Manyetit - Magnetite - Magnetit EarthCache

🇹🇷 Türkçe

Demir kumu nedir?

Demir kumu, ağır minerallerle zenginleştirilmiş ve yüksek oranda demir mineralleri içeren kuma halk arasında verilen isimdir.

Kumun rengi koyu gri veya siyahımsıdır. Bu nedenle, güneş ışığı altında çok ısınır ve cilt teması bazen yanıklara yol açabilir. Kumda baskın olan demir minerali manyetittir (Fe₃O₄). Saf demir oranı, bulunduğu yere ve kalitesine bağlı olarak %54 ile %60 arasında değişebilir. Ayrıca, titanyum(IV) oksit (TiO₂), vanadyum(III) oksit (V₂O₃), magnezyum oksit gibi diğer mineral bileşikleri de bulunabilir.

Örneğin, Yeni Zelanda’daki Taharoa demir kumları, yoğunlaştırılmış halde %56,8 Fe, %7,7 TiO₂ ve %0,45 V₂O₃ içerir. Kaynağı açıklanmayan, Auckland merkezli bir şirket tarafından ticareti yapılan demir kumunun kimyasal bileşimi şöyledir:

Tane boyutu = 75–150 mikrometre

• Demir(III) oksit, Fe₂O₃ – %79,5

• Alüminyum oksit, Al₂O₃ – %3,9

• Magnezyum oksit – %3,3

• Silisyum dioksit – %3,1

• Kalsiyum oksit – %1,1

• ve diğerleri.

FeTiO₃ (ilmenit) veya FeCr₂O₄ (kromit) mineralleri de demir içerir ve kıyı bölgelerinde kum şeklinde bulunabilir. Ancak bu mineraller, birikim hâlinde “ağır mineral kumları” veya kısaca “mineral kumları” olarak adlandırılır.

Demir, alüminyumdan sonra yer kabuğundaki en yaygın metaldir. Volkanik faaliyetler sayesinde, kabuğun derinliklerinden veya üst mantodan yüzeye büyük miktarlarda taşınabilir ve lav kayaçlarının içinde demir mineralleri hâlinde bulunur. Dünyanın çeşitli bölgelerinde milyonlarca yıl önce demir açısından zengin kayaç alanları oluşmuş, daha sonra uzun süreli erozyonla parçalanmış ve nehirler bu malzemeyi denize taşımıştır.

Küçük ama ağır taşlar veya taneler nehir ağızlarında birikmiş, rüzgâr, dalgalar ve gelgitlerle kıyılara taşınmış ve normal kuma göre daha yüksek özgül ağırlıkları nedeniyle yoğunlaşarak birikmiştir. Böylece günümüzde işletilebilir miktarda demir kumu içeren deniz tabanları, plajlar ve bazı kumullar oluşmuştur. Bu ağır mineralin en yaygın türü manyetittir.

Peki demir veya manyetit plaja nasıl gelir?
Alanya ve Demirtaş plajlarındaki kum, çoğunlukla ince, açık renkli kumdan oluşur. Bu kum, özellikle Toros Dağları’ndaki kayaçların aşınması ve erozyonu sonucu oluşmuştur. Bu kayaçlar — çoğunlukla kuvarsit, klastik kayaçlar ve metamorfik taşlar — Manavgat gibi nehirler aracılığıyla Akdeniz’e taşınır ve burada ince kum tanelerine dönüşür. Dağlardaki aşınma süreçleriyle taşlar yavaşça parçalanır ve sonunda nehirlerle taşınır.

Plajda manyetit nasıl bulunur?
Dalgaların hareket ettiği su hattına git. Kumda koyu renkli “lekeler” ara (resme bak). Bu, yağ veya kir değil; ağır metallerdir. Kumun hafif bileşenleri dalgalarla taşınırken, ağır olanlar — manyetit gibi — yerinde kalır.

Bir mıknatıs kullanarak demir içeren parçacıkları kumun geri kalanından ayırabilirsin.
(Telif hakkı: Metin ve görsel – Wikipedia)

Sahada yapılacak görevler ve sorular

Lütfen 2. ve 5. görevlerin cevaplarını profilim üzerinden e-posta ile gönder. Cevapları gönderdikten sonra Earthcache doğrudan loglanabilir.

1. Su hattındaki “lekeleri”, yani ağır metallere ait işaretleri bulun.

2. Bulduğunuz bölgenin yapısını ve yayılımını birkaç kelimeyle tanımlayın.

3. Bulduğunuz yerin sahile doğru fotoğrafını, GPS cihazınız veya bir geocaching nesnesiyle birlikte çekip logunuza yükleyin.

4. Deneyi çok kuru kumla yaparsanız en iyi sonucu alırsınız. Seçtiğiniz yerde mıknatıs kullanarak manyetik bileşen olup olmadığını test edin. Mıknatısı bir torbaya koyun ve kumun üzerinden geçirin.

5. Bir şey buldunuz mu? Bulduysanız parçacıkların rengini, boyutunu, sayısını ve şeklini açıklayın.

6. Deneyinizin bir fotoğrafını çekip logunuza yükleyin.

7. (İSTEĞE BAĞLI) Bulduğunuz yerin tam koordinatlarını logunuza ekleyin.

