O WŁAŚCICIELACH
Leon Rappaport urodził się w 1848 roku we wsi Granica w powiecie okulskim, był synem Moryca i Bajli. Prawdopodobnie zamieszkał w Łodzi na początku lat 70. XIX stulecia, bo już w 1875 roku założył firmę ekspedycyjną.
Od 1884 prowadził wielkie składy towarowe i biuro ekspedycyjne przy ul. Południowej (obecnie Rewolucji 1905 r.). Firma posiadała oddziały w wielu miastach, w tym w Warszawie, Toruniu, Katowicach, Sosnowcu i Grajewie. W 1904 przeniósł swój kantor i magazyn do nowego, specjalnie wybudowanego (w stylu secesji) budynku mieszkalno-biurowego.
Udzielał się w stowarzyszeniach finansowych i filantropijnych Łodzi. Był członkiem Towarzystwa Wzajemnego Kredytu. Przyczynił się m.in. do założenia przytułku dla kalek i paralityków. Wspierał budowę szpitala dla chorych umysłowo Żydów.
Rappaport był żonaty z Reginą Hentschel, z którą miał piątkę dzieci. Dwóch synów: Maurycego Władysława (adwokata przysięgłego), Józefa (kupca) oraz trzy córki: Olgę, żonę Hieronima Fajansa, Marię, żonę Edwarda Fajansa, i Stefanię, żonę Mieczysława Kaufmana.
Zmarł 26 listopada 1909 w wieku 61 lat w Łodzi. Został pochowany na "nowym" cmentarzu żydowskim w Łodzi przy ul. Brackiej. W grobie rodzinnym spoczywają żona Regina i syn Maurycy Władysław.
Syn Władysław przejął zakład po ojcu, znacznie go przebudowując. Gdy zmarł 31 marca 1916 roku, spadkobiercami majątku zostali: brat Józef i dwie siostry Stefania Kaufman i Maria Fajans.
O PAŁACU
Willa powstała na terenie dawnych ogrodów osadników Nowego Miasta, zamienionych z czasem na parcele budowlane. 2 lutego 1904 roku na publicznej licytacji Leon nabył dwie takie parcele przy ulicy Południowej 44-46.
Willa z kantorem została zbudowana w latach 1904–1905. Projekt budynku przypisuje się architektom Dawidowi Landemu i Gustawowi Landau-Gutentegerowi, którzy byli autorami kilku innych secesyjnych budowli w Łodzi.
Pierwotnie na parterze willi znajdował się kantor, pierwsze i drugie piętro miały charakter prywatny, natomiast na tyłach posesji znajdowały się składy towarowe, wozownie i stajnie. W oficynie były pomieszczenia gospodarcze, pokoje służby, kuchnie, łazienki, sanitariaty etc.
Dwupiętrowy, podpiwniczony budynek w kształcie litery L, wzniesiono z ciemnoczerwonej cegły, pokryto gładkim tynkiem z bogatymi jasnymi dekoracjami stiukowymi o motywach roślinnych i ciemnym boniowaniem, oraz ciemnym tynkiem chropowatym. Charakterystycznym elementem willi jest kwadratowa klatka schodowa w kształcie wieży, pokryta spadzistym dachem. W jego wnętrzach do dziś zachowały się bogato zdobione sztukaterie. Okna, także przyziemia, zdobione kratami o płynnych liniach i roślinnych zdobieniach, także brama wjazdowa ma secesyjne kraty.
Szczyt zachodniej ściany zdobi wieża pokryta dachem naczółkowym, krytym dachówką i interesujące, rzadko spotykane okno nerkowate, zdobione liśćmi i kwiatami słonecznika, także dekoracją sztukatorską z szyszkami i igłami sosny – typowe motywy zdobnicze secesji.
Na zachodniej elewacji występują płaszczyzny geometryczne z motywami roślinnymi w postaci krzewu i kasztanowca z liśćmi i pąkami.
Na fasadzie południowej dwa prostokątne balkony, z kwiatowymi sterczynami w narożnikach. Ściana balkonu na pierwszym piętrze ozdobiona jest reliefem o tematyce związanej z transportem i działalnością firmy. Pośrodku uskrzydlony płaz z inicjałami LR.
Do budynku prowadzą dwa asymetryczne wejścia: od dziedzińca poprzez ganek i od ulicy poprzez portal. Ganek podparty jest kolumnami zdobionymi elementami secesyjnymi. Nad portalem główki zwierzęce i nerkowate okno. Portal akcentują dwie kolumny, których kapitele zdobią liście i owoce dębu. W narożniku elewacji maska kobieca.
