Schron żelbetowy typu polowego nr 16
Jest to schron jednostrzelnicowy. Należy na niego zwrócić szczególną uwagę, ponieważ na bielskiej pozycji tylko on nie posiada żelbetowej przelotni osłaniającej wejście. Zamiennie zastosowano tu najprawdopodobniej jej drewniany odpowiednik (na prawo od wejścia widoczne są wnęki służące do jego instalacji lub do innego niż w pozostałych obiektach sposobu montażu drzwi). Przelotnia w tym obiekcie, jak można przypuszczać nie została wykonana z powodu szczupłości środków przeznaczonych na budowę fortyfikacji w 1939 roku. Ze względu na to, że zapole schronu (praktycznie nie zmienione od czasu wojny) było pokryte ogniem ckm ze strzelnic obiektów 14 i 15, jej wykonanie okazało by się marnotrawstwem. W związku z tym, należało usypać większy niż w innych schronach jednostrzelnicowych nasyp czołowy, przykrywający również część ściany tylnej. Warto również zwrócić uwagę na pręty zbrojeniowe wystające z nadniszczonego otworu wejściowego do schronu. Wchodząc na strop możemy dostrzec pozostałości darni, która wraz z dość dobrze zachowanym nasypem czołowym była jednym z elementów maskujących.
Schron nr 16 w 1984 roku. Zdjęcie pochodzi ze strony: http://www.armiakrakow.fortyfikacje.pl/.
Opis schronu 16 wraz z schematem i zdjęciami. http://www.armiakrakow.fortyfikacje.pl/opis16.htm
Pozycja „Bielsko”
Pozycję umocnioną pod ówczesnym Bielskiem zaplanowano jako jeden z odcinków obrony Grupy Operacyjnej „Bielsko” wchodzącej w skład Armii „Kraków”. Około 10 kilometrowy odcinek fortyfikacji polowych oparty został południowym skrzydłem o masyw Klimczoka i łukiem oplatał miasto od zachodu i północy, stykając się z pobliską Pozycją „Dziedzice” skrzydłem północnym. Bielska pozycja miała bronić miasta i jego węzłów komunikacyjnych, z zadaniem zatrzymania przewidywanego natarcia przeciwnika i zmuszenia go do długotrwałych walk pozycyjnych.
Dowództwo Amii „Kraków” na wzmocnienie bielskiego odcinka przeznaczyło materiał i środki pozwalające na wzniesienie 64 schronów żelbetowych typu polowego. Prawdopodobnie liczbą tą są objęte zarówno planowane obiekty na Pozycji „Bielsko” jak i również na Pozycji „Dziedzice”.
Już na wiosnę 1939 roku miały miejsce pierwsze prace przygotowawcze. Lecz dopiero latem przystąpiono do właściwych robót fortyfikacyjnych w terenie prowadzonych aż do wybuchu wojny.
Pozycja „Bielsko” do czasu rozpoczęcia działań wojennych nie została ukończona – wzniesiono tylko 21 schronów żelbetowych. Budynki mieszkalne w pobliżu grupy schronów 17, 18, 19 przystosowano jako stanowiska rkm. Schrony połączone były systemem okopów (relikty zachowane przy obiekcie nr 2), wykonano ziemne stanowiska ogniowe. Odcinek wzmocniono najprawdopodobniej także schronami o konstrukcji drewniano-ziemnej. Przystąpiono do oczyszczania przedpola, przygotowano niewielki pola minowe, a także postawiono kilkurzędowy płot z drutu kolczastego, przez który planowano przepuścić prąd elektryczny, dostarczany przez siłownię kopalni „Silesia” z pobliskich Dziedzic. Nie wykonano między innymi planowanych na wzgórzu „Trzy Lipki” dwóch schronów na armatę przeciwpancerną oraz obiektu obserwacyjnego. Mimo to, zakres zrealizowanych prac sprawia, że jest jedną z największych polskich polowych pozycji ufortyfikowanych z 1939 roku wzmocnionych schronami żelbetowymi.
