Kocham Kraków Virtual Cache

Miasto nad rzeką Wisłą, stolica Polski do 1795 roku. Miejsce magiczne, pełne zagadek, ciekawostek, wspaniałej historii. Zjeżdżają tu ludzie z najdalszych zakamarków świata, nie zasypia nigdy.

Informacja

Ciekawostki oraz opowiastki zawarte w opisie tej skrytki będą uaktualniane, jak tylko zostaną rozeznane i potwierdzone. Zachęcam zaglądnąć tutaj od czasu do czasu. Każdą zmianę opisu w tym fragmencie zakończy stosowny wpis w logu.

Kraków

Pierwsze zasiedlenia okolicznych terenów miały miejsce w Paleolicie (obszary Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Ojcowa, Krowodrzy jak również Sowińca, a później Borku Fałęckiego, Zwierzyńca i Tyńca). Dowodem na to jest choćby znalezisko szczątków dziecka z Paleolitu, wraz z licznymi ozdobami wykonanymi z zębów zwierzęcych w jednej z jaskiń pod Krakowem¹, czy też cmentarzysko mamutów, będące zarówno miejscem polowań i obrabiania zdobyczy przez ówczesnych mieszkańców². Pozostałością po ludach zamieszkujących te tereny w tamtych czasach, oprócz oczywistych archeologicznych artefaktów są dwa kopce, nazywane dzisiaj Kopcem Krakusa³ (legendarnego założyciela miasta) oraz Kopcem Wandy⁴ (która rzuciła się do Wisły, nie chcąc za męża Niemca).

W okresie uważanym za początek powstania państwa polskiego, a więc po roku 800, powstała tu osada otoczona palisadą. Najstarsza znana wzmianka o Krakowie pochodzi od arabskiego kupca i kronikarza Ibrahima ibn Jakuba⁵ i potwierdza nazwę osady jak również przedstawia ją jako jedną z handlowych centrów Słowiańszczyzny.

W 1040 roku, po zniszczeniu przez Brzetysława Gniezna, Kraków pełnił funkcję stolicy Polski, a w 1041 Kazimierz Odnowiciel przeniósł ją tutaj definitywnie. W 1044 został ufundowany pierwszy klasztor na ziemiach polskich w Tyńcu⁶, a w pierwszej połowie XI wieku rozpoczęta została budowa drewnianego kościoła Św. Wojciecha⁷, usytuowanego na Rynku Głównym.

W okresie rozbicia dzielnicowego Polski po śmierci Bolesława Krzywoustego w 1138 rządy w stolicy i w dzielnicy śląskiej objął Władysław II Wygnaniec, który po licznych zwadach ze swoimi młodszymi braćmi uciekł do Niemiec, a tron w Krakowie przejął Bolesław IV Kędzierzawy, by po 31 latach zostać pochowanym jako pierwszy władca z dynastii Piastów na Wawelu.

Chwilowo na tronie zasiadł Mieszko III Stary lecz w 1177 wybuchł bunt możnowładztwa przeciwko władcy, który został wygnany. Na jego miejsce zasiadł Kazimierz II Sprawiedliwy, który zalegalizował swoje rządy na zjeździe w Łęczycy. W 1185 rozpoczęto budowę kościoła Św. Floriana⁸ (w ówczesnej dzielnicy Florencja). W czasie rozbicia dzielnicowego tron w Krakowie nie był grzany przez jednego księcia. Omijając poszczególne zwady o tron, jako ciekawostkę podam, że w 5 maja 1200 roku w południe nastąpiło trzęsienie ziemi w Krakowie, co zanotował Jan Długosz⁹. W 1241 w skutek najazdu Tatarów na Polskę ocalał jedynie kamienny kościół Św. Andrzeja oraz Wawel. Zginęło około 3 tysięcy ludzi, co jednak nie przeszkodziło w prowadzeniu dalszych sporów o tron.

W 1257 rozpoczęto budowę fundamentów Kościoła Najświętszej Maryi Panny¹⁰, ulicy Grodzkiej, Brackiej, Kanoniczej, Mikołajskiej, kościołów Świętego Jana oraz odbudowa Kościoła Świętego Wojciecha. Ulice te, jak również kościoły leżą ukośnie do wszystkich osi (wyznaczonych głównymi kierunkami świata), a więc nie są zgodne z zasadami prawa lokacyjnego. Mimo to lokacja miasta nastąpiła 5 czerwca 1257 roku, co ogłosił Bolesław Wstydliwy (uroczyście). Został również wytyczony Rynek Krakowski.

