|
 Kraków jest domem dla wielu atrakcji geologicznych. Mój następny EarthCache pokaże ci jeden z nich.
 Krakow is home to many geological attractions and my next EarthCache will show you one of them.
Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej
Uniwersytet Jagielloński może poszczycić się ciągłą tradycją badań w zakresie nauk przyrodniczych. Jest drugą najstarszą (po Uniwersytecie Karola w Pradze) instytucją edukacyjno-badawczą w Europie Środkowo-Wschodniej. W skład Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej wchodzą Obserwatorium Astronomiczne, Instytut Fizyki Smoluchowskiego oraz Katedra Informatyki Stosowanej. Wydział kształci studentów w zakresie fizyki, biofizyki, astronomii i informatyki stosowanej na poziomie licencjackim i magisterskim. Oferuje także studia doktoranckie w tych dziedzinach. We współpracy z innymi wydziałami Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Jagiellońskiego prowadzi interdyscyplinarne studia matematyczno-przyrodnicze (SMP) oraz we współpracy z Wydziałem Chemii studia z zakresu Nanomateriałów i Nanotechnologii. Wydział odgrywa ważną i aktywną rolę w międzynarodowym i lokalnym rozwoju badań, edukacji oraz projektów związanych z aplikacjami.
Jagiellonian University has an ongoing tradition of research in natural sciences. It is the second oldest (after the Charles University of Prague) educational and research institution in Central and Eastern Europe. The Faculty of Physics, Astronomy and Applied Computer Science consists of the Astronomical Observatory, Smoluchowski Institute of Physics, and Department of Applied Computer Science.
The faculty trains students in physics, biophysics, astronomy and applied computer science on BSc and Master level. It also offers PhD studies in these areas. In collaboration with other faculties in Natural Sciences of Jagiellonian University, it runs interdisciplinary Mathematics and Natural Sciences studies (SMP) and, in collaboration with the Faculty of Chemistry, studies on Nanomaterials and Nanotechnology.
The faculty plays an important and active role in international and local developments in research, education and in application-related projects.
Pierścienie Lieseganga / Liesegang Rings
Pierścienie Lieseganga są fascynującym zjawiskiem, które można zaobserwować w dziedzinie chemii i materiałoznawstwa. Zostały nazwane na cześć niemieckiego chemika Raphaela Eduarda Lieseganga, który po raz pierwszy opisał je w 1896 roku. Zjawisko to polega na tworzeniu się koncentrycznych kolistych wzorów wytrącania się lub żelu w mieszaninie reagentów. Wzory te powstają w wyniku dyfuzji, czyli procesu samorozpraszania cząstek w przestrzeni, dwóch reagujących gatunków w ograniczonej przestrzeni. Pierścienie Lieseganga zostały szczegółowo zbadane i znalazły zastosowanie w różnych dziedzinach, takich jak mineralogia, geologia, farmacja i biologia. Tworzenie pierścieni Lieseganga odbywa się w ośrodku żelowym lub stałym, gdzie dwa reagenty powoli dyfundują ku sobie. Reakcja pomiędzy tymi reagentami prowadzi do powstania osadów lub żeli o regularnym wzorze. Regularność wzoru wynika z ograniczonej dyfuzji reagentów w ośrodku, co powoduje pojawienie się wyraźnych pasm lub pierścieni wydzieleń. Tworzenie się pierścieni jest wynikiem reakcji pomiędzy reagentami, na którą wpływa lokalne stężenie tych substancji. Stężenie reagentów ostatecznie prowadzi do powstania charakterystycznego wzoru pierścieniowego, który zwykle obserwuje się w postaci koła lub elipsy.
Liesegang rings are a fascinating phenomenon that can be observed in the field of chemistry and materials science. They were named after the German chemist Raphael Eduard Liesegang, who first described them in 1896. The phenomenon consists of the formation of concentric circular patterns of precipitation or gel in a mixture of reactants. These patterns arise due to diffusion, which is the process of self-scattering of particles in space, of two reacting species in a confined space. Liesegang rings have been studied in detail and find their applications in various fields such as mineralogy, geology, pharmacy and biology.
