Church Micro BE CMB051 - Tienen, OLV Ten Poelkerk Multi-Cache

Historiek van de kerk

van

Onze-Lieve-vrouw ten Poel

Van waar je ook Tienen nadert , van oost of west , van zuid of noord , steeds wordt je blik gevangen door twee torens , die in het centrum van een glooiende compacte agglomeratie als twee sterke evenwijdige krachtlijnen uit een ver verleden opdoemen .

De romaanse bonk ( 65 meter – gewijzigd in 1550 ) waakt over de collegiale Sint-Germanuskerk die op een Maaslandse laat-romaanse voorbouw ( ca 1149 ) naast vroeggothische , ook hooggotische, laatgotische en zelfs barokke elementen telt .

De elegante , fraaie vieringtoren ( 70 meter , hersteld in 1660 ) behoort tot de kerk van Onze-lieve-vrouw te Poel , een parel van de Brabantse Gothiek .

Over dit eigenaardige bouwwerk , zonder schip en met een voor onze gewesten zeldzaam typisch Frans , westportaal , zullen we het in deze korte bijdrage hebben .

Begonnen in 1350 en voltooid in 1470 , is ze zowat een tijd- en stijlgenote van Sint Rombouts Mechelen , O-L-Vrouwkathedraal in Antwerpen , Sint-Jan 's Hertogenbosch , Sint-Pieter Leuven ,

Sint-Gummarus Lier .

Grasduinen achter de sluier van het verleden is altijd een boeiend bezig-zijn . Net als alle eeuwenoude bouwwerken en kunstschatten heeft Onze Lieve Vrouwe ten Poel een bewogen bestaan gekend .

Het begint met een moord :

“gente dame du gothique Brabancon...” zo betitelde Paul Dewalhens voormalig stadsarchivaris van Tienen en Franstalig dichter deze kerk die door de velen als de wieg van de Brabantse hooggotiek wordt beschouwd .

De kerk dankt haar naam trouwens aan de legende waarin de Heilige Maagd en de gedempte poel een hoofdrol spelen .Diederik , afkomstig uit Kampen , gaf les in Parijs .Af en toe keerde hij terug naar zijn geboortestreek .Rond Pasen 1173 sloeg het noodlot toe :tijdens één van zijn terugreizen werd hij in Tienen vermoord door de waard waar hij overnachtte.Zijn lijk werd in de poel gegooid om alle sporen van de misdaad uit te wissen .

Boven de poel verschenen echter wondere lichten .Een vrome vrouw die deze waarnam voorspelde dat er op deze plek een kerk zou gebouwd worden ter ere van Maria .Bij de droogleggingswerken van de poel werd het lijk van Diederik terug gevonden tussen drie bronnen met helder water waaraan geneeskracht werd toegeschreven .

Oorspronkelijk was deze kerk dan ook niet meer dan een bedevaartkapel .Pas in 1802 werd ze een volwaardige parochiekerk .

Neem zeker ook eens een kijkje aan de Noordzijde van de kerk en ondek het 'grotteke' dat in 1858 gebouwd werd na de verschijning van Onze-Lieve-Vrouw in Lourdes .Dit grotje is nog steeds een bijzondere plaats voor vele Tienenaars .

We schrijven toen 1173.Beweren dat aan de wens van die vrouw zo maar stande pede een gevolg wordt gegeven , zou een loopje-nemen-zijn met de geschiedenis.

Naast het beeld van “Onser Vrouwen te Poele “ , sinds onheuglijke tijden bij de Aschpoel op een paal in een nis geplaatst , moet een tempel verrijzen .

Hertog Jan I verleent omstreeks 1290 toelating om op Den Driesch , toen gedeeltelijk droog gelegd , een kapel te bouwen .Onderlijnen we hier even , dat de kronijken van toen af gewagen van “ Die Capelle der Glorieuser Maghet Maria “ en dat volgens de meeste geschiedsschrijvers “Den Driesch “overeenkwam met de huidige Grote Markt .

Hoe dan ook , volgens de legende heeft in Juni 1297 , de derde naar het heet , de inwijding plaats van de kapel , ongeveer zo groot als het huidig koor.Dit door Mgr.Thomas van Chalons , hulpbisschop van Luik , wijl Brabant geen titelvoerend kerkvorst telt .

Talrijke mirakelen lokken vrome pelgrims van heinde en verre.Hun offergraven , alsmede de geldinzamelingen tot zelfs ver in de “Waelsche lande” door ommehaelders of te collecteurs laten de fabrykmeesters en de payemintmeester toe de kapel uit te breiden .

Naargelang de middelen groeien vorderen de werken volgens een bepaald schema .Ze worden over zowat twee eeuwen gespreid .Het geen rechtstreeks een grote verscheidenheid van gesteenten qua herkomst , hardheid en koloriet tot gevolg heeft .

Vanaf 1470 biedt “ die capelle Onser Vrouwen vanden Poel “, in grote trekken , dezelfde aanblik als het huidig sieraad van de Grote Markt .

