Skrytka ta jest bonusem za ukończenie Adventure Lab "Pałac w Jabłonnie". Skrytki nie znajdziesz na podanych współrzędnych. Aby uzyskać współrzędne finałowe musisz ukończyć wspomniany wyżej Adventure Lab. Aby ją odnaleźć kliknij na link: Adventure Lab - Pałac w Jabłonnie/The Palac Jabłonna Park otwarty jest codziennie w godz. 7.00-21.00.
This is a bonus cache for completing the Adventure Lab "Pałac w Jabłonnie". Cache is not at the posted coordinates. You must complete the associated adventure lab to obtain the coordinates to this cache.To find it click this link: Adventure Lab - Pałac w Jabłonnie/The Palac Jabłonna The park is open daily from 7.00 a.m. to 9.00 p.m
Final: N52°22.(A-B)(C)(D)
E020°54.(E)(B)(A)
[PL]
Scenariusz Adventure Lab zaprowadził Was w lokalizacje warte odwiedzenia na terenie zespołu pałacowo-parkowego w Jabłonnie. Ale to nie wszystko. Nie było jeszcze mowy o pałacu, parku i kilku innych miejscach. Zapraszam!
Cały kompleks zajmuje obszar 46 ha. Od czasów średniowiecznych Jabłonna była w posiadaniu biskupów płockich. Prawdopodobnie miały na to wpływ walory krajobrazowe oraz mała odległość od Warszawy.
Zespół pałacowy
Powstanie zespołu pałacowo-parkowego wiąże się z nazwiskami trzech wielkich architektów:
- w XVIII w. był to Dominik Merlini (twórca Pałacu na Wodzie i wielu innych budynków w warszawskich Łazienkach) oraz Szymon Bogumił Zug (zespół pałacowo-parkowy w Natolinie, pałac Blanka w Warszawie);
- w XIX w. przebudową zajął się Henryk Marconi (projektant m.in. Hotelu Europejskiego w Warszawie, mauzoleum Potockich w Wilanowie)
Zespół pałacowy składa się z 3 budynków: centralnie usytuowanego parterowego pałacu, w którym mieszkali kolejni właściciele, a także dwóch dwupiętrowych oficyn usytuowanych po obu jego stronach. Oficyna wschodnia (lewa) to najcenniejsza pamiątka po dawnej Jabłonnie. Znajdują się tu pomieszczenia z oryginalną dekoracją z epoki prymasa Poniatowskiego, a także pokoje oraz łazienka króla Stanisława Augusta. Dzisiaj są tu biura. Oficyna zachodnia (prawa) przeznaczona była dla gości, a później stała się główną siedzibą rodu Potockich (herb rodowy Pilawa umieszczony nad wejściem). Obecnie znajduje się tu hotel.
Park
Angielski park krajobrazowy powstał w XVIII wieku według projektu Szymona Bogumiła Zuga na miejscu barokowego ogrodu, z którego rozpościerał się widok na dolinę Wisły. Dominującymi gatunkami drzew występującymi w parku są lipy, klony, dęby i topole. Pojedynczo rosną jesiony, wiązy, kasztanowce, graby, a z iglastych: sosny, modrzewie, świerki i jodły. Wiek drzew jest bardzo zróżnicowany, od ok. 200-letnich, stanowiących pomniki przyrody (58 drzew), poprzez drzewa 100-letnie i młodsze. Park zamieszkuje wiele gatunków ptaków: kwiczoł, drozd śpiewak, kos, rudzik, dzięcioł czarny, zielony i duży, muchówka szara, bogatka, sikora modra, pliszka siwa, zaganiacz, pokrzewka cierniówka, kapturka, piecuszek, pierwiosnek, świstunka, mysikrólik, czyżyk, dzwoniec, gil, grubodziób, zięba, kowalik, trznadel, kukułka, pełzacz ogrodowy, sójka, strzyżyk, szpak, wróbel domowy, mazurek, grzywacz i sierpówka. Alejami parku wiedzie ścieżka edukacyjna prezentująca pomniki przyrody i najciekawsze okazy ponad stuletniego drzewostanu. Wzdłuż Wisły na obrzeżach parku biegnie trasa rowerowa w kierunku Warszawy i Nowego Dworu Mazowieckiego.
Co jeszcze można zobaczyć?
- altanę chińską z XVIII w. - ustawiono ją na sztucznie usypanym wzgórzu. Dach zwieńczony wysoką czteroboczną latarnią, w której zawieszona jest lampa w formie chińskiego lampionu, a na daszku latarni widoczny jest miedziany smok. Podczas wojny została prawie doszczętnie zniszczona, a potem odbudowana. Aktualnie w złym stanie.
- muszlę koncertową, której historia jest nieznana. Wzniesiona najprawdopodobniej przez jednego z architektów zatrudnionych przy realizacji przebudowy i rozbudowy w ostatniej ćwiartce XVIIIw. Aktualnie ruina.
- bramę ogrodową z murem
- pawilon wschodni i pawilon zachodni wzniesione w XVIII w. jako kordegardy
- zegar słoneczny
Co było dalej?
W 1939 roku w pałacu w Jabłonnie przez krótki czas znajdowała się Kwatera Główna Armii „Modlin”. W okresie okupacji gmina Jabłonna była terenem ożywionej działalności zgrupowań partyzanckich. Właściciel pałacu, dzięki dobrym stosunkom z władzami okupacyjnymi, pomagał uwięzionym patriotom i wielu z nich zostało uwolnionych dzięki jego wstawiennictwu. W lipcu 1944 roku, wobec zbliżającego się frontu Potoccy przewieźli najcenniejsze dzieła sztuki ze zbiorów jabłonowskich do Warszawy i dzięki temu ich część ocalała. Miesiąc później wojska niemieckie wysadziły pałac w powietrze.
