Kapliczki i krzyże są ściśle związane z tradycją i kulturą chrześcijańską. Są pomnikami będącymi wyrazem indywidualnej lub zbiorowej wdzięczności, miejscami pamięci, pokuty a także pośmiertnego wspomnienia. Celem serii „Śladem przeworskich krzyży i kapliczek" jest ocalenie od zapomnienia tego, co należało do przodków, w tym miejsc należących do kultu religijnego. Jak mówił Jan Święty Jan Paweł II „Naród, który nie zna swojej przeszłości, umiera i nie buduje przyszłości”. Zachęcam do przejścia śladami przeworskich krzyży i kapliczek, spojrzenia w przeszłość oraz chwili refleksji.
Krzyż w kulturach i religiach
Krzyż to bardzo stary symbol, występujący w wielu kulturach i religiach poprzedzających chrześcijaństwo. "Badania archeologiczne potwierdzają występowanie krzyża jako symbolu religijnego i elementu dekoracyjnego w wielu dawnych kulturach. Do celów religijnych krzyża używały starożytne ludy Bliskiego Wschodu, Egipcjanie, Grecy, Rzymianie, Kartagińczycy, Chińczycy, Aztekowie, Majowie
i inni. W różnych religiach krzyżowi nadawano różne formy, przypisując mu określone znaczenie"1.
W państwach przyjmujących chrześcijaństwo jako religię państwową krzyże stały się częścią krajobrazu. Wieńczyły dachy i wieże kościołów, kaplic, bram cmentarnych oraz budynków o charakterze sakralnym. Najczęściej usytuowane są przy drogach oraz placach wiejskich, wzdłuż alei prowadzących do dworów i parków dworskich, w siedliskach chłopskich. Bardzo często były stawiane w bezpośrednim sąsiedztwie domów, pośród pól, lasów i łąk. Krzyże były znakiem oddania się w opiekę Bogu, gwarantującym bezpieczeństwo mieszkańcom. Były traktowane jako tarcza ochronna przed wszelkim złem2.
Krzyże i kapliczki na terenie Przeworska
W Przeworsku znajduje się blisko 61 małych obiektów sakralnych (kapliczki oraz krzyże) zlokalizowanych zarówno na terenach należących do miasta jak oraz osób prywatnych. Występują one w zróżnicowanej formie architektonicznej w zależności od okresu ich powstania. Przeworskie kapliczki ze względu na intencję ich powstania można sklasyfikować następująco: ku chwale Boga i Najświętszej Maryi Panny, dziękczynne za ocalenie z II wojny wiatowej, dziękczynne za otrzymane łaski, błagalne -
z prośbą o pomoc, za dusze zmarłych, rocznicowe oraz nieznane.
Historia tego krzyża: Krzyż wzniesiono w 1892 r. Intencja: Ku Chwale Boga i Najświętszej Maryii Panny.
Cache - informacje. Krzyż znajduje się na terenie prywatnym, natomiast miejsce ukrycia na ogólnodostępnym. Bardzo proszę o zachowanie konspiracji podczas podejmowania, dokładne zakręcenie pojmniczka oraz odłożenie go w pierwotne miejsce ukrycia. Pamiętaj o innych uczestnikach gry Geocaching zachowując kesze w należytym stanie. Skrzynka dwusystemowa. Proszę zabrać coś do pisania. Brak wpisu w fizycznym logbooku może skutkować usunięciem wpisu cyfrowego.
Zachęcam także do odwiedzin pozostałych obiektów kultu religijnego na terenie Przeworska i okolic.
Życzę miłych i udanych poszukiwań.
Źródło:
[1] T. Czerwiński: „Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce”, Warszawa, Sport i Turystyka – Muza SA. 2012, s. 6.
[2] Tamże, s. 12 – 27.