polska wersja poniżej
English version below

Zdroj: vlastní foto

Zvu vás na procházku po parku soch. Přečtěte si popisy soch. Určete, z jakého typu kamene jsou vyrobeny. Pak si vyberte tři sochy, vyrobené z magmatické, sedimentární a metamorfované horniny. Proveďte bližší pozorování a poté zodpovězte následující tři otázky.

Otázky:

1. Jak se jmenuje socha z vyvřelé horniny, kterou jste vybrali? Popište vlastními slovy, jak vypadá. Čím se liší od sedimentárních a metamorfovaných hornin? Je to intruzivní nebo extruzivní vyvřelá hornina? Zdůvodněte proč.

2. Jak se jmenuje socha z usazené horniny, kterou jste vybrali? Popište vlastními slovy, jak vypadá. Čím se liší od vyvřelých a metamorfovaných hornin? Je to klastická anebo biologická sedimentární hornina? Zdůvodněte proč.

3. Jak se jmenuje socha z přeměněné horniny, kterou jste vybrali? Popište vlastními slovy, jak vypadá. Čím se liší od vyvřelých a sedimentárních  hornin? Je to metamorfovaná hornina s foliace anebo je nefoliovaná? Zdůvodněte proč.

Při logování keše prosím přidejte fotku. Stačí, aby byl na fotce vidět nějaký váš předmět, aby bylo jasné, že jste tam byli.

Sochařský park Těrlicko

Sochařský park se nachází v blízkosti Českého Těšína, respektive v jeho části s názvem Koňakov. Park je volně přístupný, bezplatný. U vstupu najdete krom popisků jednotlivých soch, také návštěvní řád. Z parku je krásný výhled na panorama Beskyd a především západy slunce jsou zde nádherné.

Sochařské parky začaly vznikat v rámci mezinárodních sochařských sympozií. V České republice byly sochy po sympoziích shromážděny v Ostravě v Hornickém muzeu Landek a v Těrlicku. V současné poloze na Babí Hoře park existuje od roku 2017 v místě bývalého hřbitova. Byly sem přesunuty sochy z jiných parků v Ostravě a Těrlicku.

Sochařský park v Těrlicku je skutečně unikátní. Jeho návštěvou můžeme obdivovat krásná umělecká díla vytvořená umělci z celého světa. Materiál, ze kterého jsou sochy vyrobeny, jsou skály, které také pocházejí z celého světa. Z geologického hlediska zde najdeme každý ze tří hlavních typů hornin.

Všechny dobré věci přicházejí ve třech.

Proč ve třech?

Samozřejmě se jedná o vyvřelé, sedimentární a metamorfované horniny. Jsou úzce propojeny a tvoří neoddělitelný horninotvorný cyklus.

Geologické procesy ktere probíhající na naší planetě, na jejím povrchu a pod jejím povrchem mají za následek vznik tří druhů hornin. Podobné je to s materiály, ze kterých se horniny skládají. Z dostupných materiálů mohou být vytvořeny tři hlavní typy hornin.

Horninotvorný cyklus

Zdroj: Národní pedagogický institut České republiky,  Metodický portál RVP.CZ
https://clanky.rvp.cz/clanek/r/GCE/20215/HORNINOVY-CYKLUS.html

Vyvřelá hornina

Vyvřelé nebo též magmatické horniny se tvoří, když horká, roztavená hornina, magmat, tuhne a krystalizuje. Vyvřelé horniny se dělí do dvou skupin:

1) Extruzivní, vulkanická nebo výlevná hornina vzniká, když magma vystoupí a ochladí se nad zemským povrchem nebo velmi blízko zemskeho povrchu. Láva se ochladí a tuhne téměř okamžitě, když je vystavena relativně nízké teplotě atmosféry. Rychlé ochlazení znamená, že minerální krystaly nemají mnoho času na růst, takže tyto horniny mají velmi jemnozrnnou nebo dokonce sklovitou texturu. Bubliny horkého plynu jsou někdy zachyceny v lávě a tvoří bubliny.

