Berghem is een mooi rustiek dorpje in Noord Brabant.

Wij Bérghemnaren zijn trots op ons dorp, het dorp bruist.

Tijdens het maken van de labcaches, wisten we zeker dat deze plek erbij moest. Het is zo'n bijzonder verhaal.

We besloten dat het beter was om een geocache te laten worden en geen labcachepunt.

De cache is goed te combineren met onze labcaches.

Alleen betreden tussen zonsopgang en zonsondergang

Het Berghems baarhuisje

De geschiedenis van het Baarhuisje

Lambert van Hintum en zijn visie op de geschiedenis van het baarhuisje van Berghem

Geschiedenis van lijkenhuisjes en baarhuisjes.

_{Auteur: Lambert van Hintum}

Ik gebruik bewust de naam lijkenhuisje omdat in de archieven deze huisjes ook zo worden genoemd.Hier in Berghem noemde wij het als jeugd, krekelhuisje, of knekelhuisje. De naam baarhuisje komt steeds vaker voor,dat heeft enerzijds te maken met de veranderde functie van het huisje ,en met het feit dat men de naam lijkenhuisje liever niet gebruikt.De oorsprong van deze gebouwtjes ligt meestal in de 19e eeuw toen als gevolg van de wetgeving ieder kerkhof moest zijn voorzien van zo’n huisje,dus je moet het niet verwarren met het gebruikelijke knekelhuisje op de begraafplaatsen,het hoefde ook niet perse op de begraafplaats te staan,op of nabij het kerkhof staat er in de voorwaarden.In 1872 verscheen de ‘’wet tot voorzieningen tegen besmettelijke ziekten’’, een lokaal diende ingericht te worden voor tijdelijke bewaring van overledenen aan een besmettelijke ziekte.Het huisje moest ook aan verschillende eisen voldoen,zo moesten ze van steen worden opgetrokken,en een deugdelijk waterdicht dak hebben,verder moesten er 5 baren in kunnen,die zo via een naar buiten draaiende deur een voor een het baarhuisje verlieten.De wanden moesten glad zijn en witgekalkt zodat ze makkelijk konden worden afgewassen en opnieuw gewit.Er mochten in het huisje geen nissen en uitstekende delen bevinden.De vloer moest iets aflopend zijn naar een putje.Er moesten ook ruime ventilatieroosters aanwezig zijn.Veel van deze kenmerken heeft het Berghems baarhuisje met nog als extra kenmerk een originele plankendroger, het lijkt op een kapstok,daar werden de planken gedroogd die na het graven van een graf werden gebruikt om te stutten,deze waren na gebruik vaak zeer nat en werden dan rechtop tussen de uitstekende delen gezet om te drogen, vlakbij een ventilatiegat, wat ook in het Berghems baarhuisje aanwezig is.Ik kom hierop nog terug.

Knekelhuisjes
De oudste gebouwtjes op kerkhoven waren de knekelhuisjes.Een knekelhuisje diende voor de berging van  doodsbeenderen uit geruimde +* graven . Ook Berghem had aan de willibrordusstraat zijde zo’n huisje gezet in 1901 als gezamenlijk lijkenhuisje voor de algemene en de bijzondere begraafplaats, het stond dan ook mooi op de grens van het katholieke kerkhof (30are), en het algemene kerkhof (1,36 are). Het had een Neo Gothisch uiterlijk,jammer genoeg bij de verhuizing van het kerkhof gesloopt,het Berghems huisje werd ook wel eens door een bekende Berghemse zwerver gebruikt als slaapplaats.

Opbaarhuisjes
Reeds in de 18 eeuw stonden er op de kerkhoven gebouwtjes die gebruikt werden  om de gestorven medemens te huisvesten, tussen de dagen van sterven en de teraardebestelling. Vele mensen waren kleinbehuisd ,en konden de overledenen niet thuis opbaren,er was zelfs geen geld voor een kist.Ook mensen zonder vaste woon of verblijfplaats werden er opgebaard.

Drenkelingenhuisjes
Langs de zeekust,en langs de grote rivieren werden ook de z.g. drenkelingenhuisjes gezet.Wanneer er iemand was verdronken en men de identiteit niet kon achterhalen werden zij in dat huisje opgebaard.Op 10 februari 1851 werden voorschriften  gegeven tot betrekking  van declaratie’s  van de kosten die voortvloeien uit het begraven van drenkelingen.Men had een formulier waarop alle kosten moesten staan,maar ook de waardevolle spullen die de drenkeling nog bij zich had,die moesten dan worden verrekend.In Vlieland wordt tegenwoordig zo’n drenkelingenhuisje nog gebruikt als trouwlocatie.

Plaats voor schijndoden
De huisjes hadden ook nog een functie om de mensen op te baren die mogelijk slechts schijndood waren.Vooral in de 18e eeuw en de eerste helft van de 19e eeuw is het gebeurd dat tijdens epidemieën  de dienstdoende arts een patiënt te snel dood verklaarde.Dit heeft er verschillende malen toe geleid dat een dood verklaarde patiënt, opgebaard in een lijkenhuis bijkwam uit de toestand van schijndood.Vele hadden dan ook in hun testament laten vastleggen dat vooraf de begraving eerst de slagaders moesten worden doorgesneden of het hart doorboord.Nog niet zo lang geleden vertelde mij iemand dat bij opgravingen lijken waren gevonden in een omgedraaide vorm,men mag hier alles van denken.Op sommige begraafplaatsen  waren  deze ruimte speciaal ingericht,men had dan een constructie gemaakt als in een oude staartklok met wekkermechanisme .Door middel van touwtjes aan tenen of vingers werden bij de geringste beweging het mechanisme in gang gezet,en de bel kon iedereen horen.Daar komt misschien dan ook de Engelse uitdrukking vandaan ‘’saved  by the bell’’.

Bergse Kroegentocht (geocaching.com)

Labcache Bérgse Kunst 1

Labcache Bérgse Kunst 2

Je kunt de 3 avonturen combineren, al zou ik de kroegentocht als laatste doen en lekker uitrusten nadien.