Kościół Romański w Dziekanowicach Traditional Cache

Kościółek pw. Św. Mikołaja i Św. Marii Magdaleny w Dziekanowicach

Z pierwszego istniejącego dokumentu historycznego, jakim jest dokument fundacyjny dla klasztoru OO.Cystersów w Mogile, wynika, że już w roku 1226 istniała w Dziekanowicach zorganizowana parafia. Potwierdza to także istniejący do dziś zabytkowy kościółek pw. Św. Mikołaja i Św. Marii Magdaleny, będący jedną z najstarszych budowli sakralnych Polski Południowej. Ks. Ignacy Polkowski, opierając się na najstarszej informacji o kościele, oznaczył na mapie diecezji jego powstanie przed r.1226. Prawdopodobnie został zbudowany w latach 1150 - 1190, a ufundowany przez Kazimierza II Sprawiedliwego.

Istniejące po dziś dzień wysokiej wartości prezbiterium, oryginalne, w stylu czysto romańskim, jest naocznym dowodem i pomnikiem starożytności parafii. O kościele murowanym w Dziekanowicach wspomina też Jan Długosz w swoim Liber beneficiorum . Świątynia ta była dwukrotnie rozbudowywana.

Wschodnia jego część o wymiarach 2,5 x 2,5 m, wykonana z kamienia ciosanego obecnie stanowiąca jak gdyby "przybudówkę" (w dzisiejszym prezbiterium), jest najstarszą częścią i stanowiła zaczątek kościoła w dzisiejszej jego postaci. Dzisiejsze prezbiterium było niegdyś nawą kościoła. Ze względu na styl romański w jakim jest zbudowane, mogło powstać w okresie pomiędzy XI a XII wiekiem. Obecna nawa główna powstała w wyniku rozbudowy kościoła w wieku XVII i XVIII. Zakrystia zaś jest nowszego pochodzenia. Wieku najstarszej części kościoła na podstawie dostępnych nam dziś materiałów nie sposób jest określić jednoznacznie, mógł to być nawet wiek X.

Prac archeologicznych, które mogły tę kwestię wyjaśnić nie poprowadzono do końca ze względu na brak dostatecznych środków finansowych oraz obawy, że dalsze prace wykopaliskowe prowadzone przy zbyt prostych środkach technicznych mogłyby spowodować uszkodzenie zabytku.

Prowadzone w 1957 roku badania warstwowe wewnętrznych ścian kościoła doprowadziły do rewelacyjnego odkrycia, odsłaniając fragmenty starych romańskich polichromii, datowanych przez historyków sztuki na koniec XII w. Późniejsze, bardzo żmudne badania konserwatorskie prowadzone w latach sześćdziesiątych przez zespół prof. J. Dutkiewicza z krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz analizy porównawcze z podobnymi malowidłami odkrytymi na terenie Europy, wykazały, że pochodzenie tych malowideł należy datować na 2-gą połowę XII stulecia.

Treścią odkrytych malowideł były sceny z Nowego Testamentu: Zwiastowanie, Narodzenie Jezusa, Pokłon Trzech Króli, oraz sceny z dzieciństwa Chrystusa. Niestety, na skutek przebudowy sklepienia w 1914 roku i prac zabezpieczających w 1926 roku z malowidła sufitowego pozostały tylko znikome fragmenty, które najprawdopodobniej przedstawiają Chrystusa Pantokratora. Wszystkie te malowidła musiały być piękne, skoro jeszcze w zapiskach z wizytacji biskupiej w 1665 roku znajduje się wzmianka o tym, że "ściany kościoła, a nawet przedsionek dekorowane są pięknymi i starożytnymi obrazami i malowidłami". Podobne malowidła z tego okresu znaleziono w Polsce po wojnie jeszcze w Tumie, Czerwińsku i Siewierzu.

Pierwsza znana nam drukowana wzmianka o parafii w Dziekanowicach pochodzi z Kalendarza Krakowskiego biblioteki kapitulnej krakowskiej, spisanego w 1253 roku, a zawierającego wcześniejsze wiadomości.

Kościółek był dwukrotnie rozbudowywany. Prawdopodobnie w czasie rozbudowy kościoła i ozdabiania go, trafił do Dziekanowic Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, który od początku otoczony został niezwykłą czcią wiernych.

W 1645 r. w miejsce zniszczałego kościoła drewnianego zaczęto wznosić nowy, zachowując z poprzedniego kamienną romańską część jako prezbiterium. Świątynię konsekrował 27 września 1649 r. sufragan krakowski Wojciech Lipnicki, jeszcze bez ołtarzy, których trzy zastanie po sześciu latach wizytator. Z powizytacyjnej relacji sufragana Michała Kunickiego z r.1730 wynika, że w parafii Dziekanowice umieszczony w bocznym ołtarzu wizerunek Maryjny przybrany był w srebrną sukienkę.

Skrytka: Mikrus ukryty na współrzędnych. Proszę o ostrożne podejmowanie.