SKAŁY W STYLU VINTAGE
VINTAGE ROCKS
Kamieniołomy są często świetnym źródłem informacji o budowie geologicznej danego obszaru. Tak jest i tutaj: skały, które znajdują się w wyrobisku, są łatwo dostępne i „świeże” – zostały bowiem odsłonięte stosunkowo niedawno, za czasów funkcjonowania kamieniołomu.
Amfibolity to skały metamorficzne, czyli zmienione – powstają m.in. z bazaltów, przeobrażonych pod wpływem temperatury i ciśnienia. Te tutaj są wyjątkowo leciwe: to jedne z najstarszych skał w tej okolicy – od pojawienia się bazaltów, z których powstały, minęło około 590 mln lat!
W tych zielonkawych skałach pojedyncze ziarna minerałów są niemal niemożliwe do zobaczenia gołym okiem (fig.1). Za to świetnie widoczną cechą jest laminacja, czyli obecność w skale warstewek, w tym przypadku jaśniejszych i ciemniejszych, wyglądających jak różnobarwne „paski”. Skały te są zatem nieźle wypasione! Laminy w obrębie amfibolitów tworzą różne minerały: kremowe skalenie, szary kwarc, prawie czarna hornblenda, zielone epidoty. Dodatkowo, jako że przyroda nie znosi pustki, pęknięcia powstające pod wpływem naprężeń w górotworze zostały wypełnione przez minerały – tak powstały białawe, kremowe, kalcytowe i dolomitowe żyły oraz szarawe, kwarcowe. Na powierzchniach szczelin można znaleźć kryształy zielonego epidotu (fig.2.).
Fig. 1. Amfibolit (fot. Magdalena Furca)
Fig. 2. Epidot (fot. Magdalena Furca)
Jak odróżnić laminy od żył? Początkowo może to być trudne, ale wystarczy znać kilka reguł: żyły są bardzo nieprzewidywalne – krzyżują się pod różnymi kątami, mają zmienne grubości. Laminy natomiast mają charakter pasów o jaśniejszych i ciemniejszych kolorach (tutaj zielonkawych), bardziej regularnych. Sprawiają wrażenie integralnych części skały, w większym stopniu niż żyły, zarówno po względem trwałości połączenia, jak i kierunków ich przebiegu.
Tym sposobem, dzięki obecności kamieniołomu w tym miejscu, skały-seniorzy okolic Kłodzka uchyliły rąbka swoich tajemnic.
UWAGA! Do odpowiedzi na pytania nie jest wymagane bezpośrednie podchodzenie do ścian kamieniołomu! Uważaj i zachowaj odpowiedni dystans!
Aby zalogować EC musisz odwiedzić miejsce i przesłać odpowiedzi na pytania:
-
Jak odróżnić laminy od żył? Na podstawie wskazówek zawartych w opisie spróbuj zidentyfikować je w terenie. Prześlij zdjęcia ze znalezionymi przykładami.
-
Zabaw się w poszukiwacza minerałów – znajdź kawałek skały z zielonym epidotem (fig.2) i pochwal się zdjęciem swojego okazu!
-
Przyjrzyj się skałom w kamieniołomie. Jak myślisz, jakie minerały tworzą białawe żyły?
UWAGA! Do zalogowania tej skrytki EarthCache wymagane jest wysłanie odpowiedzi do zadań przez profil PIG_PIB. Logować można po wysłaniu rozwiązań, nie czekając na wiadomość z naszej strony. Logi bez wysłanych odpowiedzi będą kasowane w ciągu 14 dni.
Quarries are often a great source of information about the geological structure of an area. That's how it is here – the rocks in the excavation are easily accessible and "fresh".
Amphibolites are metamorphic rocks, i.e. altered rocks – they are formed, among others, from basalts, transformed under the influence of temperature and pressure. These here are extremely ancient: they are one of the oldest rocks in this area, about 590 million years have passed since the appearance of the basalt from which they were formed.
In these greenish rocks, individual grains of minerals are almost impossible to see with the naked eye (fig. 1). However, layering is a clearly visible feature. The laminae within amphibolites are formed by various minerals: cream feldspar, gray quartz, almost black hornblende, green epidotes. Additionally, as nature hates emptiness, the stress cracks in the rock have been filled with minerals – this is how whitish, creamy calcite and dolomite veins and grayish quartz veins were formed. Epidote crystals can also be found on the fracture surfaces (fig. 2).
How to distinguish laminae from veins? It may be difficult at first, but it is enough to know a few rules: the veins are very unpredictable – they cross at different angles and vary in thickness. Laminae have the character of lighter and darker coloured layers (greenish here), more regular. They give the impression of integral parts of the rock more than the veins, both in terms of the durability of the connection and the directions.
In this way, thanks to the presence of a quarry in this place, the rocks-seniors from Kłodzko have revealed their secrets.
ATTENTION! It is not necessary to go directly to the quarry walls to answer the questions! Be careful and keep the proper distance!
To log the EC you need to visit the place and send answers to the questions:
-
How to distinguish laminae from veins? Based on the tips in the description, try to identify them in the field. Send photos with examples you found.
-
Let’s play the mineral seekers - find the piece of ock with the green epidote (fig.2) and show off a photo of your specimen!
-
Take a look at the rocks in the quarry. Which minerals create the whitish veins?
WARNING! To log this EC you have to send the answers to PIG_PIB profile. You can log after sending the answers, without waiting for our reply. Logs without answers will be deleted within 14 days!
Literatura / References:
- MAZUR S., TURNIAK K., BRÖCKER M. 2004 – Neoproterozoiczny i kambryjsko-ordowicki magmatyzm w waryscyjskim metamorfiku kłodzkim (Sudety Zachodnie, Polska): nowe informacje z datowania cyrkonów metodą U/Pb. International Journal of Earth Sciences, 93(5): 758-772.
- WOJCIECHOWSKA I. 1966 – Budowa geologiczna metamorfiku dorzecza Ścinawki Kłodzkiej. Geologia Sudetica, 2 (1): 261-296.
Grafika w tle: Amfibolit (fot. Magdalena Furca)
