De Anthony Winkler Prins Cache Multi-Cache

Op vrijdag 9 september 2005 werden de stoffelijke resten van de doopsgezinde dominee, schrijver en grondlegger van de gelijknamige encyclopedie, samen met zijn vrouw, herbegraven op de hervormde begraafplaats in het centrum van Veendam. Een indrukwekkende gebeurtenis, want de laatste kilometers van de reis vanuit Voorburg van Winkler Prins en zijn echtgenote vonden plaats in een historische lijkkoets, getrokken door twee Friese paarden. Duizenden Veendammers waren getuige van de thuisreis van deze beroemde ex-inwoner van Veendam, die zoveel heeft betekend voor de intellectuele en culturele ontwikkeling in deze stad en, door middel van zijn encyclopedie, voor Nederland.

Anthony Winkler Prins werd geboren te Voorst 1817. Hij studeerde natuurwetenschappen en letteren aan de Universiteit Utrecht, en theologie aan het Doopsgezind Seminarium te Amsterdam. Op 33-jarige leeftijd werd hij doopsgezind predikant te Veendam, voor een jaarsalaris van duizend gulden. Wie Winkler Prins zegt, denkt onmiddellijk aan de gelijknamige encyclopedie, maar in Veendam wordt hij nog steeds om veel meer zaken geeerd. De Rijksscholengemeenschap is naar hem vernoemd en in het Veenkoloniaal Museum herinneren nog veel zaken aan deze productieve man. Veendam is niet alleen de plaats waar hij een deel van zijn leven heeft gewoond, ook realiseerde hij voor zijn gemeente een hogere burgerschool, een Latijnse school voor meisjes en een kweekschool voor onderwijzers en onderwijzeressen. Naast het predikambt verrichtte hij tal van werkzaamheden zoals het schrijven van hoofdartikelen voor zes provinciale kranten, het maken van gedichten en almanakken in tijdschriften, het populariseren van boeken over natuurkunde en het vertalen van populair-wetenschappelijke werken uit het Engels en Duits. Winkler Prins accepteerde het aanbod van de Amsterdamse uitgever Brinkman om hoofdredacteur te worden van een geillustreerde encyclopedie. Tien jaar heeft hij er aan gewerkt en in 1870 verscheen het eerste deel van de 'Winkler Prins'. In 1882 was de encyclopedie voltooid en in datzelfde jaar stopte Winkler Prins, die inmiddels 65 was geworden, met zijn domineeschap en verhuisde naar Amsterdam. Nauwelijks had hij zich daar gevestigd of hij werd gevraagd om de encyclopedie te herzien en uit te breiden. Na Amsterdam vestigde het echtpaar Winkler Prins zich te Lisse en daarna te Voorburg. Winkler Prins bleef tot op hoge leeftijd uiterst energiek en vitaal. Hij was 78 jaar toen hij met een van zijn vier zoons over de Kagerplassen van Lisse naar Leiden schaatste en terug. Op zijn tachtigste preekte hij weer eens in Veendam en op Schiermonnikoog. Voor de Delftse courant schreef hij nog 150 hoofdartikelen. In totaal zou hij in zijn leven 39.000 velletjes A4 hebben volgeschreven. Winkler Prins overleed in 1908 op 90-jarige leeftijd te Voorburg. Na zijn overlijden opende een dochter een briefje van hem. Daarin stond:

"Als ik mocht overlijden, dan mogen mijn vrouw en kinderen weten dat ik een lang en gelukkig leven heb gehad. Het bericht van mijn overlijden moet alleen geplaatst worden in de Nieuwe Veendammer Courant."

Winkler Prins werd te Voorburg begraven, evenals later zijn echtgenote Henriëtta. Het graf raakte erg verwaarloosd en er stond zelfs geen grafsteen, alleen een paaltje met het nummer 48. Dat Winkler Prins indertijd in Voorburg en niet te Veendam werd begraven had waarschijnlijk een praktische reden: destijds zou elke gemeente op de route tussen Voorburg en Veendam apart om toestemming voor doortocht van de lijkkist hebben moeten worden verzocht. Mede op grond van het briefje van Winkler Prins ijverde Petra Maters, directeur van het Veenkoloniaal Museum, vanaf 2003 voor herbegrafenis van het echtpaar Winkler Prins te Veendam. Het College van Burgemeester en Wethouders van Veendam noemde de verbondenheid van Winkler Prins met Veendam een goede reden om tot herbegrafenis over te gaan. Begin 2005 gaf de gemeente Leidschendam-Voorburg hiervoor toestemming. Het echtpaar is op 9 september 2005 in Veendam herbegraven, naast het graf van de moeder van Winkler Prins en dat van één van zijn zoons. Er is een grafsteen geplaatst met de tekst:

'Teruggekeerd in Veendam op 9 september 2005'.

In de plaats waar Anthony Winkler Prins gewoond en gewerkt heeft en waar hij uiteindelijk zijn laatste rustplaats heeft gevonden, voert de zoektocht naar de eindcoördinaten van de schat langs een aantal punten, waarin het leven en werk van Winkler Prins zichtbaar is. Let op: niet alle gegevens vind je ter plaatse! Als je alles te voet doet, is de tocht ongeveer 4 kilometer. De schat is verstopt op een plaats waar veel mensen komen. Kijk goed om je heen of je de schat zonder pottenkijkers tevoorschijn kunt halen en terugleggen. De bovengenoemde coördinaten zijn van een parkeerplaats. Deze parkeerplaats is gratis, dus vaak vol! Als je betaald moet parkeren: op doordeweekse dagen gaat het in om 13.00 uur en kost 0,80 cent per uur.