Hurdegaryp
Hurdegaryp heeft niet altijd op de plaats gelegen waar het tegenwoordig ligt. De naam Hurdegaryp zou volgens de Encyclopedie van Friesland kunnen betekenen: de harde streek (gea) op smalle landstrook, in het Latijn: ripa en in het Frans: rive. Die landstrook bevond zich aan de Zomerweg ten zuiden van het tegenwoordige dorp. De Zomerweg was een deel van de verbindingsweg tussen Leeuwarden en Groningen.
Daar waar nu het ijsbaancomplex "It Koopmans-boskje" is gesitueerd, stond ook de dertiendeeeuwse uit kloostermoppen opgetrokken kerk met zadeldak. De straatnaam Preesterlânswei is nog het enige wat herinnert aan de landerijen van de kerk uit die tijd. In de loop van de zeventiende en achttiende eeuw verplaatste de dorpskom zich naar het noorden en in 1711 werd een begin gemaakt met de bouw van de tegenwoordige kerk aan de Rijksstraatweg. Een aantal grafzerken uit de oude kerk werden in de toegangsruimte van de nieuwe kerk in de binnenmuur gemetseld.
De bevolking van Hurdegaryp was voor het overgrote deel agrarisch gericht. Het dorp heeft echter zijn vooruitgang vooral te danken aan de (laag)veenderijen eromheen. De naam "Burgerveenstervaart" herinnert nog aan die tijd van de uitveende rij. In de "Wandelingen van mijnen oud-oom den opzigter" - in 1841 door M. de Haan-Hettema uitgegeven bij W. Eekhof te Leeuwarden - wordt Hurdegaryp beschreven als: "Een vrij lange streek huizen met kerk in het midden" en lopend over het "Slagtepad" constateert de schrijver: "Dit smalle voetpad aan weerskanten door eene sloot afgescheiden van het met poelen en moerassen doorsneden rietveld bood niets ter beschouwing aan."
In 1830 werd de "Zwarteweg" die van 1528 tot 1531 was aangelegd doorgetrokken als rijksweg naar Groningen. Deze "Grinzer Strjitwei" ook wel "Grutte Strjitwei" genoemd, heeft Hurdegaryp gemaakt wat het nu is, zowel in positieve als negatieve zin.
Ynformaasje, mei dank, oernommen út "Hardegarijp in oude ansichten" fan Ids Westra.