The formation of Liesegang rings takes place in a gel or solid medium where two reactants slowly diffuse towards each other. The reaction between these reactants leads to the formation of precipitates or gels with a regular pattern. The regularity of the pattern is due to the limited diffusion of the reactants in the medium, which causes the appearance of distinct precipitation bands or rings. The formation of rings is the result of a reaction between the reactants, which is influenced by the local concentration of these substances. The concentration of reactants eventually leads to the formation of a characteristic ring pattern, which is usually observed in the form of a circle or an ellipse.
jak to działa? / How does it work?
Piaskowiec, skała osadowa złożona głównie z ziaren mineralnych, ma szczególną tendencję do tworzenia unikalnych okrągłych wzorów zwanych pierścieniami Lieseganga. Pierścienie te zwykle tworzą się w materiałach włóknistych lub przestrzeniach porów piaskowca, gdzie minerały nasycone roztworem stopniowo dyfundują i wytrącają się, tworząc charakterystyczny wzór pasmowy. Proces tworzenia kręgów Lieseganga w piaskowcu jest długi i złożony, często trwa lata, a nawet stulecia. Na szybkość i kształt wzoru wpływają takie czynniki, jak skład roztworu, temperatura, ciśnienie i porowatość piaskowca. W rezultacie okręgi Lieseganga mogą mieć różną wielkość i złożoność, od prostych koncentrycznych okręgów po skomplikowane rozgałęzienia i wzory fraktalne. Żelazo i mangan to minerały, które nadają piaskowcowi niepowtarzalny kolor i przyczyniają się do jego atrakcyjności wizualnej i charakteru. Kiedy te pierwiastki są zawarte w piaskowcu, mogą wytwarzać różne odcienie, w tym czerwienie, brązy, żółcie, a nawet fiolety. Proces barwienia jest wynikiem oddziaływania żelaza i manganu ze składem mineralnym piaskowca i otaczającymi warunkami środowiskowymi.
Sandstone, a sedimentary rock composed mainly of mineral grains, has a peculiar tendency to form unique circular patterns known as Liesegang circles. These rings typically form in the fibrous materials or pore spaces of the sandstone, where solution-saturated minerals gradually diffuse and precipitate, resulting in the formation of a characteristic banded pattern.
The process of creating Liesegang circles in sandstone is long and complex, often taking years or even centuries. The rate and shape of the pattern are affected by factors such as solution composition, temperature, pressure, and sandstone porosity. As a result, Liesegang circles can vary in a variety of sizes and complexity, from simple concentric circles to complicated branching and fractal patterns.
Iron and manganese are the minerals that give sandstone its unique colors and contribute to its visual appeal and character. When these elements are contained in sandstone, they can produce a variety of hues, including reds, browns, yellows, and even purples. The coloring process is the result of the interaction of iron and manganese with the mineral composition of the sandstone and the surrounding environmental conditions.
Aby zalogować się jako „Found it”, prześlij mi odpowiedzi na te pytania za pośrednictwem mojego profilu:
1) Opisz, czym są pierścienie Lieseganga i jak powstają.
2) Obserwuj pierścienie we współrzędnych początkowych. Jakie kształty widzisz? Czym pierścienie różnią się od otaczającego je piaskowca?
3) Przyjrzyj się bliżej pierścieniom Liseganga. Jakie kolory widzisz? Napisz przynajmniej 2. Jak myślisz, co spowodowało to zabarwienie?
4) Wrzuć do logu zdjęcie swoje lub swojego GPS z pierścieniami Lieseganga.
For log as "found it" please send me answers for those questions via my profile:
1) Describe what are Liesegang Rings and how are they formed.
2) Observe the rings at initial coordinates. What shapes do you see? How do the rings differ from the sandstone around them?
3) Take a closer look at Lisegang's rings. What colors do you see? Write at least 2. What do you think that caused this coloring?
4) Post a photo of yourself or your GPS with the Liesegang rings in the log.
Zaloguj się od razu po wysłaniu odpowiedzi, jeśli coś pójdzie źle, odezwę się.
Log in as soon as the answers are sent, if there's anything wrong, I'll answer.
 |