Kościół Mariacki	Kościół Świętego Jana Chrzciciela, ulica Świętego Jana	Kościół Świętego Wojciecha nocą

W 1259 wystąpiło drugie znane nam trzęsienie ziemi w Krakowie oraz drugi najazd tatarski, stolica została opanowana, ocalał jedynie Wawel. W 1285 Kraków zaczęto fortyfikować, dzięki czemu trzeci najazd tatarów z 1287-1288 był jedynie oblężeniem miasta. W 1290 na 6 lat Kraków utracił miano stolicy Polski, którą przeniesiono do Poznania, na krótko pojawił się tu też Władysław Łokietek, który zgodnie z legendą pomieszkiwał w okolicznych jaskiniach Jury Krakowsko-Częstochowskiej. W 1291 na 15 lat Kraków wpadł w ręce czeskiego wojska. W 1300 pojawiła się pierwsza wzmianka o Rynku Głównym pod nazwą "Ring". Władysław Łokietek¹¹ zasiadł na tronie w 1306 roku, jednak uhonorowany koroną na głowie został dopiero w 1320 roku. Właśnie od tego momentu Kraków stał się miejscem koronacyjnym Królów Polskich. W momencie przyodziania koron przez parę królewską kończy się epoka rozbicia dzielnicowego.

W okresie Zjednoczonego Królestwa Polskiego nastąpił niewątpliwie znaczny rozwój miasta jako fortyfikacji jak również ośrodka handlowego. Władysław Łokietek zmarł w 1333 i został jako pierwszy pochowany w katedrze na Wawelu, gdzie będą również chowani następni Królowie Polski. Kazimierz Wielki po śmierci Łokietka został koronowany, a po dwóch latach obok Krakowa założył miasto "Kazimierz". Wsławił się przebudową większości miejscowości Polski jak również, za utopienie kaznodziei w Wiśle, narzuconą na niego klątwą. W celu zdjęcia klątwy winien był wybudować szereg kościołów, co też nastało w 1350 roku (Kościoły Świętej Katarzyny oraz Bożego Ciała). W 1364 Kazimierz Wielki powołał pierwszą uczelnię wyższą w Polsce - Akademię Krakowską¹². "Lengyel, magyar – két jó barát, együtt harcol, s issza borát"¹³ - w 1370 roku umiera Kazimierz Wielki, Ludwik Andegaweński - król Węgier i siostrzeniec Kazimierza zostaje koronowany na króla Polski. W 1384 Polska miała pierwszą królową Polski - Jadwigę, dwa lata później rozpoczyna się okres Jagiellonów, kiedy to Jadwiga bierze za męża Władysława Jagiełłę. Podczas rządów Jagiełły zakupiono dwie okoliczne wsie: Grzegórzki i Dąbie, sprowadzono różne zakony, fundowano kolejne kościoły. Pojawił się wodociąg miejski zasilany z rzeki Rudawy. W 1400 roku odbyły się pierwsze wykłady na Akademii Krakowskiej. W 1410 roku Jagiełło opuszcza Kraków, udając się na wojnę z Zakonem Krzyżackim. 1434 na tron zasiada Władysław III Warneńczyk, który po 10 latach zmarł w bitwie pod Warną nad Morzem Czarnym. Przez 3 lata panowało bezkrólewie, na tron zasiadł Kazimierz IV Jagiellończyk, w latach 1451-1452 wybucha epidemia Dżumy¹⁴.

