WPROWADZENIE:
Pamięć... Możemy sobie przypomnieć to, co robiliśmy wczoraj, miesiąc temu, nawet rok, ale... Ze stuletnim odcinkiem mamy już poważny problem. Są jednak sytuacje wyjątkowe – jubileusze! To właśnie obchody rocznicowe stanowią doskonałą okazję do utrwalenia wspomnień o instytucjach i ludziach, bez których trudno wyobrazić sobie nasze istnienie. Tak jest w przypadku Lasów Państwowych będących już od wieku ostoją różnorodności rodzimej flory i fauny. Są pośród nich miejsca niezwykłe, oderwane nieco od współczesnego stylu życia. Ot, choćby te okazałe, sosnowe drzewa Puszczy Noteckiej, które wraz z wyznaczonymi w jej obrębie rezerwatami przyrody, licznymi ścieżkami, a także urokliwymi jeziorami i zakątkami, o każdej porze roku gwarantują nam moc pozytywnych wrażeń estetycznych i miło spędzony czas. Poznajmy zatem jej historię i tajemnice, wędrując przygotowanym tu specjalnie dla Was geocachingowym szlakiem!
STULETNIK: 16 Tuż za progiem pamięci.
Gdyby całą geologiczną historię Ziemi „wcisnąć” w ramy roku to epoka lodowcowa zajęłaby w nim ostatnie 12 minut 31 grudnia. Mimo tak krótkiego czasu nastąpiły ogromne zmiany, zwłaszcza w biosferze i klimacie. Odcisnęły one również swoje piętno na obszarze, który po tysiącach lat zajęła Puszcza Notecka.
Większość głównego kompleksu Puszczy leży w podłużnej, wyżłobionej wodami polodowcowymi części Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Występują na niej wyższe i niższe terasy, rozległe pola sandrowe (stożki napływowe zbudowany ze żwirów i piasków osadzonych i wypłukanych przez wody pochodzące z topnienia lądolodu) oraz liczne wały wydmowe. Obszar ten przed ostatnim okresem lodowcowym był płaską równiną, powstałą w wyniku ustąpienia jeziora plioceńskiego (epoka geologiczna trwająca 2,7 mln lat), zalewającego przed ponad 1 mln lat większą część nizin polskich.
Skumulowane wody z topniejącego lądolodu pod koniec epoki lodowcowej zdeponowały wielkie ilości piasku. W miarę opadania wód wytworzyły się terasy zalewowe, wyniesione na 25 – 35 m n.p.m., na których dnie płynie Warta poniżej Międzychodu oraz Noteć. Wyżej położone tereny stały się terasą środkową (inaczej wydmową lub sandrową) o urozmaiconej rzeźbie powierzchni, silnie wyodrębniającej się z pozostałej części Kotliny Gorzowskiej. W naniesionych tu utworach tkwiły jeszcze ogromne bryły tzw. martwego lodu. Po ich stopnieniu pozostały większe i mniejsze niecki, dziś wypełnione jeziorami lub torfowiskami.
Międzyrzecze warciańsko-noteckie jest jednym z największych w Polsce obszarów wydm śródlądowych, Spadek po stopniałym lądolodzie – ogromne pola piasków sandrowych poddane zostały działalności wiejących wówczas z zachodu wiatrów. Dzięki nim formowały się charakterystyczne góry piachu. Wydmy poprzeczne utworzyły się u schyłku epoki lodowcowej. Wydmy paraboliczne (wschodnia części puszczy) pochodzą z okresu bezpośrednio po ustąpieniu lądolodu, natomiast wydmy podłużne – z okresu późnego holocenu i czasów bezpośrednio poprzedzających epokę współczesną. Proces tworzenia się wydm został silnie zahamowany wskutek poprawy warunków klimatycznych i wkroczenia na piaski roślinności: najpierw traw, potem sosen.
ZAGADKA
Aby poznać koordynaty finału odpowiedz na proste pytanie:
Proces tworzenia się wydm śródlądowych w Puszczy Noteckiej został silnie …………. wskutek poprawy warunków klimatycznych i wkroczenia na piaski roślinności.
zahamowany N 52° 41.770′ E 16° 02.664′
pobudzony N 52° 41.780′ E 16° 02.664′
BIBLIOGRAFIA
- ANDERS P., KUSIAK W.,2022: Puszcza Notecka. G&P OFICYNA WYDAWNICZA, Poznań
- FINDYSZ T. i in.,:Nadleśnictwo Sieraków. Wydawnictwo Quercus
- DACHOWSKI W.,1981: Puszcza Notecka (część gorzowska). KRAJOWA AGENCJA WYDAWNICZA, Szczecin
- ANDERS P., KUSIAK W., 2004: Leśny kompleks Promocyjny. Puszcza Notecka. Mapa przyrodniczo-turystyczna. Wydawnictwo PRZEGLĄD LEŚNY, Poznań
- TOMCZK R., 2018: Niezwykła hodowla bobrów w okolicach Sierakowa, Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski (Zeszyt jubileuszowy 25 lat) Poznań
- TOMCZAK R.: 'Historia miłości do ojczyzny zapisana w kamieniu, Wielkopolski Raptularz Leśny Nr 1. ,RDLP w Poznaniu