2) Intruzivní vyvřelé horniny neboli plutonické vyvřelé horniny se tvoří, když je magma uvězněno hluboko uvnitř Země. Chladí se velmi pomalu po mnoho tisíc nebo milionů let, dokud neztuhne. Pomalé ochlazování znamená, že jednotlivá minerální zrna mají velmi dlouhou dobu k růstu, takže narostou do relativně velké velikosti. Intruzivní horniny mají hrubozrnnou texturu.

Usazená hornina

Usazená nebo Sedimentární hornina se tvoří z již existujících kusů hornin nebo kdysi žijících organismů. Vznikají z usazenin, které se hromadí na povrchu Země. Sedimentární horniny jsou horninovým typem, který také může obsahovat fosilie.

Sedimentární horniny lze rozdělit do mnoha různých kategorií. Pro zjednodušení shrňme dvě kategorie:

1. Klastické sedimentární horniny:
Klastické znamená, že jsou tvořeny malými kousky (klasty) již existujících hornin. Tyto kusy horniny vznikají, když jsou všechny druhy hornin erodovány. Tyto kusy jsou transportovány do vodní nádrže, kde se hromadí. Když je sediment pohřben hluboko, zhutní se a tvoří sedimentární horninu. Velikost částic se pohybuje od mikroskopické hlíny až po obrovské balvany. Názvy hornin vycházejí z jejich zrnitosti. Velikost zrna může být mikroskopická, neviditelná lidským okem, může být malá, ale viditelná v rozmezí až 2 milimetrů, jako například písek, nebo větší než 2 milimetry skládající se z malých oblázků a tvořících konglomerát.

2. Biologické sedimentární horniny:
Biologické sedimentární horniny se tvoří, když zemře velké množství živých organismů. Mohou to být rostliny nebo zvířata nebo obojí. Křída je příkladem tohoto typu horniny. Tímto způsobem může vznikat i vápenec, když se na dně vodní nádrže shromažďují zbytky živého organismu. Uhlí je dalším příkladem tohoto typu horniny.

Přeměněná hornina

Přeměněné horniny nebo metamorfované horniny byly zpočátku nějakým jiným typem horniny, ale oproti původnímu stavu se podstatně změnily. Procesy, které způsobují změnu, jsou vystavení vysokému teplu (nad 200 °C) nebo vysokému tlaku nebo kombinaci těchto faktorů. Podmínky, jako jsou tyto, se nacházejí hluboko v Zemi nebo tam, kde se setkávají tektonické desky. Proces metamorfózy horniny neroztaví, ale přemění je a způsobí rekrystalizaci. Pokud se horniny roztaví, považuje se to za magmatická horninu.

1. Metamorfovaná hornina s foliace.
Některé druhy metamorfovaných hornin charakterizuje foliace. Foliace znamená paralelní uspořádání určitých minerálních zrn, které dává hornině pruhovaný vzhled. Foliace se tvoří, když tlak stlačí ploché nebo protáhlé minerály v hornině tak, že se zarovnají. To pomáhá identifikovat směr, kterým byl tlak aplikován. Jednotlivé vrstvy foliace lze snadno pozorovat, protože mají odlišné barvy minerálů.

2. Nefoliované metamorfované horniny
Nefoliované metamorfované horniny mají mají jednotnou strukturu. Absence foliace je možná z několika důvodů, hornina je vystavena rovnoměrnému tlaku, existuje převaha stejných minerálů a absence deskových minerálů, jako jsou plošné silikáty. metamorfované horniny vznikají několika způsoby. Některé horniny, jako je vápenec, jsou vyrobeny z minerálů, které nejsou ploché nebo protáhlé. Bez ohledu na to, jak velký tlak použijete, zrnka se nesrovnají! Jiný typ metamorfózy, kontaktní metamorfóza, nastává, když horká vyvřelá hornina vnikne do nějaké již existující horniny. Dříve existující hornina je v podstatě vypálena teplem, čímž se mění minerální struktura horniny bez přidání tlaku.
 

