[Przyjazne Finanse] #1. Skąd się biorą pieniądze? Mystery Cache

[PL]

Pewnie nieraz zastanawialiście się skąd konkretnie biorą się pieniądze. Pieniądz nie towarzyszył ludziom od samego początku. Kiedyś aby kupić jakiś towar, dokonywano między sobą wymiany (tzw. barter), dając drugiej osobie towar o podobnej wartości.

Szybko jednak zdano sobie sprawę, że taka wymiana nie zawsze jest sprawiedliwa, gdyż wartość towarów bardzo często różniła się od siebie. Powstał więc pieniądz kruszcowy ze złota lub innych surowców w postaci monet. Pierwszą monetę wybito najprawdopodobniej w Lidii na terenie dzisiejszej Turcji. Z czasem produkcja monet stała się zbyt kosztowna i wyższe nominały zastąpiono pieniądzem papierowym, którego używamy do dziś.

Pieniądz gotówkowy jest obecnie najbardziej powszechny. Za produkcję pieniędzy papierowych odpowiada Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, zaś za wytwarzanie monet Mennica Polska. W ostatnich latach gotówki używa się coraz rzadziej, ponieważ ludzie częściej korzystają z kart kredytowych lub debetowych, gdyż w znaczny sposób ułatwia to i przyspiesza przeprowadzenie transakcji. Mimo wszystko gotówka nadal pełni bardzo ważną funkcję, w obrocie umożliwiając płatność w każdej sytuacji.

Czy jeśli nie widzimy pieniędzy na kartach płatniczych - tak jak gotówki, to możemy w takim razie  powiedzieć, że są to pieniądze elektroniczne? Otóż nie! Pieniądz elektroniczny to zupełnie coś innego! Pieniądz znajdujący się na kartach płatniczych to pieniądz bezgotówkowy (bo nie mamy w tym przypadku ani banknotów ani monet), ale nie elektroniczny.

Przykładem pieniądza elektronicznego są karty przedpłacone (tzw. karty prepaid), które zostały wcześniej zasilone określoną kwotą, którą potem możemy wykorzystać do płatności. Nie dochodzi więc do transferu środków z jednego konta bankowego na drugie, jak przy normalnej płatności kartą kredytową czy debetową. Dlatego też pieniądze elektroniczne są zwykle wykorzystywane do płacenia mniejszych kwot. Przykładem kart prepaidowych są np. karty prezentowe Netflix lub Google Play. Może dostałeś/aś kiedyś taką kartę prezentową do jakiegoś sklepu?

[ENG]

You have probably often wondered where exactly the money comes from. Money has not been with people from the very beginning. In the past, in order to buy something, you needed to make some exchange (so-called barter), giving the other person something of similar value.

However, people quickly realized that such an exchange is not always fair, as the value of goods often differed from each other. So they created bullion money from gold or other raw materials in the form of coins. The first coin was probably minted in Lydia in today's Turkey. Over time, the production of coins became too expensive, and the higher denominations were replaced with paper money, which we still use today.

Cash is the most common kind of money today. The Polish Security Printing Works (PWPW) is responsible for the production of paper money, and the Mint of Poland produces coins. Recently, cash has been used less and less as people use credit or debit cards more often. This significantly simplifies and speeds up transactions. Nevertheless, cash still plays a vital role, allowing for payment in any situation.

If we do not see money on payment cards - like we see cash, then can we say it is electronic money? Well no! Electronic money is something else entirely! The money on payment cards is non-cash (because, in this case, we do not have banknotes or coins) but not electronic.

An example of electronic money is prepaid cards that have been previously loaded with a certain amount of money, which can then be used for payments. So there is no transfer of funds from one bank account to another, as with regular credit or debit card payments. Therefore, electronic money is usually used to pay smaller amounts. Examples of prepaid cards include Netflix or Google Play gift cards. Have you ever received such a gift card from one of these stores?

Test wiedzy / Knowledge check

1. Wymianą barterową jest sytuacja kiedy / A barter exchange is a situation when:
   • [X=5] Firma A otrzymuje komputery firmy B, a w zamian firma B otrzymuje obsługę informatyczną od firmy A / Company A receives computers from company B, and in return, company B receives IT services from company A;
   • [X=6] modelka pozuje do zdjęć i otrzymuje zdjęcia, fotograf robi zdjęcia i może je wykorzystać w swoim portfolio / the model poses for photos and receives photos; the photographer takes photos and can use them in his portfolio;
   • [X=7] obie podpowiedzi są poprawne / both answers are correct;
   • [X=8] żadna odpowiedź nie jest poprawna / no answer is correct.
2. Dlaczego zaczęto produkować banknoty? / Why did people start producing banknotes?
   • [Y=1] Bo produkcja monet była za droga / Because coin production was too expensiv;
   • [Y=2] Bo monety były za ciężkie / Because the coins were too heavy;
   • [Y=3] Bo monety przestały pełnić tak ważną funkcję / Because coins have ceased to play such an important role;
   • [Y=4] Żadna odpowiedź nie jest poprawna / No answer is correct
3. Karty przedpłacone (prepaid) lub karty prezentowe są przykładem pieniądza / Prepaid cards or gift cards are an example of which type of money:
   • [Z=3] Bezgotówkowego / Cashless
   • [Z=5] Papierowego / Paper
   • [Z=7] Kruszcowego / Bullion.
   • [Z=9] Elektronicznego / Electronic

Pojemnik finałowy znajduje się pod następującymi współrzędnymi / The final box is located on these coordinates:

N 52° 12.[Z][X][Z]'  E 20° 59.[X - Y][Z - Y][X]'

W pojemniku, oprócz logbooka, znajdziesz również liczbę, która pomoże Ci odnaleźć kesz finałowy (GCA0MTC). / In the box, in addition to the logbook, you will find a number, which can help you how to find a final box (GCA0MTC).