WPROWADZENIE:
Pamięć... Możemy sobie przypomnieć to, co robiliśmy wczoraj, miesiąc temu, nawet rok, ale... Ze stuletnim odcinkiem mamy już poważny problem. Są jednak sytuacje wyjątkowe – jubileusze! To właśnie obchody rocznicowe stanowią doskonałą okazję do utrwalenia wspomnień o instytucjach i ludziach, bez których trudno wyobrazić sobie nasze istnienie. Tak jest w przypadku Lasów Państwowych będących już od wieku ostoją różnorodności rodzimej flory i fauny. Są pośród nich miejsca niezwykłe, oderwane nieco od współczesnego stylu życia. Ot, choćby te okazałe, sosnowe drzewa Puszczy Noteckiej, które wraz z wyznaczonymi w jej obrębie rezerwatami przyrody, licznymi ścieżkami, a także urokliwymi jeziorami i zakątkami, o każdej porze roku gwarantują nam moc pozytywnych wrażeń estetycznych i miło spędzony czas. Poznajmy zatem jej historię i tajemnice, wędrując przygotowanym tu specjalnie dla Was geocachingowym szlakiem!
STULETNIK: 15 Zagłada ma skrzydła motyla...
Ta zagłada nadeszła niespodziewanie na skrzydłach niewielkiego motyla – strzygoni choinówki (rozpiętość skrzydeł zaledwie 3 – 4 cm). Z początkiem lat 20-tych XX w. obszar Puszczy Noteckiej uznawano za jeden z najpiękniejszych pod względem krajobrazowym, a przyrodniczo najciekawszy, nie tylko w ówczesnym województwie poznańskim, ale i w całej Polsce. Dwa lata później nikt już tak nie myślał...
W latach 1922 -1924 Puszczę nawiedził masowy nalot wspomnianej już strzygoni choinówki. W ciągu zaledwie dwóch lat zniszczyła ona większość obszaru ówczesnej puszczy, czyli niemal połowę drzewostanu. Podobno na początku maja 1924 r. pojawiło się tak dużo motyli, że o zmroku wyraźnie słychać było szum skrzydeł. Największe szkody czyniły ich gąsienice zjadające szybko pączki oraz igły sosen. Pozbawione ich drzewa masowo obumierały. Niestety, nie znano wówczas skutecznego środka do walki z takich rozmiarów plagą. Leśnicy robili wszystko co tylko robić mogli, niestety zastosowane środki, chociaż liczne były mało skuteczne. Rozpalano ogniska, w kierunku których zlatywały się motyle i w których ginęły. Kopano rowki, do których wpadały przemieszczające się w poszukiwaniu żeru gąsienice i tam je niszczono. Tępiły je też specjalne drużyny robotnicze, które lepkimi szmatami zbierały je z pni drzew i małych drzewek. Największa pomoc dla Puszczy przyszła ze strony samej przyrody. Zauważono, że w pełnej zieleni utrzymywały się drzewa rosnące w pobliżu mrowisk. Właśnie dzięki mrówkom uratował się niezniszczony fragment drzewostanu. Ważnym sprzymierzeńcem w walce z nadmiernym rozmnażaniem się szkodnika okazały się też ptaki.
Dopiero w trzecim roku gradacji (zjawisko masowego rozmnażania się), pod koniec czerwca 1924 roku, odnotowano pierwsze, liczne obumieranie gąsienic. W ciągu kilkunastu dni praktycznie zniknęły. Ich nagła śmierć nastąpiła jeszcze przed ukończeniem okresu żerowania – nie były wtedy w pełni swego rozwoju. Gąsienice zostały zaatakowane przez inne pasożyty i grzyby. Leśnicy wreszcie mogli odetchnąć z ulgą! Dziś, aby uniknąć podobnych tragedii prowadzi się całoroczną diagnostykę wszystkich szkodników owadzich na każdym etapie ich rozwoju. Dzięki temu powstaje mapa zagrożenia, pomocna w ewentualnej, późniejszej walce ze szkodnikiem. W sytuacjach masowej inwazji, przeprowadza się zabiegi ratownicze.
ZAGADKA
Aby poznać koordynaty finału odpowiedz na proste pytanie:
Gradacja strzygoni choinówki w Puszczy Noteckiej trwała
dwa lata N 52° 41.860′ E 16° 02.391′
trzy lata N 52° 41.870′ E 16° 02.391′
BIBLIOGRAFIA
- ANDERS P., KUSIAK W.,2022: Puszcza Notecka. G&P OFICYNA WYDAWNICZA, Poznań
- FINDYSZ T. i in.,:Nadleśnictwo Sieraków. Wydawnictwo Quercus
- DACHOWSKI W.,1981: Puszcza Notecka (część gorzowska). KRAJOWA AGENCJA WYDAWNICZA, Szczecin
- ANDERS P., KUSIAK W., 2004: Leśny kompleks Promocyjny. Puszcza Notecka. Mapa przyrodniczo-turystyczna. Wydawnictwo PRZEGLĄD LEŚNY, Poznań
- TOMCZK R., 2018: Niezwykła hodowla bobrów w okolicach Sierakowa, Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski (Zeszyt jubileuszowy 25 lat) Poznań
- TOMCZAK R.: 'Historia miłości do ojczyzny zapisana w kamieniu, Wielkopolski Raptularz Leśny Nr 1. ,RDLP w Poznaniu
