Let op: de cache is op 25-6-2022 een klein stukje verplaatst. Los de legpuzzel opnieuw op of pas de volgende offset toe: N-15, E-7.
Dit is een mystery cache. Op de coördinaten hierboven is niets te vinden. Los eerst de legpuzzel op!
Welkom bij de serie 'Vergeten Verhalen van Voorne-Putten'. Met deze reeks mystery caches, die wijd verspreid over het eiland liggen, nemen we een kijkje in de geschiedenis of vertellen u opmerkelijke, maar relatief onbekende verhalen over Voorne-Putten. Voor alle caches moet u een klein legpuzzeltje oplossen. Als de puzzel af is verschijnen de coördinaten van de cache in beeld.
Tot een jaar of anderhalf geleden was het begrip 'pandemie' nog relatief onbekend in Nederland. Het deed denken aan lang geleden of hooguit aan iets wat derde wereldlanden misschien nog treft. Als de griep eens een wilde bui had, spraken we een jaartje van een epidemie, maar een pandemie?! Die zou ons in de westerse wereld toch nooit treffen? Inmiddels zijn we geraakt door COVID-19 en SARS-CoV-2 en weten we wel beter. En gelukkig hebben de medische wetenschap en de zorg een enorme vlucht genomen sinds de laatste pandemieën ons troffen: de Spaanse griep, de pokken en daarvoor de pandemie (eigenlijk waren het er meerdere) die misschien het meest tot de verbeelding spreekt: de pest! Ook Nederland werd zwaar getroffen door de pest en wie goed kijkt ziet daar nog steeds de sporen van. Eén daarvan is bij de kerk van Geervliet te vinden.
Embleem: pest, Jan Luyken, 1695-1705 © Rijksmuseum
De pest en met name de builenpest is een afschuwelijke ziekte, die eeuwenlang verschrikkelijk heeft huisgehouden in de wereld (met name in Europa) en die al wordt beschreven sinds het begin van onze jaartelling. Er zijn verschillende soorten pest, elk met zijn typische verschijnselen. Lymfeklieren zwellen op, zwarte builen barsten open, de zieke krijgt hoge koorts, hoest bloed op en is in bijna alle gevallen ten dode opgeschreven. Nu we opnieuw een pandemie beleven zien we interessante parallellen met het verleden. Ook toen al werden patiënten in isolement geplaatst. In Venetië moesten zeelieden 40 dagen (quaranta giorni) aan boord blijven, voordat ze aan land mochten gaan. Voilà, we hebben de oorsprong van ons moderne en zeer actuele woord 'quarantaine' te pakken.
Pestepidemieën teisterden Europa tot in onze Gouden Eeuw toe. Men sprak van de ‘aenclevende sieckte’, de ‘zwarte dood’ of eufemistisch ‘de gave Gods’. De ziekte werd door de rattenvlo op de mens overgebracht. In West-Europa kwamen besmette ratten mee op schepen uit de tropen. Het duurde tot ver in de 19de eeuw eer men de bacterie ontdekte die de eigenlijke boosdoener was. Pas toen kon dus een serum ontwikkeld worden. Voor die tijd viel er niet veel te behandelen. Men liet patiënten een zweetkuur ondergaan, maar dat haalde weinig uit. Net zo weinig trouwens als aderlaten, klisteren of het wegsnijden van de builen.
Speciale pestdokters beschermden zich tegen de ondraaglijke stank met in azijn gedoopte sponzen. Zij droegen beschermende kleding met een zogenaamd snavelmasker, waarop de latere Venetiaanse carnavalsmaskers losjes zijn geïnspireerd. In de snavel van het masker zaten kruiden die moesten beschermen tegen de kwaadaardige walmen van de pest. Een mondkapje avant-la-lettre.
Kleding van een zeventiende-eeuwse pestdokter
In 1663 en 1664 eiste de ziekte in Amsterdam ruim 24.000 slachtoffers, ruim 10% van de stadsbevolking. Op Voorne-Putten stierven vooral militairen in Hellevoetsluis aan de pest. In Den Briel werden de lijders geïsoleerd in huizen buiten de stadsmuren. Net binnen de wallen, maar (toen) ver buiten de bebouwing, op wat nu de kruising is van de Trompstraat en de Brigittenweg, stond het Pesthuis, een voormalige kruitmolen en buskruitfabriek. Om de stadschirurgijn te ontlasten, en tevens om te voorkomen dat deze de besmetting kon overbrengen, werden pestmeesters aangesteld. Deze woonden bij de patiënten en verzorgden ze zo goed en kwaad als dat ging met een keur aan drankjes, kompressen, zalfjes en pillen.
De doden werden bij nacht in massagraven begraven. Bij gebrek aan vrijwillige doodgravers en lijkbezorgers werd deze taak soms opgedragen aan gevangenen of aan armlastigen, in dat laatste geval onder dreiging van inhouding van hun uitkering uit de armenkas. Waar medische kennis ontbrak zocht de vrome middeleeuwer zijn heil in zijn geloof. Alleen met Gods hulp was er redding mogelijk. Speciale ‘pestheiligen’ werden daarbij als middelaar aangeroepen: Adrianus, Christophorus, Rochus en Sebastiaan.
Slijpsporen op de kerk van Geervliet
Slijpsporen in Geervliet
Een bijzondere mengvorm van medicatie en geloof waren de zalfjes die bereid werden uit kruiden en oliën met als speciale toevoeging het slijpsel uit zandstenen elementen in kerken en kapellen. Deze gebouwen waren immers aan God gewijd. Aan het slijpsel werd bovennatuurlijke kracht toegekend. In tal van kerken door het gehele land vinden we de sporen van de ‘oogst’ van dit wondermiddel.
Ook op de kerk in Geervliet zijn nog sporen te zien van de strijd tegen de 'zwarte dood'. U kunt deze eventueel zelf bekijken op de locatie van het vraagteken. Voor het bezoeken van de cache is dat niet nodig. Deze bevindt zich niet in de buurt van de kerk. Klik hier voor de legpuzzel.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
De cache is geplaatst met toestemming van de eigenaar/beheerder van het terrein, onder voorwaarde dat er geen schade wordt toegebracht aan de omgeving en de natuur. Wij verzoeken u vriendelijk om deze regels te respecteren.
Groeten van team DTSML uit Brielle, bestaande uit: Dulkie68, Theodd1 (beiden bereikbaar via het message center), StefandD, MisterT. en Lucky'7