Fot. widok na wydmę w Choczewie - źródło: zdjęcie własne autora
Zapraszamy do odkrycia skrytki typu earthcache "Wiatr budowniczy"
Inspiracją dla tego kesza były dla nas obserwacje zachowań wydm na polskim wybrzeżu. Pomorze to nasz drugi dom, więc okazję do tych obserwacji mieliśmy wielokrotnie. Jednym z naszych ulubionych miejsc są okolice najpiękniejszej naszym zdaniem latarni morskiej w Polsce: Stilo. Ukształtowanie terenu wokół latarni sprzyja pieszym wycieczkom i właśnie dlatego zapraszamy Was do odwiedzenia wyjątkowo interesującego miejsca: wydmy w Choczewie.
Wiatr jako budowniczy
Gdy na całym świecie trwają gorączkowe poszukiwania robotników budowlanych, tutaj spotkamy bardzo pracowitego "budowniczego"... wiatr. Tworzy on zachwycające konstrukcje, przenosząc ziarenka piasku z miejsca na miejsce.
Fot. widok na wydmę w Choczewie - źródło: Mc_Krk 2019
Dla wykonania takich dzieł inżynierskich przez ludzi, konieczne byłoby użycie ciężkiego sprzętu i wiele tygodni pracy. Tak imponujące konstrukcje nie są jednak efektem rąk ludzkich, a wiatru. Przyznajcie, że takie nasypy robią duże wrażenie.
Fot. widok na podstawę nasypu wydmy - źródło: zdjęcie własne autora
Rodzaje wydm ze względu na ich kształt
Wspomniane wyżej budowlane działanie wiatru ma określone skutki w postaci formowania różnych kształtów geometrycznych. To w jaki sposób kształtuje się wydma zależy od kilku czynników takich jak kierunek działania wiatru, wilgotność terenu oraz ewentualnie występująca roślinność. Poniżej przedstawiamy klasyfikację:
Rys. klasyfikacja wydm ze względu na ich kształt - opracowanie własne autora
barchan - wydma w kształcie półksiężyca charakterystyczna dla obszarów suchych. Ułożenie rogów półksiężyca jest zgodne z kierunkiem wiatru. Dzieje się tak dlatego, że po bokach wydmy jest mniej piasku niż w części środkowej i boki wydmy szybciej się przemieszczają
wydma wałowa podłużna - występuje również na obszarach suchych. Powstaje przez połączenie się barchanów. Barchany są ułożone jeden za drugim. Tworzy się w ten sposób podłużny wał równoległy do kierunku wiatru
wydma paraboliczna - ma kształt asymetrycznego półksiężyca, lecz jego rogi skierowane są w stronę przeciwną niż w barchanie. Jest to wydma występująca w warunkach bardziej wilgotnych. Rogi wydmy są bardziej wilgotne lub nawet zajęte przez roślinność. Dlatego pozostają w tyle za środkową częścią wydmy, która przemieszcza się swobodnie
wydma wałowa poprzeczna - ma kształt wału prostopadłego do kierunku wiania wiatru. Może powstać wtedy, gdy barchany lub wydmy paraboliczne łączą się ze sobą ramionami
Zadania do wykonania na miejscu:
1. Udaj się na podane koordynaty i oceń jaki widzisz rodzaj wydmy: barchan czy wydmę paraboliczną? Uzasadnij odpowiedź.
2. Spróbuj dokonać pomiaru stoku (spadku) wydmy u jej podnóża. Możesz użyć telefonu z poziomicą lub ocenić wzrokowo. Czy Twoim zdaniem wydma ma 10, 30 czy może 60 stopni nachylenia?
3. Wydmy to wyjątkowo urocza okolica. Idealnie nadaje się wręcz do wykonania pamiątkowego zdjęcia z okolicy - wykonaj takie i załącz do logu (opcjonalnie).
We invite you to discover the earthcache "Builder Wind"
The inspiration for this cache was the observations of the behavior of dunes on the Polish coast. Pomerania is our second home, so we had the opportunity to observe these many times. One of our favorite places is the vicinity of the most beautiful lighthouse in Poland in our opinion: Stilo. The terrain around the lighthouse is good for hiking, and that is why we invite you to visit an exceptionally interesting place: the dunes in Choczewo.
Wind as a builder
When the feverish search for construction workers is underway all over the world, here we meet a very hardworking "builder" ... the wind. It creates stunning structures by moving grains of sand from place to place.
Photo: view of the dunes in Choczewo - source: Mc_Krk 2019
For humans to do such engineering works, heavy equipment and many weeks of work would be required. Such impressive structures, however, are not the result of human hands, but of the wind. Admit that such embankments make a great impression.
Photo: the view of the base of dunes - source: own source of the author
Types of dunes according to their shape
The above-mentioned construction action of the wind has specific effects in the form of the formation of various geometric shapes. The way a dune is shaped depends on several factors, such as the direction of the wind, the humidity of the terrain and the possible vegetation. Below we present the classification:
Fig. Classification of dunes according to their shape - author's own elaboration
barchan - a crescent-shaped dune characteristic of arid areas. The position of the crescent horns follows the direction of the wind. This is because there is less sand on the sides of the dune than in the middle and the sides of the dune move faster
longitudinal dune - also occurs in dry areas. It is made by combining barchans. The barchans are stacked one after the other. This creates a longitudinal shaft parallel to the wind direction
parabolic dune - it has the shape of an asymmetrical crescent, but its corners point in the opposite direction to that of the fustian. It is a dune with more humid conditions. The corners of the dune are wetter or even occupied by vegetation. Therefore, they lag behind the middle part of the dune, which moves freely
transverse shaft dune - has the shape of a shaft perpendicular to the wind direction. It can arise when barchans or parabolic dunes are joined by their arms
On-site tasks:
1. Go to the given coordinates and evaluate what kind of dune do you see: fustian or parabolic dune? Justify your answer.
2. Try to measure the slope of the dune at the foot of the dune. You can use the phone with a spirit level or visually inspect. In your opinion, is the dune 10, 30 or maybe 60 degrees sloped?
3. The Dunes are a very lovely neighborhood. It is perfect for taking a souvenir photo of the area - take one and attach it to the log (optional).
Źródła:
1. "Budująca działalność wydm" wydawnictwo GREG.
2. Mieczysław Klimaszewski: Geomorfologia. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2003.