Wejście, po ośmiu schodach marmurowych prowadzi do przedsionka, zdobionego po bokach przyściennymi kolumnami, których bazy i kapitele mają dekorację roślinną. W kapitelach wśród roślin trzy główki zwierzęce.
Z przedsionka na piętro prowadzi dwubiegowa klatka schodowa z dekoracją o motywach roślinnych; wsporniki schodów ozdobione są słonecznikami. Z przedsionka też możemy wejść do parterowych pomieszczeń, w których ongiś mieścił się kantor – sala manipulacyjna, z długą ladą. Obok cztery pokoje biurowe, dostępne z sali i skomunikowane ze sobą. W części wschodniej hall, a w przedłużeniu korytarz, prowadzący do oficyny z łazienką i urządzeniami higienicznymi, oraz dwa pokoje również z funkcją biura związane.
Piętro jest reprezentacyjne, z przedsionkiem i ogrodem zimowym, dostępne bezpośrednio i z klatki schodowej. Zachowała się bogata dekoracja przedpokoju i pokoju zimowego. W pokoju zimowym ornament tworzą gałązki i liście kasztanowca. Większe pokoje znajdują się od południa, czyli od ulicy, a mniejsze od północy, skomunikowane z oficyną. W pokojach zachowały się skromne dekoracje o falistych liniach. Mieszkania na drugim piętrze, w dawnej mansardzie, o podobnym układzie, ale bez dekoracyjnego wystroju.
Zachowały się niektóre drzwi o kształtach opływowych, z dekoracją o motywach roślinnych. Klamki i okucia drzwiowe są nowe, ale odtworzone w secesyjnym kształcie. Stylowe piece, niestety, nie zachowały się. Zachowały się natomiast cztery kaloryfery z motywami secesyjnymi, z których dwa widoczne są na parterze, przy wejściu na klatkę schodową.
W latach 1916-1920 właściciele zaciągnęli pożyczkę w Banku Handlowym w Łodzi w bankach zagranicznych, ale niestety zbankrutowali. Budynek wielokrotnie zmieniał właścicieli. Od 16 stycznia 1920 roku było nim Warszawskie Towarzystwo Żeglugi i Handlu, a w roku 1933 obiekt stał się własnością Towarzystwa Kredytowego. Następnie na drodze licytacji stał się własnością Bratszteina i Gołdy Szyper, którzy to przerobili poddasze nad pierwszym piętrem budynku mieszkalnego, nadbudowując drugie piętro.
PAŁAC DZIŚ
Dawny dom Rappaporta był po II wojnie światowej siedzibą Przedsiębiorstwa Surowców Wtórnych a później łódzkiego oddziału Przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego „Pewex”. Później mieściła się tam prywatna wyższa uczelnia Wschód-Zachód Szkoła Wyższa im. Henryka Jóźwiaka w Łodzi.
Po zakończeniu żmudnego konserwatorskiego remontu willa całkowicie zmieni swoją funkcjonalność. Na dwóch górnych piętrach działać będzie aparthotel, a na parterze restauracja. W budynku po dawnych magazynach „Peweksu”, po wschodniej stronie działki, powstały mieszkania – 32 niewielkie lokale będą oferowane pod wynajem.
Willa została wpisana do rejestru zabytków w 1976 roku.
SKRYTKA
Mikurs. W środku tylko logbook. Weź coś do pisania.
ABOUT OWNERS
Leon Rappaport was born in 1848 in the village called Granica in the Okulski district. He was the son of Moryc and Bajla. He probably settled in Łódź at the beginning of the 1870s, because already in 1875 he founded a shipping company.
From 1884, he ran large warehouses and an expedition office at South Street now Revolution of 1905 Street). His company had branches in many cities, including Warsaw, Toruń, Katowice, Sosnowiec and Grajewo. In 1904, he moved his office and warehouse to a new, purpose-built (in the Art Nouveau style) residential and office building.
He was active in financial and philanthropic associations in Łódź. He was a member of the Mutual Credit Society. He contributed, among others to establish a shelter for the disabled and paralytics. He supported a device for mentally ill Jews.
Rappaport was married to Regina Hentschel, with whom he had five children. Two sons: Maurycy Władysław (sworn attorney), Józef (merchant) and three daughters: Olga, Hieronim Fajans canal, Maria, Edward Fajans canal, and Stefania, Mieczysław Kaufman section.