Zdroj: vlastní práce

Zdroje:

http://www.terlicko.cz/nas-venkov-socharsky-park/d-97666
https://study.com/skill/practice/analyzing-the-rock-cycle-to-identify-stages-in-the-cycling-of-earths-materials-questions.html
https://www.geologyin.com/2023/07/how-rocks-are-made-rock-cycle-explained.html
https://is.muni.cz/el/1431/jaro2014/G3021k/um/MetPetI04.pdf
https://www2.tulane.edu/~sanelson/eens1110/metamorphic.htm#:~:text=Non%2Dfoliated%20Metamorphic%20Rocks&text=Absence%20of%20foliation%20possible%20for,platy%20minerals%20(sheet%20silicates).

wersja polska

Źródło: własne zdjęcie

Zapraszam na spacer po parku rzeźb w Terlicku. Przeczytaj opisy rzeźb. Określ, z jakiego rodzaju kamienia są wykonane. Następnie wybierz trzy rzeźby wykonane z magmowej, osadowej i metamorficznej skały. Przeprowadź dokładne obserwacje, a następnie odpowiedz na trzy pytania.

Pytania:

1. Jak nazywa się rzeźba z kamienia wulkanicznego, którą wybrałeś? Opisz własnymi słowami, jak wygląda. W czym różni się od skał osadowych i metamorficznych? Czy jest to skała wulkaniczna czy skała plutoniczna? Uzasadnij odpowiedź.

2.  Jak nazywa się rzeźba z osadowej skały, którą wybrałeś? Opisz własnymi słowami, jak wygląda. W czym różni się od skał wulkanicznych i metamorficznych? Czy jest to skała osadowa klastyczna czy biogeniczna? Uzasadnij odpowiedź.

3. Jak nazywa się rzeźba z metamorficznej skały, którą wybrałeś? Opisz własnymi słowami, jak wygląda. W czym różni się od skał wulkanicznych i osadowych? Czy jest to skała metamorficzna z foliacją czy bez foliacji? Uzasadnij odpowiedź.

Logując kesza proszę dołącz zdjęcie. Wystarczy, że na zdjęciu będzie widoczny jakiś Twój przedmiot, aby było jasne, że byłeś na miejscu.

Park Rzeźb w Terlicku

Park Rzeźb w Terlicku znajduje się w pobliżu Czeskiego Cieszyna, a właściwie w jego części zwanej Koniakowem. Park jest ogólnodostępny z bezpłatny wstępem. Przy wejściu znajdziesz regulamin zwiedzania oraz opisy poszczególnych rzeźb. Z parku roztacza się piękny widok na panoramę Beskidów. Szczególnie piękne są tu zachody słońca.

Parki Rzeźb zaczęły powstawać w  ramach międzynarodowych sympozjów rzeźb. W Republice Czeskiej po sympozjach gromadzono rzeźby w Ostrawie przy Muzeum Górnictwa Landek oraz w Terlicku. Na obecnym miejscu po Babią Górą park istnieje od 2017 roku w miejscu dawnego cmentarza. Rzeźby z innych parków w Ostrawie i Terlicku zostały tu przeniesione.

Park Rzeźb w Terlicku jest naprawdę wyjątkowy. Odwiedzając go możemy podziwiać piękne dzieła sztuki wykonane przez artystów z całego świata. Materiał z którego wykonane są rzeźby to skały które również pochodzą z całego świata. Z geologicznego punktu widzenia znajdziemy tu każdy z trzech głównych rodzajów skał. Wszystkie dobre rzeczy chodzą trójkami.

Dlaczego akurat trójkami?

Trójkami, ponieważ chodzi oczywiście o trzy główne rodzaje skał, skały magmowe, osadowe i metamorficzne. Są one ze sobą ściśle powiązane i tworzą nierozłącznie ze sobą cykl skalny. To że mamy trzy rodzaje skał wynika właśnie z cyklu skalnego.

Procesy geologiczne zachodzące na naszej planecie, na jej powierzchni i pod jej powierzchnią powodują powstawanie trzech rodzajów skał. To samo dotyczy materiałów, z których powstają skały. Z dostępnych materiałów można uformować trzy główne rodzaje skał.

