Markegem, Parochiekerk Sint-Amandus en Sint-Lucia

Deze geocache maakt deel uit van de Church Micro Belgium serie geocaches.
Meer informatie over deze reeks kan U HIER vinden:

Vroeggotische parochiekerk met achthoekige romaanse toren tussen koor en schip van de noordbeuk. Georiënteerde tweebeukige kerk gelegen op de hoek van de Kouterweg met de Dentergemstraat.

Historiek

Een eerste vermelding van de kerk stamt uit 1103. Hierin herbevestigt Baldricus, bisschop van Doornik-Noyon, dat het altaar van Markegem toebehoort aan de door Sint-Amandus gestichte benedictijnenabdij Saint-Amand-les-Eaux in Noord-Frankrijk. In 1107 wordt dit opnieuw bevestigd, ditmaal door paus Paschalis II. Deze abdij bezat een aaneengesloten blok landerijen ten oosten en ten westen van de kerk. In de 9de of 10de eeuw wordt dit blok opgesplitst in drie lenen. De kerk bevindt zich dan op het grondgebied van de dorpsheerlijkheid "Marckeghem ofte Ter Kercken". Aanvankelijk hoorde de parochie Markegem bij het bisdom Doornik-Noyon, vanaf 1272 bij het decanaat Roeselare en vanaf 1559 bij het decanaat Tielt.

Van de vroegste geschiedenis van de kerk bestaan geen geschreven bronnen. Vermoedelijk stond er in eerste instantie op dezelfde locatie een zaalkerkje in lokale grijsgroene veldsteen dat in het tweede kwart van de 13de eeuw vervangen werd door een éénbeukige kerk in oranjerode baksteen. De huidige toren stamt uit deze bouwfase, maar werd later verhoogd. De toren bevond zich tussen koor en schip van de toenmalige kerk en had een vierkante plattegrond die via trompen overging in een achthoekige bovenbouw. Voordat hij verhoogd werd had de toren vier rondboogvormige galmgaten, telkens met een onderdorpel in witte natuursteen. In de loop van de 14de eeuw wordt deze kerk vergroot, vermoedelijk onder druk van de bevolkingstoename. De bestaande toren wordt verhoogd en er worden acht nieuwe galmgaten in aangebracht. De bestaande galmgaten werden dicht gemetseld. In dezelfde bouwfase wordt de zuidbeuk toegevoegd en de dakhelling van de noordbeuk verscherpt.

In 1566 plundert een groep beeldenstormers de kerk en in de daaropvolgende 80-jarige oorlog wordt de kerk verwoest. In 1612 of '13 wordt het koor hersteld, in 1625 wordt het hoogkoor door de inwoners van het dorp helemaal in orde gebracht en in 1627-'28 volgt de restauratie van het schip. De 17de eeuw is opnieuw een periode van plundering en bezetting door verschillende legers. In 1657 wordt de torenspits wellicht gewijzigd en in 1699 wordt de gehele kerk hersteld. Gedurende de laatste jaren van de 17de eeuw wordt de kerk meermaals geplunderd en zelfs door de bewoners van Markegem als opslagplaats gebruikt, nadat de ramen zijn dicht gemetseld. In 1763 wordt de torenspits geheel vernieuwd. In 1777 worden de drie meest westelijke traveeën van de noordbeuk herbouwd en voorzien van ramen met een korfboog. Met het oog op een mogelijke noordelijke uitbreiding, worden twee blauwe hardstenen pijlers aangebracht aan de binnenzijde van de noordmuur. In 1894 wordt een grondige restauratie en verbouwing van de kerk ondernomen naar ontwerp van de Roeselaarse architect Jules Soete. De plint in breuksteen wordt opnieuw gemetseld en afgeboord met blauwe hardsteen uit Soignies en Ecaussines. Het metselwerk wordt vernieuwd en de steunberen worden voorzien van nieuwe dekplaten in blauwe hardsteen. De kerk krijgt nieuwe spitsboogramen met gotische traceringen in blauwe hardsteen. Aan de noordzijde wordt een uitbouw toegevoegd om de doopkapel in onder te brengen. Aan beide zijgevels worden goten aangebracht, het dakgebinte hersteld en met nieuwe leien bedekt. Ook het interieur wordt aangepakt. De vloer wordt bedekt met tegels uit Basècles. Portaal, doksaal en inkomdeur (in Russisch eikenhout) worden aangebracht en een spitsbooggewelf wordt uitgevoerd in Noord-Amerikaans dennenhout. In 1908 wordt in de noordbeuk een nieuw hoofdaltaar, gewijd aan Sint-Amandus, aangebracht. In 1937 wordt een ruimere sacristie gebouwd aan de zuidzijde van de kerk en wordt de zuidwestkant van de toren gerestaureerd. In 1962 wordt er aan de sacristie een bergplaats toegevoegd. In 1969-'70 volgt er opnieuw een opknapbeurt van de kerk en wordt het gebouw in het wit beschilderd. Het kerkhof verdwijnt in 1975, tijdens deze werken vindt men brokstukken van Romeinse dakpannen terug. De witte beschildering van de buitengevel verdwijnt na 1980. Vanaf 1982 worden de bestaande vensters systematisch vervangen door glas-in-loodinvullingen, naar ontwerp van de Bruggeling Dirk Slabbinck, uitgevoerd door zijn stadsgenoot Guy De Lodder. Het bronzen doopvont, van Duitse makelij, dateert uit 1990. In 1992 wordt de toren bekroond met een nieuwe haan.

BRON : https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/84429