Granaty - grupa minerałów zaliczana do gromady krzemianów. Nazwa pochodzi od łac. granum = ziarno oraz malum granatum = owoc granatu. Granaty są krzemianami różnych pierwiastków, głównie: magnezu, glinu, wapnia, żelaza, manganu, a rzadzeij chromu, wanadu i cyrkonu.
Wszyskie granaty krystalizują w układzie regularnym, mają zazwyczaj postać dwunastościanów rombowych lub dwudziestoczterościanów deltoidowych. Tworzą też skupienia ziarniste, zbite i naskorupienia. Są przezroczyste, przeświecające oraz nieprzezroczyste. Mogą mieć różne bary: białą, różową, czerwoną, hiacyntowoczerwoną, czerwonofioletową, pomarańczowoczerwoną, brunatnoczerwoną, brnatną, żółtobrunatną, żółtą, zieloną, szmaragdowozieloną oraz czarną. Bywają też bezbarwne. Ich rysa jest biała lub jasna w różnych odcieniach. Charakteryzują się szklistym lub tłustym połyskiem (rzadziej żywicznym, jedwabistym albo diamentowym), niewyraźną łupliwością oraz nierównym, muszlowym lub niekiedy zadziorowatym przełamem. Część granatów w ogóle nie ujawnia łupliwości.
Granaty należą do minerałów kruchych, stosunkowo twardych 6,5 - 7,5 w skali Mohsa, o gęstości wahającej się w granicach od 3,4 do 4,6 g/cm3.
Najczęściej są spotykane w skałach metamorficznych w łupkach mikowych, gnejsach, granulitach, serpentynitach, eklogitach i skarnach. Występują też w utworach magmowych, m.in. w niektórych pegmatytach, granitach, sjenitach i perydotytach. Czasami stanowią ważny składnik skał okruchowych, tworzą niekiedy jako minerały ciężkie duże koncentracje w piaskach i piaskowcach.
Granaty znajdują zastosowanie jako materiał ścierny. Mają też znaczenie naukowe oraz należą do wysoko cenionych kamieni kolekcjonerskich. Szczególnie poszukiwane są doskonale wykształcone i duże okazy, odznaczające się ciekawą barwą. Ładne i czyste kamienie bywają stosowane do wyrobu biżuterii i ozdób. Najczęściej chodzi tutaj o pirop i almandyn.
Foto nr 1. Granaty - postacie kryształów (źródło: Jerzy Żaba, Ilustrowany słownik skał i minerałów)
Almandyn to granat o składzie Fe3Al2(SiO4)3, jest najpospolitszym z z tej grupy minerałów. Występuje w barwie czerwonej, czerwonofioletowej, brunatnoczerwonej, różowoczerwonej lub nawet niemal czarnej. W Polsce można go znaleźć w skałach krystalicznych Dolnego Śląska: okolice Lądka Zdroju, rejon Przecznica-Gierczyn-Krobica (Góry Izerskie), koło Głuchołaz, amfibolitach Gór Sowich, w pegmatytach w Piławie Górnej, Siedlimowicach (roztwór stały ze spessartynem). Spotykany jest też w łupkach krystalicznych Tatr oraz w piaskach plażowych nad Bałtykiem.
Foto nr 2. Granaty znalezione na kordach
W okolicy Głuchołazów granaty występują w łupkach łyszczykowych (mikowych). W miejscu do którego prowadzą kordy, granaty można znaleźć w skarpie tuż za rurociągiem.
Foto nr 3. Łupek łyszczykowy (mikowy)
Zadania do wykonania:
1. Spróbuj znaleźć granat w okolicy podanych kordów (jeśli nie udało Ci się znaleźć, to popatrz na foto nr 2) i opisz jaką ma postać dwunastościanów rombowych czy dwudziestoczterościanów deltoidowych?
2. Popatrz na skarpę i jak myślisz co stało się z łupkami łyszczykowymi w tym miejscu?
3. Uwzględniając pytanie nr 2 napisz dlaczego mimo wszystko granaty tutaj występują?
4. Zrób foto Ciebie, lub Twojego GPS, przedmiotu podróżnego, PWG etc. na tle schodów, najlepiej ze znalezionym granatem!
Zalogować "znalezienie" możesz bezpośrednio po przesłaniu odpowiedzi przez mój profil. Jeżeli Twoje odpowiedzi będą błędne, zgłoszę się sam. Wpisy bez przesłanych prawidłowych odpowiedzi będą kasowane po 14 dniach.