W okresie I Rzeczypospolitej Kraków nawiedzały liczne epidemie oraz zarazy. W 1473 ukazał się "Almanach na rok 1474"¹⁵ - najstarszy znany druk w Polsce. W 1477 rozpoczęto prace nad Ołtarzem Mariackim, prowadzone przez Wita Stwosza wraz z rzemieślnikami Krakowskimi. Ten okres to szczytowy rozwój Akademii Krakowskiej - w 1491 roku studia rozpoczyna tu Mikołaj Kopernik. W roku 1499 liczba mieszkańców wynosiła około 10000. W 1506 wydrukowano Statut Łaskiego¹⁶ - podwalinę prawa, aż do rozbiorów Polski, z najstarszym wydrukiem Bogurodzicy. Dzwon Zygmunta zabrzmiał w 1521 roku. W 1535 powstał Park Decjusza wraz z renesansowym pałacem na Woli Justowskiej. W 1551 roku wydane w Krakowie zostało dzieło Andrzeja Frycza Modrzewskiego "O poprawie Rzeczypospolitej"¹⁷, które szybko znalazło się w dziale ksiąg zakazanych. W 1558 powstała Poczta Polska. W latach 1604-1630 wybudowano klasztor Kamedułów na Bielanach¹⁸ (kobiety mogą go zwiedzać jedynie przez 12 dni w roku). W 1596 roku Zygmunt III Waza wyjechał na sejm do Warszawy. Historycy uznali to za datę przeniesienia stolicy z Krakowa do Warszawy. Od 1661 zaczęła się pojawiać pierwsza Polska gazeta periodyczna "Merkuriusz Polski". Czterokrotnie Kraków był okupowany, przez Szwedów, którzy palili i grabili co się dało. W 1745 roku ma Akademii Krakowskiej rozpoczęto uczyć rysunku oraz rzeźbiarstwa - był to zalążęk powstania w późniejszym okresie Akademii Sztuk Pięknych. W trakcie I Rozbioru Polski Austriacy zajęli prawy brzeg Wisły, w 1783 powstał Ogród Botaniczny w Krakowie - posadzono tam Dąb Jagielloński¹⁹. W 1793 Kraków okupują wojska rosyjskie. Rok później na Rynku zjawia się Kościuszko²⁰, który złożył przysięgę: "Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego." obejmując przywództwo insurekcji. W tym samym roku pojawiła się chwilowo "Gazeta Krakowska".

Dąb Jagielloński

Okres rozbiorów Polski, kiedy Polska zniknęła na 123 lata to nieprzerwana i przegrana walka o odzyskanie niepodległości. Ukłon należy się w stronę Turcji²¹, za recytowanie formuły: "Poseł Lechistanu jeszcze nie przybył". 1795 rok - III Rozbiór Polski - kradzież insygniów królewskich, które w Berlinie zostały przetopione na złoto, rok później miasto zostało przyłączone do monarchii habsburskiej (Austrii). W 1800 wchłonięto do granic Krakowa miasto Kazimierz. W 1818 w krypcie Leonarda pochowano Tadeusza Kościuszkę. Kopiec Kościuszki rozpoczęto sypać w 1820 roku, zakończono w 1823²². W 1857 roku otworzono miejską gazownię, noce na Rynku Głównym, ulicy Lubicz, Stradom i Kazimierz zostały zalane światłem z latarni gazowych. Liczba mieszkańców sięgała około 41000 osób. Pierwsza epidemia cholery w Krakowie (1831 rok) - umiera 1417 osób. W 1886 rozpoczęto budowę Teatru Miejskiego (Obecnie Teatru im. Juliusza Słowackiego). W 1879 otwarto gmach Szkoły Sztuk Pięknych. W 1898 roku odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza, wokół którego przyszli maturzyści skaczą na jednej nodze 100 dni przed maturą. W 1900 odbyło się wesele Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. Przemianowano Szkołę Szkół Pięknych na Akadamię Sztuk Pięknych, na Podgórzu pojawia się pierwsza elektrownia. Liczba mieszkańców sięga 85300. Rok później w pełni działają już wodociągi miejskie. 16 marca odbywa się premiera Wesela w Teatrze Miejskim. Zaczynają jeździć wąskotorowe tramwaje. W 1906 powstają dwa kluby sportowe: Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków oraz Klub Sportowy Cracovia. Dwa lata później skandal w Teatrze Miejskim! Naga Irena Solska na deskach sceny! W 1910 liczba mieszkanców wynosiła 151886 osób. Na 500 lat po zwycięstwie w Bitwie pod Grunwaldem usypano 15 metrowy kopiec w Niepołomicach²³. W 1913 ulice rozświetlają już lampy elektryczne na napięcie 200V. Wybuch Wielkiej Wojny - Rozpoczęcie bitwy pod Krakowem, na wzgórzu Kaim poległo mnóstwo polaków (walczących między sobą w mundurach armii austro-węgierskiej i rosyjskiej)²⁴. 3 kwietnia 1915 roku wydano zakaz malowania pisanek²⁵. Trzy lata po tym Las Wolski został wykupiony przez Komunalną Kasę Oszczędności i podarowany miastu.

