Krakowskie Zakłady Sodowe Solvay – fabryka sody w Borku Fałęckim, utworzona w 1906 roku i zlikwidowana w latach 1989–1996 ze względu na silne negatywne oddziaływanie na środowisko. Budynki zostały rozebrane, a teren poddano rekultywacji i przeznaczono na cele handlowo-usługowe i rekreacyjne. W czasie II wojny światowej w fabryce (niemiecka nazwa Ostdeutsche Chemische Werke GmbH) pracował Karol Wojtyła, jako młody kleryk.
Widok ogólny na fabrykę sody i zbiorniki solanki przed rozpoczęciem demontażu i wyburzeń - 1992
Zakład mieścił się na terenie Dzielnicy IX Krakowa, w której znajdują się historyczne Łagiewniki i Borek Fałęcki. Pozwolenie na założenie fabryki sody w Borku Fałęckim otrzymał Bernard Liban w 1901 roku. W historii zakładu wyróżnia się daty:
– 1906 – uruchomienie zakładu pod nazwą „Pierwsza Galicyjska Fabryka Sody Amoniakalnej S.A.”,
– 1909 – wydzierżawienie zakładu przez międzynarodowy koncern Solvay i zmiana nazwy na „Austriackie Zakłady Solvay – Fabryka Sody w Podgórzu”,
– 1909 – 1912 – budowa osiedla mieszkaniowego dla pracowników,
– 1915 – rozbudowa – uruchomienie rurociągów zasilających w wodę i solankę z ujęcia wody na Wiśle w Pychowicach i ujęcia solanki w Wieliczce,
– 1918 – uruchomienie kolejki wąskotorowej między zakładem i kamieniołomem wapieni w Zakrzówku,
– 1918 – przejęcie zarządu i administracji fabryki przez państwo polskie,
– 1921 – wykupienie fabryki przez Zakłady Solvay w Polsce (Sp. z o.o. w Warszawie, podlegająca centrali w Brukseli), początek dynamicznego rozwoju zakładu,
– lata 20. – budowa szkoły powszechnej i stadionu sportowego,
– 1922 – otrzymanie koncesji na czerpanie solanki z Baryczy,
– 1926 – nabycie złóż wapieni od firm Wapienniki i Kamieniołomy Rajnera i Sp., zmiany technologii i urządzeń, rozbudowa,
– koniec lat 1920. – rozpoczęcie tworzenia Parku Solvay (pod opieką zarządu fabryki do wybuchu II wojny światowej),
– 1938 – przejęcie części budynków Huty Żelaznej S.A. (po jej likwidacji),
– 1939 – przejęcie zakładu przez okupanta,
– 1940 – uruchomienie zakładu pod nazwą Ostdeutsche Chemische Werke GmbH,
– 1945 – uruchomienie Fabryki Sody W Borku Fałęckim, Zakłady Solvay w Polsce, Sp. z o.o. (nazwa była zmieniana),
– 1950–1970 – dalsza rozbudowa zakładu i rozwój, wzrost niekorzystnego oddziaływania na środowisko,
– lata 70. – nasilanie się protestów dotyczących uciążliwości dla środowiska,
– 1984 – zawarcie porozumienia dotyczącego likwidacji zakładów do 31 grudnia 1990 roku,
– 1989 – postawienie zakładu w stan likwidacji przez Komisję Ochrony Środowiska,
– 1996 – zakończenie wyburzania większości budynków i rekultywacja terenu.
Na terenie dawnego Zakładu powstały obiekty handlowe oraz rozrywkowe. Teren osadników został poddany rekultywacji i częściowo zalesiony odgrywa rolę podmiejskich zielonych obszarów rekreacyjnych.
Informacje zaczerpnięte z wikipedia.pl
Jest to siódma skrytka z serii poświęconej KZS „Solvay”.
Zapraszam do odwiedzenia:
- KZS „SOLVAY” - Białe Morza - GC4YN8N
- KZS „SOLVAY” - Przyczółek Mostu - GC4YT03
- KZS „SOLVAY” - Centrum Sztuki Współczesnej SOLVAY - GC4Z087
- KZS „SOLVAY” - Karol Wojtyła - GC4Z3NJ
- KZS „SOLVAY” - Most i kładka technologiczna - GC4Z3MJ - uwaga skrytka 4/5 - zapoznaj się z listingiem zanim się wybierzesz
- KZS "SOLVAY" - Maszyna parowa - GC556C9