Vlielands educatieve grondwatermeter
Een roestvrijstalen buis met ruitjes, waarop af te lezen is hoe diep het grondwater onder je voeten staat. Dat is een educatieve grondwatermeter. In Nederland komen steeds meer van deze meters te staan. Op Vlieland staat ook zo'n meter en maakt deze meter onderdeel uit van De Waterroute. Om de meter is een stellage gebouwd waarmee het mogelijk is om zelf te kunnen ervaren hoe het proces van waterzuivering op Vlieland verloopt.
Water op Vlieland
Unieke filters, unieke smaken
Wanneer de regendruppels het Vlielandse zand raken, beginnen ze aan een reis van zo’n 30 jaar. Deze reis gaat met een gemiddelde snelheid van één meter per jaar. Het water zakt door vele verschillende grondlagen die allemaal andere filterende eigenschappen hebben. Sommige zijn koolstofrijk die vervuiling kunnen opnemen, andere voegen kalk en andere mineralen toe. Deze specifieke combinatie van grondlagen is uniek voor Vlieland en daarmee bepalend voor de kwaliteit en smaak van het WAD water. Op ongeveer 30 meter diepte bevindt zich de zoetwaterbel waar het heerlijke Vlielandse water vandaan opgepompt wordt door Vitens.
De 30 jarige cyclus van Vlieland
Doordat het WAD water van ongeveer 30 meter diep wordt opgepompt en het water ongeveer één meter per jaar zakt door de grondlagen, is de Vlielandse waterkringloop een soort zandloper van 30 jaar. Het water waar 30 jaar geleden op geschaatst werd is het drinkwater van nu. En zo zal al het water dat nu op het eiland valt het drinkwater over 30 jaar zijn. De waterkringloop vormt zo een letterlijke verbinding door de tijd heen tussen de verschillende generaties van de Vlielandse gemeenschap.
Van grondwater naar drinkwater
Vitens (www.vitens.nl) verzorgt de drinkwatervoorziening op Vlieland. Op een aantal locaties op het eiland wordt, uit een zoetwaterbel, grondwater gewonnen op een diepte tussen de 20 en 40 meter. Het gaat jaarlijks om een hoeveelheid van ongeveer 200.000 m3. De waterwinputten liggen in het gebied van Staatsbosbeheer. Na een eenvoudige zuivering in het pompstation op het Vuurboetsduin gaat het water het leidingnet in naar de klant.
Zoet water in een zoute zee
Onder de duinen van Vlieland bevindt zich een grote zoetwaterbel, gevormd door eeuwenlange infiltratie van zoet regenwater in de bodem. In het midden van het eiland is de zoetwaterbel meer dan 60 meter dik, aan de rand veel dunner. De hoeveelheid neerslag bepaalt de grondwaterstand. Hier bij de Kooisplek vind je het grondwater gedurende het jaar op een diepte van tussen de 50 en 200 centimeter.
Integraal waterbeheer
Rond 1990 bleek dat de natte duinvalleien verdroogden. De naaldbossen, vanaf begin 1900 aangeplant om de verstuiving tegen te gaan, waren hiervan de belangrijkste oorzaak. Daarnaast speelde ook de waterwinning een grote rol. Om de verdroging aan te pakken startten Staatsbosbeheer, Vitens en de andere betrokken instanties in 1991 samen het project integraal waterbeheer Vlieland.
Bosomvorming
Bijna alle naaldbomen houden in de winter hun naalden. Daardoor verdampen naaldbomen het hele jaar water. Loofbomen gaan bijna allemaal zonder bladeren de winter in en verdampen daardoor minder water. Door het naaldbos om te vormen naar loofbos blijft er dus meer water over voor de andere planten. Daarnaast verwijdert Staatsbosbeheer op een aantal plaatsen het naaldbos waardoor de oorspronkelijke begroeiing kan terugkomen.
Waterwinning
Vitens past als bijdrage aan het tegengaan van de verdroging de waterwinning aan. Een nieuw waterwingebied ligt aan de rand van het eiland, verder weg van de kwetsbare duinvalleien. Daarnaast pomt Vitens het water op uit een dieper zandpakket onder een kleilaag, wat de grondwaterstand minder beinvloedt. Hierdoor stijgt de grondwaterstand weer. Daarnaast hebben de bewoners en bedrijven van Vlieland ook zelf maatregelen genomen om minder drinkwater te gebruiken.
Natuurontwikkeling Kooisplek
In 1995 is in deze duinvallei, het Kooisplek, de voedselrijke verruigde bovengrond afgegraven. Dankzij de hoge grondwaterstand ontstonden op de schone zandgrond mooie overgangen van drogere duingrasland-, kraaiheide- en struikheidevegetaties naar vochtige dopheidevegetaties. Soorten als Cranberry, Zonnedauw en Gevlekte orchis krijgen weer een kans. Op de nattere plekken is ruimte gekomen voor soorten als Dwergrus en Oeverkruid en in het ondiepe water bloeien weer Duizendfonteinkruid en Teer vederkruid.
Bronnen: www.wetterskipfryslan.nl en www.waterroutevlieland.nl
De opdracht:
Om je bezoek aan deze earthcache te mogen loggen s.v.p. de volgende twee dingen doen:
- Stuur een emailtje naar vw_bennie@yahoo.com of een berichtje vanuit het Message Center naar mij met daarin de antwoorden op de volgende vragen (vermeld je antwoorden s.v.p. niet in je log!):
- Wat is het bouwjaar van de metalen grondwatermeter?
- Door welke 3 personen is het houten gedeelte in 2022 gebouwd?
- Welk getal staat boven op het kunststof gedeelte van de waterpomp?
- Log je bezoek op de Geocaching website. Plaats, als je wilt, ook een foto van de grondwatermeter en jezelf / het team waarbij je GPS goed zichtbaar is. Het is niet verplicht maar maakt de logs van deze earthcache wel leuker.
Indien de per email gegeven antwoorden niet juist zijn, zal je log worden verwijderd.
Veel cacheplezier op Vlieland!
VW_Bennie.