Op het einde van de 16de eeuw breken beroerde tijden aan : godsdienstoorlogen , ketterij , beeldstormerij . Ook Tienen ontsnapt niet aan troebelen en in 1570 wordt de kerk geschonden , de inboedel en heiligenbeelden verbrijzeld .Algemeen wordt aangenomen dat toen het oorspronkelijk beeld van O-L-Vrouw te Poel afgebeeld op de “vaenkens “voor de pelgrims verdween . Feit is dat de vermaardheid van de kerk als bedevaartsoord sterk afbrokkelt ten bate van Scherpenheuvel , waar ophefmakende wonderen worden gemeld .

In 1635 tijdens de furie van Tienen verwoesten de losgeslagen Franse en Hollandse horden van prins Frederik Hendrik van Oranje de stad te vuur en te zwaard.De spil van de toren en de galerijenin de voorgevel branden af .Of gebeurde het enkele jaren later ? De meningen hieromtrent zijn nogal verdeeld.Op een afbeelding van de stad “Thienen” gedrukt in 1660 , ontbreekt de overkoepeling .De restauratie dateert van omstreeks het zelfde jaar .De totale hoogte wordt op 70 meter gebracht en een gans nieuwe spil geplaatst .Deze toren is ons erfdeel !

Grootheid en verval !Beroeringen , verknechtingen , godsdiensttwisten vlakken de oude ijver en devotie af .De gelatenheid , de lethargie vreet zo sterk in , dat zelfs het trotse bedehuis aan zijn lot wordt overgelaten .Niemand minder dan keizerin Maria Theresia ontfermt zich , om gevoelsredenen, over deze erbarmelijke toestand en ze verleent haar goedkeuring aan het inrichten van een aanzienlijke loterij.

De eredienst was taboe voor de Franse omwenteling!In 1798 wordt de O-L Vrouw ten Poel van heiligdom tot tempel van wet en rede ontwijd .

Gelukkig voor luttele jaren .In 1802 door het concordaat tussen Paus Pius VII en Napoleon Bonaparte wordt de kapel tot parochiekerk verheven .

Deze promotie schept weldra een ernstig praktisch probleem : de plaatsruimte.Uitbreiden lijkt een dringende noodzaak !Na heel wat palavers van estetische en cultuur-historische aard gaan kerkfabriek en stadsbestuur dan toch hand in hand voor de bouw van :

-bouw van de sacristie met verlenging van de linkerzijbeuk (1843)

-verruiming van de rechterzijbeuk (1844)

-bouw van een doopplaats , nu rommelhuis , langs de square ( 1851 )

Spijtig genoeg hebben deze goedbedoelde iniatieven enigszins geschaad aan de oorspronkelijke kunstwaarde van het geheel .

De ware kunstvrienden krijgen evenwel een compensatie van betekenis : de luister zal weergeschonken worden aan de voorgevel en de drie portalen , dichtgemetseld onder Maria Theresia , vrijgemaakt .De stadsarchitect tekent de plannen in 1854 .Ook toen maalde de administratieve molen langzaam .Pas in 1913 wijdt kardinaal Mercier het herstelde middenportaal in .

In 1920 beeindigt de befaamde Benoit van Uytvanck de voorgevel -het verheven beeldhouwwerk-van de deurboogveld .

Intussen diende de tempel tijdens de nacht van elf augustus 1914 als schuiloord voor de radeloze Leuvenaars .Die beruchte dag werd de universiteitsstad door de verbolgen Duitsers verwoest.

Ondanks de nabijheid van de vliegbasissen van Goetsenhoven en Beauvechain en zelfs Brustem treedt het merkwaardig gebouw slechts met enkele onbeduidende schrammen , glorievol uit de laatste wereldoorlog .

Zo kwam de kerk van Onze-Lieve-vrouw ten Poel ,tot ons , door de luister en met het luister van het verleden.

Hoe gaan wij dit pronkjuweel van de Brabantse Gothiek overmaken aan onze en hun kinderen ?

Wij hopen dat deze pretentieloze “sprockelinge” iets heeft bijgedragen tot het kennen van onze schatten .

Leren kennen is tenslotte de eerste stap naar houden van .

Gebruik het opgegeven coördinaat als start voor een korte wandeling rond de kerk, waarbij je de volgende informatie kan vinden.

• Op het plaatje "beschermd monument " staan 2 jaartallen :Het laagste jaartal is A , het hoogste jaartal is B 

• Tegen de gevel prijkt een beeldhouwwerkje in de rechterhand heeft het een schip vast , wat zit er in zijn linkerhand ? dit is C 

• Tijdens je wandeling kom je een gedenkplaat "dankbare hulde " tegen , het elfde woord is D

• Onderweg kom je ook het Angelus" tegen , hier zet je het veertiende woord om , dit is E

• Op hoeveel kanonslopen rust het vergulde standbeeld ? dit is F

  **************************************************
  
  Deze geocache maakt deel uit van de Church Micro Belgium serie geocaches.
  Meer informatie over deze reeks kan U hier vinden:
  Church Micro Belgium geocaches.
  
  **************************************************