Cykl skalny / cykl geologiczny

Skały magmowe

Skały magmowe lpowstają, gdy gorąca, stopiona skała, magma, krzepnie i krystalizuje. Skały magmowe dzielą się na dwie grupy w zależności od tego czy powstają pod czy na powierdzchni ziemii:

1) Skały wulkaniczne powstają, gdy lawa ochładza się ponad powierzchnią ziemi lub bardzo blisko jej powierzchni. Lawa ochładza się i krzepnie niemal natychmiast pod wpływem stosunkowo niskiej temperatury otaczającej atmosfery. Gwałtowne chłodzenie oznacza, że ​​kryształy minerałów nie mają dużo czasu na wzrost, dlatego skały te mają bardzo drobnoziarnistą lub nawet szklistą teksturę. Pęcherzyki gorącego gazu są czasami uwięzione w lawie i tworzą przez pęcherzyki co następnie może być widoczne gołym okiem w postaci porowatości lub pojedynczo występujących malutkich wgłębień w strukturze skały.

2) Skały intruzyjne magmowe lub plutoniczne skały powstają, gdy magma jest uwięziona głęboko w pod powierzchnią ziemi. Wówczas magma ochładza się bardzo powoli przez wiele tysięcy lub milionów lat, aż do całkowitego zastygnięcia. Powolne chłodzenie powoduje, że poszczególne ziarna minerałów mają bardzo długi czas wzrostu, dzięki czemu osiągają stosunkowo duże rozmiary. Skały plutoniczne mają gruboziarnistą teksturę.
 

Skały osadowe

Skały osadowe powstają z wcześniej istniejących kawałków skał lub niegdyś żywych organizmów. Powstają z osadów gromadzących się na powierzchni ziemi. Skały osadowe to skały, które mogą zawierać również skamieniałości.

Skały osadowe można podzielić na wiele różnych kategorii. Dla uproszczenia podsumujmy następujące dwie kategorie:
 

1. Klasyczne skały osadowe:
Klastyczne oznaczają, że składają się z małych kawałków (klastów) wcześniej istniejących skał. Te kawałki skał powstają w wyniku erozji wszystkich rodzajów skał. Kawałki te są transportowane do zbiornika wodnego, gdzie się gromadzą. Osad następnie tworzy coraz grubszą warstwę, zagęszcza się, zespala się tworząc skałę osadową. Rozmiar cząstek waha się od mikroskopijnej gliny po ogromne głazy. Nazwy skał opierają się na wielkości ich ziaren. Wielkość ziaren może być mikroskopijna, niewidoczna dla ludzkiego oka, mała ale widoczna do 2 milimetrów jak w przypadku piasku lub większa niż 2 milimetry składająca się z drobnych kamyczków i tworzącego się konglomeratu.

2. Biogeniczne skały osadowe:
Biogeniczne skały osadowe powstają ze szczątek organizmów żywych gdy ginie duża liczba żywych organizmów. Mogą to być rośliny, zwierzęta lub jedno i drugie. Kreda jest przykładem tego typu skały. W ten sposób wapień może powstawać również wtedy, gdy na dnie zbiornika z wodą zgromadzą się pozostałości żywego organizmu. Węgiel jest kolejnym przykładem tego typu skał.

Skały metamorficzne

Skały metamorficzne były początkowo innym rodzajem skały, ale uległy znaczącej zmianie w porównaniu do swojego pierwotnego stanu. Procesy, które powodują te zmiany, obejmują wysoką temperaturę (powyżej 200 °C), wysokie ciśnienie lub kombinację tych dwóch czynników. Warunki gdzie te procesy mają miejsce występują głęboko pod powierzchnią ziemi lub tam, gdzie płyty tektoniczne spotykają się ze sobą. Proces metamorfozy skał nie powoduje ich topnienia, ale przekształca je i powoduje rekrysztalizację. Jeżeli dochodzi do topnienia skał, powstałą w tym procesie skałę uznaje się za skałę magmową.

1. Skały metamorficzne z foliacją. Niektóre rodzaje skał metamorficznych charakteryzuje obecność foliacji. Foliacja oznacza równoległe ułożenie pewnych ziaren minerałów, co nadaje skale paskowy wygląd. Foliacja powstaje, gdy ciśnienie spłaszcza płaskie lub wydłużone minerały w skale, powodując ich wyrównanie. Pomaga to zidentyfikować kierunek, z którego następował nacisk. Poszczególne warstwy foliacji są łatwe do obserwacji, ponieważ wyróżniają się kolorem minerałów od koloru otaczającej matrycy skały.