🇬🇧 English

Iron sand – what is it?

Iron sand is a colloquial term for sand enriched with heavy minerals that has a high content of iron minerals.

The color of the sand is dark gray or blackish. As a result, it heats up strongly under sunlight, so that contact with the skin can sometimes cause burns. The predominant iron mineral in the sand is magnetite Fe₃O₄, and the pure iron content can vary between 54% and 60%, depending on the site and quality. Other mineral compounds may also be present, such as titanium(IV) oxide TiO₂, vanadium(III) oxide V₂O₃, magnesium oxide, and others.

For example, the iron sands of Taharoa, New Zealand, have an iron content of Fe 56.8% in their concentrated form, with 7.7% TiO₂ and 0.45% V₂O₃. Iron sand traded by a company in Auckland, whose origin is not further specified, has the following chemical composition:

Grain size = 75–150 micrometers

• Iron(III) oxide, Fe₂O₃ – 79.5%

• Aluminum oxide, Al₂O₃ – 3.9%

• Magnesium oxide – 3.3%

• Silicon dioxide – 3.1%

• Calcium oxide – 1.1%

• and others.

Although ilmenite FeTiO₃ or chromite FeCr₂O₄ also contain iron and can be found as sand in coastal areas, these minerals are referred to in their sedimentary form as heavy mineral sands or simply mineral sands.

Iron is, after aluminum, the most abundant metal in the Earth's crust. Through volcanic activity, it can be transported from deeper layers of the crust or from the upper mantle to the Earth’s surface in relatively large quantities, where it becomes part of lava rock in the form of iron minerals. In various parts of the world, areas with iron-rich rock formed millions of years ago, were later eroded over long periods, and the resulting fragmented rock material was carried by rivers toward the sea.

The small but heavy stones or grains settled in the river mouths, were distributed along the coasts by wind, waves, and tides, and—because of their higher specific weight compared to normal sand—became concentrated in deposits. Thus, seabeds, beaches, and even dunes formed that today contain large quantities of exploitable iron sands. The heavy mineral magnetite is the most common form.

How does the iron or magnetite get to the beach?
The sand on the beaches of Alanya and Demirtaş consists mainly of fine, light-colored sand formed by the weathering and erosion of rocks from nearby mountain ranges, particularly the Taurus Mountains. These rocks—mainly quartzites, clastic rocks, and metamorphites—are transported by rivers such as the Manavgat near Side into the Mediterranean, where they are ground into fine sand grains. Through the weathering processes in the mountains, the stones were gradually broken down and eventually reached the rivers.

How can I find magnetite on the beach?
Go to the swash zone where the waves move the sand. Look for dark “spots” in the sand near the waterline (see picture). This is not oil or dirt but heavy metals. The lighter components of the sand are carried away by the waves, while the heavier ones—such as magnetite—remain.

With a magnet, the iron-containing components can be separated from the rest of the sand.
(Copyright text and image: Wikipedia)

Tasks and questions on site

Please send the answers to tasks 2 and 5 to me via email through my profile. After sending the answers, the Earthcache can be logged directly.

1. Look for the “spots” – the signs of heavy metals at the waterline.

2. Describe the structure and extent of your find site in a few words.

3. Take a photo of your find site facing the beach, with your GPS or a geocaching item, and upload it with your log.

4. The experiment works best with very dry sand. Use a magnet to check whether you find magnetic components in your chosen spot. Take a magnet and move it over the excavated sand.

5. Did you find anything? Then please describe the color, size, number, and shape of the particles.

6. Take a photo of your experiment and upload it with your log.

7. (OPTIONAL) Include the exact coordinates of your find site in your log.

🇩🇪 Deutsch

Eisensand was ist das?

Eisensand bezeichnet umgangssprachlich einen mit Schwermineralen angereicherten Sand, der einen hohen Anteil an Eisenmineralen aufweist.

Die Farbe des Sandes ist dunkelgrau oder schwärzlich. Dadurch heizt er sich unter Sonneneinstrahlung stark auf, sodass ein Hautkontakt unter Umständen zu Verbrennungen führen kann. Das im Sand vorherrschende Eisenmineral ist Magnetit Fe3O4, wobei der reine Eisenanteil je nach Fundort und Qualität zwischen 54 % und 60 % liegen kann. Zusätzlich können auch noch andere Mineralverbindungen vorhanden sein, wie z. B. Titan(IV)-oxid TiO2, Vanadium(III)-oxid V2O3, Magnesiumoxid und weitere.

So haben als Beispiel Eisensande von Taharoa, Neuseeland in ihrer konzentrierten Form einen Eisenanteil von Fe 56,8 %, bei gleichzeitigem Anteil von 7,7 % TIO2 und 0,45 % V2O3 . Eisensand, der über eine Firma in Auckland gehandelt wird und dessen Herkunft nicht näher erläutert wird, hat folgende chemische Zusammensetzung:

Körnung = 75–150 Mikrometer 
Eisen(III)-oxid, Fe2O3 – 79,5 % 
Aluminiumoxid, Al2O3 – 3,9 % 
Magnesiumoxid, – 3,3 % 
Siliciumdioxid, – 3,1 % 
Calciumoxid, – 1,1 %