He died on November 26, 1909 at the age of 61 in Łódź. He was buried at the "new" Jewish cemetery in Łódź at Bracka Street. Wife Regina and son Maurycy Władysław live in a gross family.
His son Władysław took over the company, significantly remodeling it. When he died on March 31, 1916, his heirs were: brother Józef and two sisters Stefania Kaufman and Maria Fajans.
ABOUT PALACE
The villa was built on the site of the former gardens of the settlers of the New Town, which over time was turned into building plots. On February 2, 1904, at a public auction, Leon purchased two such plots at 44-46 South Street.
The villa with the exchange office was built in 1904–1905. The design of the building is attributed to the architects Dawid Lande and Gustaw Landau-Gutenteger, who were the authors of several other Art Nouveau buildings in Łódź.
Originally, there was an office on the ground floor of the villa, the first and second floors were private, while at the back of the property there were warehouses, coach houses and stables. In the outbuilding there were utility rooms, servants' rooms, kitchens, bathrooms, toilets, etc.
A two-story, L-shaped building with a basement, built of dark red brick, covered with smooth plaster with rich light stucco decorations with floral motifs and dark rustication, and dark rough plaster. A characteristic element of the villa is a square staircase in the shape of a tower, covered with a sloping roof. Richly decorated stucco work has been preserved in its interiors to this day. The windows, also on the ground floor, are decorated with bars with flowing lines and floral ornaments, and the entrance gate has Art Nouveau bars.
The top of the western wall is decorated with a tower covered with a gable roof covered with tiles and an interesting, rare kidney-shaped window decorated with sunflower leaves and flowers, as well as stucco decoration with pine cones and needles - typical Art Nouveau decorative motifs.
On the western elevation there are geometric planes with floral motifs in the form of a bush and a chestnut tree with leaves and buds.
On the southern façade, there are two rectangular balconies with flower pinnacles in the corners. The wall of the balcony on the first floor is decorated with a relief on the subject of transport and the company's activities. In the middle, a winged amphibian with the initials LR.
There are two asymmetrical entrances to the building: from the courtyard through the porch and from the street through the portal. The porch is supported by columns decorated with Art Nouveau elements. Above the portal are animal heads and a kidney-shaped window. The portal is accentuated by two columns whose capitals are decorated with oak leaves and fruits. In the corner of the façade there is a female mask.
The entrance, up eight marble steps, leads to the vestibule, decorated on the sides with columns on the walls, the bases and capitals of which are decorated with plants. Three animal heads among the plants in the capitals.
From the vestibule to the first floor there is a two-flight staircase decorated with floral motifs; the stair brackets are decorated with sunflowers. From the vestibule, we can also enter the ground-floor rooms, which used to be an exchange office - a room with a long counter. Next to it, there are four office rooms, accessible from the hall and connected to each other. In the eastern part, there is a hall, and in the extension, a corridor leading to an outbuilding with a bathroom and hygiene facilities, and two further rooms.
The first floor is representative, with a vestibule and a winter garden, accessible directly and from the staircase. The rich decoration of the hall and the winter room have been preserved. In the winter room, the ornament is made of chestnut twigs and leaves. The larger rooms are located from the south side, i.e. from the street, and the smaller ones from the north, connected to the outbuilding. Modest decorations with wavy lines have been preserved in the rooms. Apartments on the second floor, in a former mansard, have a similar layout, but without such rich decor.
Some doors decorated with floral motifs have been preserved. Door handles and fittings are new, but recreated in Art Nouveau shape. Stylish stoves, unfortunately, have not survived. However, four radiators with Art Nouveau motifs have survived, two of which are visible on the ground floor, at the entrance to the staircase.
In the years 1916-1920, the owners took out a loan from Commercial Bank in Łódź and in foreign banks, but unfortunately they went bankrupt. The building changed owners many times. From January 16, 1920, it was owned by the Warsaw Shipping and Trade Association, and in 1933 the building became the property of the Credit Society. Then, by way of an auction, it became the property of Bratsztein and Gołda Szyper, who converted the attic above the first floor of a residential building, adding a second floor.
THE PALACE NOWADAYS
After World War II the villa was the seat of Recyclabes Company and later of the Lodz branch of Internal Export Company "Pewex". Later, it housed the East-West College of Higher Education in Lodz.
When the painstaking renovation if finished villa ou will change its function. On the top two floors there will an aparthotel and on the ground floor - a restaurant. The building of the former "Pewex" warehouses, on the eastern side of the plot, was convereted into 32 appartments for rent.
The villa was listed in 1976 in the heritage register.
CACHE
Small container with just a logbook inside. Bring your own pen.