Do odbudowy przystąpiono już w 1946 r. Rekonstrukcji brak konsekwencji, czego powodem było wiele czynników m.in. ideologicznych i związanych z niechęcią ówczesnego środowiska konserwatorskiego do dokonań XIXw. To doprowadziło do trudności określenia charakteru tego miejsca. Może dlatego jest trochę niedoceniane?
Na koniec spójrzmy na pałac i jego otoczenie oczami ekip filmowych. ;)
W serialu „Ojciec Mateusz” pałac oraz otaczający go park krajobrazowy w stylu angielskim występują w scenach związanych z siedzibą biskupa. W pałacowych plenerach ojciec Mateusz (Artur Żmijewski) radzi się roztropnego księdza biskupa (Sławomir Orzechowski) albo tłumaczy biskupowi ze swoich detektywistycznych przygód.
Wnętrza kompleksu pałacowego w Jabłonnie zostały również wykorzystane w serialu historycznym „Czas honoru”. W pałacu powstała m.in. scena, w której konfident gestapo, grany przez Bartłomieja Kasprzykowskiego, spotyka świadka swojej przeszłości.
Pozostałe produkcje to: „Czterdziestolatek“, „Hans Kloss, stawka większa niż śmierć“, „Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy“, „Superprodukcja“, „Oficer“, „Wojenne dziewczyny“, „M jak miłość“, „Samo życie“, „Ranczo“, „39 i pół“, „Usta, usta“, „Belle Epoque“, Blondynka“, „Prawo Agaty“.
[EN]
The Adventure Lab scenario showed you locations worth visiting in the area of the palace and park complex in Jabłonna. But that is not all. I will tell you about the palace, park and several other places. Please feel invited!
The entire complex covers an area of 46 hectares. Since medieval times, Jablonna has been owned by the bishops of Płock. It was probably influenced by the landscape values and the short distance from Warsaw.
Palace complex
The construction of the palace and park complex is connected with the names of three great architects:
- In the 18th century it was Dominik Merlini (creator of the Palace on the Water and many other buildings in Warsaw's Łazienki Park) and Szymon Bogumił Zug (Palace and park complex in Natolin, Blanka Palace in Warsaw);
- in the 19th century, reconstruction was carried out by Henryk Marconi (designer of, for example the European Hotel in Warsaw and the Potocki Mausoleum in Wilanów)
The palace complex consists of 3 buildings: a centrally located one-storey palace where successive owners lived, and two two-storey outbuildings situated on both sides. The eastern (left) outbuilding is the most valuable memento of the old Jablonna. There are rooms with original decorations from the period of Primate Poniatowski, as well as rooms and a bathroom of King Stanislaw August. Today there are offices.
The western outbuilding (right) was intended for guests and later became the main seat of the Potocki family (the coat of arms of the Pilawa family placed above the entrance). Today there is a hotel.
Park
The English landscape park was created in the 18th century according to the design of Szymon Bogumił Zug on the site of a baroque garden with a view of the Vistula valley. The dominant tree species in the park are lindens, maples, oaks and poplars. Ash, elm, chestnut, hornbeam, and coniferous trees grow individually: pine, larch, spruce and fir. The age of the trees is very diverse, from about 200 years old, which are nature monuments (58 trees), through 100 years old and younger trees. The park is inhabited by many bird species. Along the park's alleys there is an educational trail presenting natural monuments and the most interesting specimens of over a hundred years old trees. The bicycle route runs along the Vistula River towards Warsaw and Nowy Dwór Mazowiecki.
What else can you see?
- chinese gazebo from the 18th century. It was set up on an artificially built hill. There is a lantern on the roof, in which a Chinese lantern is suspended. On the roof of the lantern there is a copper dragon. During the war it was almost completely destroyed and then rebuilt. It is currently in poor condition.
- concert shell - the story is unknown. It was probably erected by one of the architects in the 18th century. Currently a ruin.
- garden gate with a wall
- the eastern pavilion and the western pavilion were erected in the 18th century as cordegardas.
What happened next?
In 1939 in the palace in Jablonna was for a short time the Modlin Army Headquarters. During the occupation, partisans were active in the Jablonna commune. The owner of the palace helped the imprisoned patriots and many of them were freed by him. In July 1944, the Potocki family transported their most valuable works of art to Warsaw and thanks to that, some of them survived. A month later, German troops blew up the palace.
The reconstruction began in 1946. The reconstruction lacked consistency, which was caused by many factors, including ideological ones and those related to the reluctance of the then conservation community to the achievements of the 19th century. This led to difficulties in determining the character of this place. Perhaps that is why it is somewhat underestimated?
Zródła/Sources:
Jacek Szczepański „Tradycja Mazowsza. Powiat legionowski. Przewodnik subiektywny” Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Agencja Wydwnicza „Egros” Warszawa 2011.
https://www.palacjablonna.pl/index.php/historia
http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/3382/Jablonna/
http://polaneis.pl/miejsca/palac-w-jablonnie-k-warszawy-cenionym-celem-podrozy-warszawskich-rowerzystow
https://mazowsze.szlaki.pttk.pl/451-pttk-mazowsze-zespol-palacowo-parkowy
http://www.sztuka.net
Gminnna Ewidencja Zabytków - gmina Jabłonna