2. Niefoliowane skały metamorficzne mają jednolitą strukturę. Brak foliacji może wynikać z kilku powodów, na przykład skała jest poddawana równomiernemu ciśnieniu lub w skała macierzysta ma jednolity skład mineralny. Skały metamorficzne powstają na różne sposoby. Niektóre skały, takie jak wapień, składają się z minerałów, które nie są płaskie ani wydłużone. Bez względu na to, jak duże ciśnienie zastosujemy, ziarenka nie wyrównają się w jedną płaszczyznę. Inny typ metamorfizmu, metamorfizm kontaktowy, występuje, gdy gorąca skała magmowa wnika do istniejącej skały. Istniejąca skała jest praktycznie "wypalana" przez ciepło, co zmienia strukturę mineralną skały bez dodatkowego nacisku.

Źródło: Opracowanie własne

Źródła:

http://www.terlicko.cz/nas-venkov-socharsky-park/d-97666
https://study.com/skill/practice/analyzing-the-rock-cycle-to-identify-stages-in-the-cycling-of-earths-materials-questions.html
https://www.geologyin.com/2023/07/how-rocks-are-made-rock-cycle-explained.html
https://is.muni.cz/el/1431/jaro2014/G3021k/um/MetPetI04.pdf
https://www2.tulane.edu/~sanelson/eens1110/metamorphic.htm#:~:text=Non%2Dfoliated%20Metamorphic%20Rocks&text=Absence%20of%20foliation%20possible%20for,platy%20minerals%20(sheet%20silicates).


English version
 

Source: own photo

I invite you to take a walk through the sculpture park. Read the descriptions of the sculptures. Determine what type of stone they are made of. Then choose three sculptures, one made of igneous, sedimentary, and metamorphic rock respectively. Make closer observations and then answer the following three questions.

Questions:

1. What is the name of the igneous rock sculpture you have chosen? Describe in your own words what it looks like. How is it different from sedimentary and metamorphic rocks? Is it an intrusive or extrusive igneous rock? Justify why.

2. What is the name of the sedimentary rock sculpture you have chosen? Describe in your own words what it looks like. How is it different from igneous and metamorphic rocks? Is it a clastic or biological sedimentary rock? Justify why.

3. What is the name of the metamorphic rock sculpture you have chosen? Describe in your own words what it looks like. How is it different from igneous and sedimentary rocks? Is it a metamorphic rock with foliation or is it non-foliated? Justify why.

Please add a photo when logging the cache. All it takes is for your subject to be visible in the photo to make it clear that you were there.

Sculpture Park Těrlicko

The sculpture park is located near Český Těšín, or more precisely in its part called Koňakov. The park is freely accessible, free of charge. At the entrance, in addition to the descriptions of the individual statues, you will also find the visitor rules. From the park there is a beautiful view of the panorama of the Beskydy Mountains and especially the sunsets are beautiful.

Sculpture parks began to emerge as part of international sculpture symposiums. In the Czech Republic, the sculptures were collected after symposiums in Ostrava in the Landek Mining Museum and in Těrlicko. In its current location on Babí Hora, the park has existed since 2017 on the site of a former cemetery. Statues from other parks in Ostrava and Těrlicko were moved here.

The sculpture park in Těrlicko is truly unique. By visiting it, we can admire beautiful works of art created by artists from all over the world. The material from which the sculptures are made is rocks, which also come from all over the world. From a geological point of view, we can find each of the three main types of rocks here.

All the good things come in threes.

Why come the good things in threes?

Of course, these are igneous, sedimentary and metamorphic rocks. They are closely interconnected and form an inseparable rock-forming cycle.

The geological processes that take place on our planet, on its surface and under its surface result in the formation of three types of rocks. It is similar with the materials that make up rocks. Three main types of rocks can be formed from the available materials.

