WPROWADZENIE:
Pamięć... Możemy sobie przypomnieć to, co robiliśmy wczoraj, miesiąc temu, nawet rok, ale... Ze stuletnim odcinkiem mamy już poważny problem. Są jednak sytuacje wyjątkowe – jubileusze! To właśnie obchody rocznicowe stanowią doskonałą okazję do utrwalenia wspomnień o instytucjach i ludziach, bez których trudno wyobrazić sobie nasze istnienie. Tak jest w przypadku Lasów Państwowych będących już od wieku ostoją różnorodności rodzimej flory i fauny. Są pośród nich miejsca niezwykłe, oderwane nieco od współczesnego stylu życia. Ot, choćby te okazałe, sosnowe drzewa Puszczy Noteckiej, które wraz z wyznaczonymi w jej obrębie rezerwatami przyrody, licznymi ścieżkami, a także urokliwymi jeziorami i zakątkami, o każdej porze roku gwarantują nam moc pozytywnych wrażeń estetycznych i miło spędzony czas. Poznajmy zatem jej historię i tajemnice, wędrując przygotowanym tu specjalnie dla Was geocachingowym szlakiem!
STULETNIK: 21 Bezcenna zawartość szyszki!
“Królewska suszarnia nasienia sosnowego w Maryanowie ma do sprzedania nasienie sosnowe w cenie 15 sgr. za funt oprócz kosztów zapakowania.” Ogłoszenie to pojawiło się 6 lutego 1866 r. w Dzienniku Urzędowym Królewskiej Regencji w Poznaniu. Jak widać działała już wówczas wyłuszczarnia nasion dostarczająca cenną zawartość sosnowych szyszek. Do dziś pozostał po niej stary, drewniany budynek we wsi Marianowo i praktycznie niezmieniony sposób ich pozyskiwania.
Szyszka, a fachowo kłos zarodniowy u roślin iglastych, formuje się przez około 2 lata. W piśmiennictwie polskojęzycznym narządy te określane są mianem kwiatostanów, ale używa się też terminu anglosaskiego – strobil. Po zapyleniu, w pierwszym roku, jest niewielka i zielona. W drugim rozwija się zdecydowanie szybciej – osiąga długość od 2,5 do 7 cm, staje się matowa, brązowoszara, stożkowata z zaokrągloną podstawą.
W jednym sezonie trzeba zebrać nawet kilkanaście ton szyszek, aby wyłuszczyć z nich około 150 kg nasion sosny, czyli niemal 20 mln sztuk zdolnych do skiełkowania. Najlepiej zrobić to na przełomie roku, od listopada do marca, zanim otworzą się one pod wpływem słońca. Nasiona można przechowywać nawet kilkadziesiąt lat. Dadzą one początek nowemu pokoleniu lasu – zostaną wysiane w szkółce leśnej, gdzie z czasem zamienią się w młode drzewka.
Tylko szczególne drzewostany leśne podlegają zbiorom nasion. Są one typowane przez specjalną komisję, o ile spełnią ściśle określone kryteria i rejestrowane w Biurze Nasiennictwa Leśnego. Jeżeli zobaczysz podczas spaceru w Puszczy Noteckiej sosnę oznaczoną żółtą opaską na pniu i numerem, możesz być pewny, że natrafiłeś na drzewostan nasienny.
Wszystko zaczyna się od nasion, wyłuszczarnia to taka “fabryka nasion”.
ZAGADKA
Aby poznać koordynaty finału odpowiedz na proste pytanie:
Szyszka formuje się około
4 lata N 52° 41.617′ E 16° 04.003′
2 lata N 52° 41.607′ E 16° 04.003′
BIBLIOGRAFIA
- ANDERS P., KUSIAK W.,2022: Puszcza Notecka. G&P OFICYNA WYDAWNICZA, Poznań
- FINDYSZ T. i in.,:Nadleśnictwo Sieraków. Wydawnictwo Quercus
- DACHOWSKI W.,1981: Puszcza Notecka (część gorzowska). KRAJOWA AGENCJA WYDAWNICZA, Szczecin
- ANDERS P., KUSIAK W., 2004: Leśny kompleks Promocyjny. Puszcza Notecka. Mapa przyrodniczo-turystyczna. Wydawnictwo PRZEGLĄD LEŚNY, Poznań
- TOMCZK R., 2018: Niezwykła hodowla bobrów w okolicach Sierakowa, Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski (Zeszyt jubileuszowy 25 lat) Poznań
- TOMCZAK R.: 'Historia miłości do ojczyzny zapisana w kamieniu, Wielkopolski Raptularz Leśny Nr 1. ,RDLP w Poznaniu
