Deze cache is neergelegd n.a.v. ons Nait soezen, moar deurbroezen event [050].
In 1870 werd door de familie Pilon in deze grote schuur een vlasfabriek opgericht. De machines in de fabriek werden aangedreven door een stoommachine, die in het langgerekt bijgebouw naast de fabriek stond.
De stoomketel werd gestookt met afval van de vlasverwerking (schift). Via een gemetselde fabriekspijp werd de rook afgevoerd. Het roten van het vlas vond plaats in sloten nabij de fabriek en in tochtsloten rondom het dorp afgevoerd (roten is het blootstellen van vlas aan water waardoor vezels vrijkomen die gebruikt worden in de textielindustrie).
Later verbood de gemeente dit vanwege stank en vissterfte. Familie Pilon kocht vervolgens boerderij Crolleheert in Crangeweer waar het vlas werd geroot in de gracht van de boerderij of achter 'ien leegte bie Peertil"(gebied grenzend aan het Stedumer- en Westerwijtwerdermaar, aan de westzijde van Stedum).
In 1910 werd daar een grotere watermolen 'de Volharding' gebouwd om ook het water van het gerote vlas af te kunnen malen op het Westerwijtwerdermaar.
In de wintermaanden vonden 30 à 40 mensen werk in de fabriek. Het tijdelijk dienstverband duurde zo'n 100 tot 120 dagen. Dit was voor arbeiders die geen vaste dienstbetrekking hadden zeer welkom. Ze waren verzekerd van werk en inkomen in een seizoen waarin nauwelijks ander werk te vinden was. Het begin en einde van werk- en schafttijd werd aangegeven door middel van een zeer krachtige stoomfluit. In het productieproces werd het vlas gerepeld (ontzaad), gebraakt (in kleine stukjes gebroken) en gezwingeld (hout uit de vezel verwijderd) om het tenslotte als vezellint op te maken.
Ca. 1920. Personeel aan de achterzijde van de vlasfabriek staan voor een met paarden bespannen wagen,volgeladen met balen van 100 kg. bewerkt vlas op weg naar de spinnerijen.
Het opmaken van vlaslint vond plaats in het woonhuis dat voor de fabriek stond. Het lint werd verpakt in balen van 100 kg en afgenomen door spinnerijen in Twente. Tijdens het verwerken van vlaslint kwam ook blanke lijnzaadkaf vrij. Dit werd geperst in balen en werd verkocht vanuit de vlasfabriek. In 'de schuur van Pilon' aan de Molenstraat werd het lijnzaad geschoond en vervolgens op de beurs in Rotterdam verkocht.
In 1935 werd na 65 jaar de fabriek stilgelegd en stopte de vlasverwerking vanwege Russische dump van schone vlaslint. De fabriek werd publiek verkocht en ging verder als boerenschuur voor opslag van geteelde gewassen en landbouwgereedschappen. Het woonhuis aan de voorzijde van de fabriek werd verhuurd voor bewoning. In de jaren 60 werd deze afgebroken. Later werd er in een gedeelte van de schuur nog een koestal afgetimmerd voor ca. 30 melkkoeien en jongvee. Na verkoop van de schuur liet de nieuwe eigenaar er weer een nieuw woonhuis voor zetten.