The Rock Cycle

Ignous Rock

Igneous or igneous rocks form when hot, molten rock, magma, solidifies and crystallizes. Igneous rocks are divided into two groups:

1) Extrusive, volcanic ignous rock is formed when magma rises and cools above the earth's surface or very close to the earth's surface. Lava cools and solidifies almost immediately when exposed to the relatively low temperature of the atmosphere. Rapid cooling means that the mineral crystals don't have much time to grow, so these rocks have a very fine-grained or even glassy texture. Hot gas bubbles are sometimes trapped in lava and form bubbles.

2) Intrusive igneous rocks, or plutonic igneous rocks, form when magma is trapped deep inside the Earth. It cools very slowly over many thousands or millions of years until it solidifies. Slow cooling means that the individual mineral grains have a very long time to grow, so they grow to a relatively large size. Intrusive rocks have a coarse-grained texture.

Sedimentary Rock

Sedimentary or sedimentary rock is formed from pre-existing pieces of rock or once-living organisms. They are formed from sediments that accumulate on the surface of the Earth. Sedimentary rocks are a rock type that can also contain fossils.
Sedimentary rocks can be divided into many different categories. For the sake of simplicity, let's summarize two categories:

1. Clastic sedimentary rocks:
Clastic means that they are made up of small pieces (clasts) of pre-existing rocks. These pieces of rock are formed when all kinds of rocks are eroded. These pieces are transported to a water reservoir where they accumulate. When the sediment is buried deep, it compacts to form sedimentary rock. The particle size ranges from microscopic clay to huge boulders. The names of the rocks are based on their grain size. The grain size can be microscopic, invisible to the human eye, small but visible in the range of up to 2 millimeters, such as sand, or larger than 2 millimeters consisting of small pebbles and forming a conglomerate.

2. Biogenic sedimentary rocks:
Biological sedimentary rocks are formed when a large number of living organisms die. They can be plants or animals or both. Cretaceous is an example of this type of rock. In this way, limestone can also be formed when the remains of a living organism collect at the bottom of a water reservoir. Coal is another example of this type of rock.

Metamorphic rock

Metamorphic rocks or metamorphic rocks were initially some other type of rock, but they have changed substantially from their original state. The processes that cause the change are exposure to high heat (above 200°C) or high pressure, or a combination of these factors. Conditions like these are found deep in the Earth or where tectonic plates meet. The process of metamorphosis does not melt the rocks, but transforms them and causes recrystallization. If the rocks melt, it is considered igneous rock.

1. Foliated Metamorphic rocks.
Some types of metamorphic rocks are characterized by foliation. Foliation refers to the parallel arrangement of certain mineral grains that gives the rock a striated appearance. Foliation forms when pressure compresses flat or elongated minerals in a rock so that they align. This helps to identify the direction in which the pressure was applied. The individual layers of foliation are easy to observe because they have different colors of minerals.

2. Non-foliated metamorphic rocks
Unfoliated metamorphic rocks have a uniform structure. The absence of foliation is possible for several reasons, the rock is subjected to uniform pressure, there is a predominance of the same minerals and the absence of plate minerals such as surface silicates. Metamorphic rocks are formed in several ways. Some rocks, such as limestone, are made of minerals that are not flat or elongated. No matter how much pressure you use, the grains won't flatten out! Another type of metamorphism, contact metamorphism, occurs when hot igneous rock penetrates some pre-existing rock. The pre-existing rock is essentially burned by heat, altering the mineral structure of the rock without adding pressure. 

Source: Own work

Sources:

http://www.terlicko.cz/nas-venkov-socharsky-park/d-97666
https://study.com/skill/practice/analyzing-the-rock-cycle-to-identify-stages-in-the-cycling-of-earths-materials-questions.html
https://www.geologyin.com/2023/07/how-rocks-are-made-rock-cycle-explained.html
https://is.muni.cz/el/1431/jaro2014/G3021k/um/MetPetI04.pdf
https://www2.tulane.edu/~sanelson/eens1110/metamorphic.htm#:~:text=Non%2Dfoliated%20Metamorphic%20Rocks&text=Absence%20of%20foliation%20possible%20for,platy%20minerals%20(sheet%20silicates).