Church Micro BE CMB225 - Vlassenbroek, St Gertrudis
De kapel
De kerk is beschermd als monument en de kerk met omringend kerkhof als landschap bij KB van 28.03.1956.
Historiek
Schilderachtig gelegen dorpskerkje aan de Scheldedijk met omringend kerkhof. Het kerkhof is omhaagd en is afgesloten door een ijzeren hek aan vierkante bakstenen pijlers met siervaasbekroning. De kerkhofbeplanting omvat onder meer vier taxussen op stam ten oosten van de kerk en een geschoren afsluitingshaag met topiary van taxus. Baasrode en Vlassenbroek behoorden zeker sinds de 11de eeuw tot het Land van Dendermonde, Vlassenbroek maakte deel uit van de parochie Dendermonde en Vlassenhout van de parochies van Dendermonde en Zwijveke. De parochie behoorde aanvankelijk tot het bisdom Kamerijk (aartsdekenij Brussel) en sinds 1570 tot het bisdom Gent (dekenij Dendermonde). Over de bouwgeschiedenis is weinig bekend. Al in een akte van 1216 werd een kapel vermeld te Vlassenbroek. Een tekst van 1375 vermeldt de ‘ecclesiam de Vlassenbrouc’ of de kerk van Vlassenbroek. Tijdens de Beeldenstorm in 1578 geplunderd en grotendeels vernield. In 1592 lag de kerk nog steeds in puin. De uiteindelijke herstelwerken waren pas voltooid in 1640. In 1644 was de kerk terug in gebruik, doch het altaar nog niet gewijd. De diensten werden verzorgd door de onderpastoor van Sint-Gillis / Zwijveke. Nog lange tijd zou Vlassenbroek geen eigen pastoor hebben en bediend worden door priesters uit de omliggende parochies. In 1649 werd de kerk gesloten en werden de diensten gehouden in de kerk van Sint-Gillis-Binnen. Het volledig herstelde kerkje bezat in 1737 slecht drie draagbare altaren. Het huidige meubilair is dan ook herkomstig uit andere kerken en kloosters van het Dendermondse. In 1811-15 verenigde men de parochie met Baasrode. De kerk werd sterk beschadigd in 1945 tijdens de Tweede Wereldoorlog, en in de jaren 1960 hersteld.
Beschrijving
Het kerkje klimt in kern vermoedelijk op tot de 11de of 12de eeuw. Uit die periode dateert het deel van het romaanse koor opgetrokken in breuksteen. De in Lediaanse zandsteen uitgevoerde kruisbeuken dateren vermoedelijk uit de 14de of 15de eeuw. Het schip, gemetseld in baksteen op een zandstenen plint, is korter dan de kruisbeuken en vermoedelijk smaller dan oorspronkelijk voorzien. Vroeger werden de bakstenen muurgedeelten van dit kerkje gewit. Kleine kruiskerk met éénbeukig schip van één travee, een dakruiter op de kruising, transeptarmen van één travee en een koor van één travee met rechte sluiting, onder zadeldaken met leien; sacristie en berging in de oksels van transeptarmen en koor. Opgetrokken uit breuksteen (koor), Ledesteen (transept en plinten van schip); baksteen voor schip en geveltoppen van transeptarmen. In 1858 gebouwde sacristie van baksteen onder lessenaarsdak. Op de kruising zeshoekige houten dakruiter onder ingesnoerde naaldspits. Westgevel met bakstenen puntgevel op zandstenen plint ondersteund door twee afgeschuinde steunberen. Puntgevel afgewerkt met muurvlechtingen, schouderstukken en topstuk. Korfboogdeur in zandstenen omlijsting. Groot spitsboogvenster met tweeledig maaswerk in een omlijsting van zandsteen. Zijgevels verlicht door één spitsboogvenster in de noordgevel. In de zuidgevel, gedichte deuropening met erboven metseltekens in baksteen in de vorm van een kruis en een ruit doorsneden door een Andreaskruis. Op de westgevels van de kruisbeuken en op de oostgevel van het koor hangen drie groepen van vijf reliëfs van terracotta, vermoedelijk uit de 18de eeuw, met de voorstelling van de vijf Blijde (zuidelijke transeptarm), de vijf Droeve (koor) en de vijf Glorievolle (noordelijke transeptarm) Mysteriën van de Heilige Rozenkrans. Koor verlicht door verdiept spitsboogvenster in zijgevels. Sporen van gedicht venster in het vlak afgesloten koor, gedicht voor het plaatsen van een laat-barok altaar. Vrij sober interieur. Gedrukt tongewelf met gordelbogen in schip en gedrukt spitsbooggewelf in koor, versierd met rozetten. Doopvont opgesteld in een kleine nis in de zuidwand. Eenvoudig 19de-eeuws doksaal, rustend op twee gecanneleerde zuilen.
