Szkoła Podstawowa 114
Historia obecnej Szkoły Podstawowej 114 sięga czasów przedwojennych. Powstała ona w 1920 roku jako szkoła tylko dla dziewcząt. Pierwszą siedzibą szkoły był budynek przy Piotra Skargi 20/22, w którym mieściła się również szkoła nr 55 przeznaczona tylko dla chłopców. Szkoła „męska” działała rano, „żeńska” po południu. Co ciekawe, jednopiętrowy budynek szkolny był pierwszą murowaną budowlą na terenie dzisiejszego Targówka Mieszkaniowego. Powstał on po 1912 roku – wcześniej obszar ten znajdował się w zasięgu rejonu fortecznego "Twierdzy Warszawa" gdzie obowiązywał zakaz wznoszenia budynków murowanych.
Źródło: Archiwum Szkoły Podstawowej nr 114 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jędrzeja Cierniaka w Warszawie
W najbliższym otoczeniu szkoły znajdowały się podmokłe łąki, na których uczniowie i uczennice odbywali lekcje przyrody w otoczeniu pasących się krów i kóz.
W roku 1930 połączono szkoły męską i żeńską w jedną, koedukacyjną o numerze 114. Wraz z rozwojem dzielnicy, w 1936 r. szkołę przeniesiono na ulicę Stojanowską 12/14 do nowego większego budynku.
W trakcie wojny środowisko szkolne, kadra nuaczycielska obojga płci, rodzice i dzieci współpracowali w szeroko rozumianej konspiracji.
Odbywały się tajne lekcje, w domach przechowywano pomoce naukowe.
W pierwszej kronice szkoły spisanej przez Marię Nawrocką można przeczytać: “Była to wspaniała współpraca środowiska Targówka ze szkołą. A praca konspiracyjna chłopców i dziewcząt ze starszych klas! Niemal w każdym mieszkaniu matki znajdowały składniki butelek przygotowanych na “pierwszy zryw”. Wszystkie butelki po szkolnym atramencie przechodziły w ręce uczniów. Dzieci umiały strzec swoich tajemnic tak jak ich starsze rodzeństwo i rodzice.
Dzieci wiedziały, że w szkole odbywały się co pewien czas kursy szkolenia sanitarnego. Dostarczały nosze, bandaże, trzymały wartę… Więc tu był wspaniały materiał ludzki od lat mieszkający na Targówku.’’
Źródło: sp114targowek.eduwarszawa.pl/o-szkole/historia
Do obecnej siedziby przy ul. Remiszewskiej 40, szkoła 114 przeniosła się w roku szkolnym 1957/58.
Szkoła nosi imię Jerzego Cierniaka, skromnego nauczyciela - polonisty, społecznika i wreszcie twórcy koncepcji teatr ludowego czerpiącego dla teatru to, co najlepsze w dorobku polskiej wsi. Został on zamordowany za działalność konspiracyjną.
--------
Ścieżka realizowana w ramach projektu Geo-Mieszkaniowy. Projekt finansuje miasto stołeczne Warszawa w ramach Funduszu Edukacji Kulturalnej.
Початкова школа № 114
Будівля школи на вул. Петра Скарги, 20/22 була одноповерховою цегляною будівлею у Таргувку Мешканьовому. Спочатку в ньому розміщувалися дві школи: чоловіча (№ 55), що працювала вранці, і жіноча (№ 114), що працювала після обіду.
Будинок повинен був побудований після 1912 року, оскільки до цього року Таргувек Мєшканьовий ринок знаходився в межах фортечного району, а це означало, що цегляна забудова була заборонена.
У безпосередній близькості від школи були вологі луки, де в оточенні корів і кіз, що паслися, учні проводили уроки природознавства.
З розвитком району, у 1936 році школу перенесли на вулицю Стоянівську, 12/14 до нового, більшого приміщення. Під час війни шкільна громада, вчителі, батьки та діти працювали разом у широкомасштабній конспірації. Проводилися таємні уроки, а навчальні посібники зберігалися вдома.
„Це була чудова співпраця між громадою Таргувка та школою. А яка підпільна робота хлопців і дівчат зі старших класів! Майже в кожній квартирі матері знаходили інгредієнти пляшок, приготованих для "першого підриву". Всі пляшки зі шкільним чорнилом перейшли до рук учнів. Діти вміли берегти свої секрети, так само, як їхні старші брати і сестри та батьки.
Діти знали, що в школі час від часу проводяться санітарні курси. Вони надавали ноші, бинти, охороняли... Тож це був чудовий людський ресурс, який роками жив у Тарговку.’’ *
Школа носить ім'я Єжи Черняка, скромного вчителя - викладача польської мови, громадського активіста і творця концепції народного театру, який черпав для театру найкраще з польського села. Його було вбито за підпільну діяльність.
*Джерело: Архів Початкової школи № 114 ім. Єнджея Черняка з інтегрованими філіями у Варшаві, с. 79 https://sp114targowek.eduwarszawa.pl/o-szkole/historia - Перша хроніка школи, записана Марією Навроцькою.
-------------------------------------
Стежка реалізується в рамках проекту Гео-Житловий. Проект фінансується містом Варшава в рамках Фонду Культурної Освіти.