Pozycja „Bielsko” nie była atakowana przez wojska niemieckie, co spowodowane było sytuacją wojenną w południowym pasie działań Armii „Kraków”. Żelbetowe schrony – bez możliwości sprawdzenia przydatności bojowej – zostały wieczorem 2 września 1939 roku opuszczone przez polskie oddziały.
Dane techniczne, uzbrojenie i obsada
Schrony żelbetowe typu polowego bielskiej linii to niewielkie, jednokondygnacyjne i jednoizbowe obiekty, wytrzymałe na pojedyncze trafienia pociskiem kalibru 155 mm i wielokrotne kalibru 105 mm. Zgodnie z „Instrukcją Saperską” grubości ścian bocznych i czołowej powinna wynosić 120 cm, tylnej 55 cm, a grubość stropu 100 cm. Grubość ścian części bielskich obiektów wykracza poza przyjęte założenia. Zdecydowano się wzmacniać schrony poprzez pogrubienie stropów oraz najbardziej narażonych ścian. W niektórych obiektach wymiary są mniejsze od przewidywanych – dotyczy to jednak ścian tylnych.
W skład Pozycji „Bielsko” wchodzą schrony żelbetowe jedno i dwu strzelnicowe. Izby bojowe schronów dwustrzlenicowych mają powierzchnię ok. 6 m2, schronów jednostrzelnicowych ok 3,5 m2. Pomimo niepozornego wyglądu i niewielkich rozmiarów każdy ze schronów waży po kilkadziesiąt ton.
Strzelnice, stopniowane przeciwrykoszetowo, zapewniały poziomy kąt ostrzału 60º dla ckm „Browning” wz. 30 i 50º dla ckm wz. 08 Maxim (oba kalibru 7,92 mm o skutecznym zasięgu ok. 1200 - 2000 m). Pionowy kąt prowadzenia ognia uzależniony był od typu zastosowanej strzelnicy.
„Instrukcja Saperska” przewidywała zaopatrzenie schronu w drewniane stoły, na których ustawiano ckm – dłuższą nóżkę podstawy, dwie krótsze umieszczano we wgłębieniu pod otworem strzelnicy. Ponadto na wyposażeniu znajdowały się m.in. leżaki na karabiny, taborety, zbiornik na wodę. W przypadku niskiej temperatury ogrzewanie obiektu miało odbywać się przy pomocy pieca. Obiekty nie posiadały elektryczności, a do oświetlenia stosowano lamp naftowych oraz świec.
Wnętrze schronu przystosowane było najprawdopodobniej dla dowódcy i czterech żołnierzy (schrony dwustrzelnicowe) lub dowódcy i dwóch żołnierzy (schrony jednostrzelnicowe).
Więcej na temat Pozycji „Bielsko”. http://www.armiakrakow.fortyfikacje.pl/gl_bielsko.html
Opis i numeracja schronów na podstawie książki „Fortyfikacje z 1939 roku w Bielsku-Białej” Dominik Kasprzak, Marcin Kasprzak.
[PL] Pamiętaj! Gdy znajdziesz skrytkę, przede wszystkim wpisz się do dziennika ("logbooka") i schowaj go z powrotem do pojemnika. Jeżeli masz ochotę, możesz zabrać ze skrytki jakiś przedmiot - pamiętaj jednak, że zostawić w niej w zamian inną rzecz o tej samej lub większej wartości. Logbook, ołówek i strugaczka nie są przedmiotami na wymianę. Następnie odłóż skrytkę dokładnie w to samo miejsce, w którym ją znalazłeś - nawet jeśli wydaje Ci się, że inne miejsce byłoby lepsze. Na koniec wejdź na stronę skrytki, zaloguj znalezienie i podziel się z innymi swoimi przygodami. Zduplikowane lub nie potwierdzone w logbooku logi "found it" będą kasowane!
[EN] Remember! When you find the cache, sign the logbook and return it to the cache. You can take an item from the cache if you like - just make sure to leave something of equal or greater value in its place. Logbook, pencil and sharpener are no items for exchange. When you are finished, put the cache back exactly as you found it, even if you think you see a better spot for it. Finally, visit the cache page to log your find and share your experience with others. Duplicate or not confirmed in the logbook logs "found it" will be deleted!