Koks – paliwo uzyskiwane przemysłowo w koksowniach w wyniku procesu termicznego przerobu węgla kamiennego, nazywanego procesem koksowania. Koks zawiera głównie pierwiastek węgiel (C) (ponad 95%), co powoduje, że ma wyższą wartość opałową niż zwykły węgiel kamienny (który zawiera 75 do 97% pierwiastka węgla).
Koks wykorzystywano do wytopu surówki żelaza, żeliwa, ołowiu, srebra, cynku i miedzi. W procesie koksowania powstają też węglopochodne – substancje ciekłe i lotne (smoła, benzol, siarczan amonu), które były przeznaczone dla przemysłu chemicznego. Wykorzystywano je do produkcji lakierów, farb, środków owadobójczych, materiałów wybuchowych, nawozów sztucznych, sadzy dla przemysłu gumowego, materiałów izolacyjnych i impregnacyjnych, smoły drogowej i wielu innych. Koks stał się także popularnym paliwem bezdymnym, a nadmiarowy gaz koksowniczy stał się paliwem wykorzystywanym do produkcji energii, ciepła i światła.
Przez 200 lat przemysł koksochemiczny odgrywał duże znaczenie w przemyśle Rudy Śląskiej. Produkcja koksu i produktów węglopochodnych pobudzała rozwój górnictwa węgla kamiennego, a także miała decydujący wpływ na produkcję żelaza i metali nieżelaznych.
Zakład koksochemiczny, koksownia "Gotthard" – „Orzegów”, został uruchomiony w 1903 roku. Powstał z inicjatywy właścicieli okolicznych terenów – małżeństwa Joanny i Hansa Ulryka Schaffgotschów. Prace budowlane i prowadzenie nowego zakładu powierzyli koncernowi „Oberschlesische Kokswerke und Chemische Fabriken” (OBERKOKS). W roku otwarcia zakładu działała w nim pierwsza 35-komorowa bateria koksownicza systemu "Otto-Hoffman". Po 5 latach funkcjonowały już trzy baterie pieców oraz pięć kotłów. Węgiel do koksowni sprowadzano z pobliskiej kopalni „Gotthard” (później „Karol”). W 1922 roku, w wyniku działań związanych z III Powstaniem Śląskim oraz zgodnie z rezultatami plebiscytu z 1921 roku, Orzegów wraz ze znajdującą się na jego terenie koksownią został przyłączony do Rzeczypospolitej Polskiej. Zakład stał się wówczas częścią spółki akcyjnej „Godulla S.A” w Chebziu. Jednak niska wydajność baterii koksowniczych oraz trudne warunki pracy spowodowały, że przedsiębiorstwo zostało zamknięte w 1976 roku jako przestarzałe i niemożliwe do rozbudowy ze względu na szkody górnicze ujawniające się na jego terenie.
Koksownię wpisano do rejestru zabytków województwa śląskiego. Ochroną objęto między innymi ciąg komór pierwszej baterii koksowniczej, zbiornik smoły oraz wieżę węglową.
Kesz:
Aby odnaleźć pojemnik, udaj się w miejsca opisane w waypointach i odszukaj potrzebne informacje.
Miejsce ukrycia pojemnika:
N50 19.A*B+27
E18 52.5*C-9
A - Na zachodniej ścianie budynku wieży węglowej (waypoint 01) policz okrągłe czarne elementy, otrzymaną liczbę oznacz jako A.
B - Na tablicy (waypoint 01) znajdziesz informację dotyczącą baterii. Jako B oznacz liczbę jej komór.
C - Odczytaj z tablicy (waypoint 02) do jakiej wartości obniżano temperaturę gazu i oznacz tę wielkość jako C.
