'N
fiets is een voertuig dat veelal met spierkracht wordt aangedreven. De snelheid kan variëren aangezien de gebruiker zelf bepaalt hoeveel energie hij/zij in het aandrijven steekt.
De hedendaagse fiets bestaat uit ten minste twee wielen, een frame, een zadel, een stuur en een trapas met pedalen.
Sommige fietsen hebben een (hulp)motor. Fietsen met een elektrische motor als aandrijving noemt men nu ook wel “e-bikes”.
Tot 1966 was de wettelijke term in Nederland een rijwiel. In Vlaanderen wordt ook wel het Franse vélo gebruikt. Het grootste deel van de fietsen heeft een kettingaandrijving, hoewel een asaandrijving of riemaandrijving ook mogelijk zijn.
Van de fiets zijn ook meer andere vervoermiddelen afgeleid, bijvoorbeeld de vooral in Azië populaire riksja en becak, en enkele gemotoriseerde varianten die als uitvindingen een “eigen” leven zijn gaan leiden: de bromfiets, snorfiets, scooter en motorfiets
.
De Franse graaf Mede de Sivrac experimenteerde al in 1790 met een soort loopfiets. De twee verbonden wielen waren gefixeerd waardoor men niet kon sturen. Baron Karl von Drais verbeterde deze loopfiets. Deze bestond uit een houten frame, houten wielen met een smeedijzeren velg, een zeer eenvoudig zadel, een nog niet zo goed ontwikkeld stuur en een rem op het achterwiel.
E
r zaten geen trappers op de loopfiets; de berijder bewoog zich voort door zich af te zetten tegen de ondergrond. Het eerste exemplaar ontstond in 1817. Von Drais noemde zijn toestel velocipede.
Pas in 1865 ontstond een toestel dat op onze fiets leek. Het was een tweewieler, gebouwd door de Fransman Pierre Michaux en zijn zoon Ernest. Hun vélocipède (snelle voet, van Latijn: velox, snel en pes, voet) had een ijzeren frame en ijzeren wielen.
Aan de voorwielen waren trappers gemonteerd; deze voorloper van onze fiets kende nog geen kettingaandrijving. Door het ontbreken van een kettingaandrijving was er ook geen overbrengingsverhouding. De snelheid van de fiets kon alleen worden opgevoerd door het voorwiel waarop de trappers waren gemonteerd steeds groter te maken. Zo ontwikkelde zich rond 1871 de hoge bi (bi van bicyclette, tweewieler), een fiets met een zeer groot voorwiel en een klein achterwiel.
Het balanceren op zo’n hoge fiets was niet gemakkelijk en bij obstakels op de weg schoot de berijder over zijn voorwiel. De Hoge Bi die gezien wordt als de start van het Hoge Bi tijdperk was de Ariel, gebouwd door James Starley in 1871. Het was een stalen fiets (zonder houten wielen) met radiaal geplaatste spaken, die op spanning gebracht werden door een ingenieus mechanisme dat de spaken in een keer allemaal aanspande.
In 1868 werd de eerste fiets met een kettingaandrijving gebouwd. De trappers zaten nu niet meer aan het wiel, maar aan het frame. Aanvankelijk werd deze aandrijving op driewielers toegepast. In 1885 bouwde John Kemp Starley de Rover, een fiets met een kettingaandrijving, en een frame uit stalen buizen. De beide wielen waren vrijwel even groot. Dit type fiets werd safety genoemd, omdat het fietsen erop veiliger was dan de hoge bi.
Sindsdien is er aan het ontwerp van de fiets niet veel meer veranderd. Wel worden er tegenwoordig ook andere materialen toegepast. De frames worden thans vooral gemaakt van aluminium of staal, maar voor duurdere sportfietsen wordt meestal carbon of soms ook wel (lichtgewicht) metalen als magnesium en titanium gebruikt.
- - - - -
Deze cache is gelegd voor het Nunspeets Geocaching Event 2019. Geniet van de omgeving, laat geen rommel achter en bezoek de caches bij voorkeur tussen zonsopkomst en zonsondergang.