.
De gemeente
Vlassenbroek is een dorpje in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. Het ligt in Baasrode, een deelgemeente van Dendermonde. Vlassenbroek ligt in een ingedijkt gebied aan een meander van de Schelde, zo'n 2,5 km ten noordwesten van het centrum van Baasrode. Vlassenbroek lag in een nat poldergebied, terwijl vroeger in de omgeving ook het bosgebied Vlassenhout lag. Volgens sommigen omvatte Baasrode in de vroege middeleeuwen het huidige Baasrode, Mariekerke, Sint-Amands en ook Vlassenbroek. Rond de 11de eeuw viel het domein uiteen en de parochie van Vlassenbroek kwam bij Dendermonde, terwijl de parochie Sint-Ursmarus van Baasrode naar de abdij van Affligem ging. Beide behoorden zeker sinds de 11de eeuw ook tot het Land van Dendermonde. Op wereldlijk vlak werd het door een vierschaar met meier en zeven schepenen bestuurd en was het afhankelijk van de heer van Dendermonde. Er was in een akte uit 1216 reeds sprake van een kapel in Vlassenbroek en in 1375 sprak men van de ecclesiam de Vlassenbrouc. Het dorpje, dat aan de Schelde slechts enkele meters boven zeeniveau lag, werd meermaals door overstromingen getroffen. Aanvankelijk behoorde de parochie tot het bisdom Kamerijk, vanaf 1570 tot het nieuwe bisdom Gent. In de 16de eeuw raakte het kerkje ook vernield, onder meer door de Beeldenstorm. Het kerkje bleef lang in puin liggen en was pas tegen 1640 hersteld. De parochie bleef echter in moeilijkheden en zou bediend worden door de onderpastoor van Sint-Gillis (Dendermonde) en andere omliggende parochies. In 1649 werd de kerk een tijdje gesloten en werden de diensten verplaatst naar de Dendermondse kerk van Sint-Gillis-Binnen. Het dorp bleef ook in de 17de eeuw geteisterd door plunderingen en overstromingen. In de 18de eeuw kon het dorp opbloeien en de kerk werd hersteld. De Ferrariskaart uit de jaren 1770 duidt het plaatsje met zijn kerk aan als het gehucht Vlassenbrouck, gelegen tegen de Scheldedijk. Op het eind van het ancien régime verdween de eigen schepenbank en Vlassenbroek viel nu bestuurlijk onder Baasrode. Eind 19de en begin 20ste eeuw trokken veel kunstenaars naar Vlassenbroek en het kunstenaarsdorpje werd een inspiratie voor veel schilders uit de Dendermondse School. In de tweede helft van de 20ste eeuw werd het rustig dorpje vooral een toeristische trekpleister voor fietsers en wandelaars. Het woord vlas komt vermoedelijk voort van het gewas. De suffix -broek wijst op de aanwezigheid van een moeras. Tezamen met Vlassenbroek vinden we het Vlassenhout terug. Dit grote bos strekte zich uit vanaf de poorten van Dendermonde over Sint-Gillis en Baasrode tot Buggenhout, waar het aansluiting vond met het Buggenhoutbos.
.
Bezienswaardigheden
De Sint-Gertrudiskerk
Het orgel van de Sint-Gertrudiskerk
De beschermde pastorie
De Vlassenbroekse polder
.
Bekende inwoners
- - -.
.
Bron :
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/48510
https://nl.wikipedia.org/wiki/Vlassenbroek
.
De cache
De cache vind je op volgende coordinaten :
.
.
**************************************************
Deze geocache maakt deel uit van de Church Micro Belgium serie geocaches.
Meer informatie over deze reeks kan U hier vinden:
Church Micro Belgium geocaches.
**************************************************
.
.