Ewangelia to pismo chrześcijańskie opisujące życie, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Ewangelie kanoniczne wchodzą w skład Nowego Testamentu. Współczesne kościoły chrześcijańskie za natchnione uznają cztery ewangelie, powstałe prawdopodobnie w następujących latach (wszystkie napisane po grecku):
- Ewangelia według św. Marka: ok. 68–73 lub ok. 65-70.
- Ewangelia według św. Mateusza: ok. 70–100 lub ok. 80-85. Niektórzy badacze utrzymują, że powstała przed rokiem 70.
- Ewangelia według św. Łukasza: ok. 80–100, większość badaczy podaje rok 85 lub ok. 80-85.
- Ewangelia według św. Jana: ok. 90-100 lub ok. 90–110. Przeważa pogląd, że Ewangelia ta była pisana etapami, więc nie ma konkretnej daty opracowania całości.
Skład ten ukształtował się prawdopodobnie w pierwszej połowie II wieku. W pismach patrystycznych po raz pierwszy określenie ewangelia w stosunku do utworu pojawia się w pismach Justyna. Ok. 170 r. Tacjan napisał „Harmonię czterech Ewangelii” zwaną „Diatessaron”, po nim harmonie ewangelii tworzyli też inni autorzy. W drugiej połowie II wieku cztery ewangelie wymienia tzw. kanon Muratoriego oraz Tertulian, a Ireneusz z Lyonu ok. 180 r. jest przekonany o świętości jedynie czterech ewangelii.
Istnieje wiele teorii dotyczących czasu powstania poszczególnych ewangelii oraz zależności między nimi. Powszechnie uznaje się, że trzy ewangelie – według św. św. Łukasza, Marka i Mateusza (tzw. ewangelie synoptyczne) – są ze sobą bliżej związane niż z Ewangelią według św. Jana: często używają podobnych sformułowań, mówią o podobnych wydarzeniach i stosują podobną aranżację tekstu. Wnioskuje się zatem, że ewangeliści ci korzystali ze wspólnego źródła, albo autorzy późniejszych ewangelii synoptycznych wykorzystywali wcześniejsze z nich.
Według hipotezy dwuźródłowej powstania ewangelii, jako pierwsza z trójki powstała Ewangelia według św. Marka, pozostali dwaj ewangeliści korzystali z niej oraz z innego wspólnego źródła (to hipotetyczne źródło jest nazywane Ewangelią Q – od niemieckiego Quelle – źródło). Najpoważniejszym problemem tej hipotezy jest fakt, że Ewangelia Q, jeśli istniała, zaginęła bardzo wcześnie, gdyż nie ma żadnych zapisów wczesnochrześcijańskich odnoszących się do dokumentu z wyjątkiem dość enigmatycznego stwierdzenia Papiasza z II wieku, które może być w ten sposób interpretowane. Kontrowersyjnym dokumentem uważanym przez niektórych za potwierdzenie tej hipotezy jest Ewangelia Tomasza, która zawiera wiele sformułowań wspólnych dla Łukasza i Mateusza, nie występujących w Ewangelii według św. Marka. Interpretowane jest to na dwa sposoby – albo pismo to powstało bardzo wcześnie i Tomasz również korzystał z Q, co byłoby silnym argumentem za istnieniem Q, albo też powstał bardzo późno i korzystał z ewangelii według św. Łukasza i według św. Mateusza. Obie te hipotezy mają swoich zwolenników.
Istnieje wiele innych hipotez, które z grubsza można pogrupować według liczby dodatkowych dokumentów, których istnienie postulują. Te które tworzą najmniej lub nie tworzą ich wcale, nie wyjaśniają wszystkich zależności między ewangeliami synoptycznymi; te które tworzą kilka lub nawet kilkanaście takowych wchodzą w trudne do zweryfikowania spekulacje.
Każda z ewangelii przeprowadza własną myśl teologiczną i liczy się z potrzebami środowiska, dla którego jest przeznaczona, troszcząc się bardziej o objaśnienie zasad wiary chrześcijańskiej niż o historyczne szczegóły.
Zagadka
Αλλά σεις, παρ' όλα όσα λέγουν αι Γραφαί, δεν θέλετε να έλθετε με πίστιν προς εμέ, δια να έχετε ζωήν αιώνιον.
Γνωρίζω ότι είσθε απόγονοι του Αβραάμ. Αλλά δεν του ομοιάζετε και ζητείτε να με φονεύσετε, διότι η διδασκαλία μου δεν εισχωρεί εις την ψυχήν σας, που είναι δούλη της αμαρτίας.
Rozwiązaniem są tylko po trzy ostatnie cyfry kordów. Pierwsze cztery są takie same jak w znaczniku zagadki.