Teatr im. Juliusza Słowackiego	Akademia Sztuk Pięknych	Pomnik Adama Mickiewicza	Rydlówka

Wolność! 1918 utworzenie Polskiej Komisji Likwidacyjnej, przekazanie władzy przez Austriaków na ręce pułkownika Bolesława Roji - tuż po Tarnowie Kraków został jako drugi autonomiczną jednostką państwa polskiego. 1920 rok - udział studentów w wojnie polsko-bolszewickiej. Rok potem Uniwersytet Jagielloński nadaje Józefowi Piłsudskiemu doktorat honoris causa. W 1923 położony został kamień węgielny pod budowę gmachu Akademii Górniczej. Powstaje Fabryka Wyrobów Czekoladowych Pischingera²⁶ i wspaniały deser, którym w Krakowie zajadają się wszyscy! W 1929 otwarto ZOO, pod nazwą "Zwierzyniec Fauny Krajowej", cztery lata później udostępniono mieszkańcom Żółwia²⁷. W 1935 roku trumna z ciałem Marszałka Józefa Piłsudskiego została przywieziona pociągiem do Krakowa, gdzie Adam Sapiecha odprawił pogrzeb, na który przyszło 300 tysięcy osób. Rynek Główny porastały jeszcze wtedy dorodne drzewa. Ciało zostało złożone w krypcie św. Leonarda na Wawelu. W tym samym roku Polacy z zakamarków II Rzeczypospolitej zjeżdżali z woreczkami ziemi usypywać kopiec Piłsudskiego. Oficjalne zakończenie sypania kopca nastąpiło 9 lipca 1937.

Most Józefa Piłsudskiego, zwany "Żółwiem"	Widok z Kopca Piłsudskiego na północno-wschodnią część Krakowa

Okupacja niemiecka podczas II Wojny Światowej. Listopad 1939 - rozpoczęcie wyburzania Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie, zakończone w 1940 roku, w tymże czasie zniszczono również pomnik Tadeusza Kościuszki na Wawelu. W 1941 Bronowice Małe zostały włączone w obszar Krakowa. Rok później Niemcy zakładają karny obóz Służby Budowlanej S-Lager Krakau, zwany "Liban". W 1945 rozpoczęcie najazdu Armii Radzieckiej na Kraków - postępującej z północnego zachodu, więźniów z Płaszowa wywieziono do Niemieckiego obozu Auschwitz, wszystkie mosty na Wiśle zostały wysadzone w powietrze przez Niemców.

Pomnik Tadeusza Kościuszki na Wzgórzu Wawelskim

W okresie polski ludowej Kraków poszerzył swoje terytorium. W 1949 zaczęto budowę Nowej Huty, która została wraz z Mogiłą połączona z Krakowem dwa lata później. W 1950 otwarto Akademię Medyczną, rok później fabryka Pishingera, Suchard oraz firma Piaseckiego zostały połączone w Zakłady Przemysłu Cukierniczego Wawel (Pyszne czekolady można było kupić taniej na ulicy Wrocławskiej do czasu aż nie wybudowano tam osiedla "Fabryka Czekolady"). W 1952 roku zlikwidowano ruch tramwajów w obrębie Rynku Głównego. W 1955 odzyskano Damę z Łasiczką, liczba mieszkańców wyniosła 421000. Rok potem otwarto Piwnicę pod Baranami. W 1957 roku pierwszy raz obchodzono "Juwenalia" "Kto nie pije ten kanalia!" W 1962 liczba mieszkańców przekroczyła pół miliona. W 1964 Karol Wojtyła zostaje powołany na arcybiskupa krakowskiego, powstaje lotnisko Balice. W 1979 roku zamknięto dla ruchu samochodowego Rynek Główny. Lata 80-te to liczne strajki i starcia z oddziałami ZOMO, w 1981 na Rynku w Krakowie pojawiają się opancerzone wozy Wojska Ludowego. W 1989 roku wybory w Krakowie wygrała "Solidarność", uzyskując 83% głosów. Rozpoczął się nowy okres w dziejach Krakowa i Polski.

III Rzeczpospolita. W 1990 powstała pierwsza komercyjna rozgłośnia radiowa: RMF FM z siedzibą na Kopcu Kościuszki. 20 listopada 1990, pomiędzy 10:57, a 13:25 z CERNu dr Grzegorz Polok i mgr Paweł Jałocha wysłali pierwszy e-mail do Polski, na adres user%chopin.decnet@uxplgw.cern.ch. Odbiorcą wiadomości był mgr inż. Andrzej Sobala. E-mail trafia na serwer o nazwie Chopin (zlokalizowany przy ulicy Kawiory 26A w Krakowie). Data ta uznawana jest za symboliczny początek Internetu w Polsce. W 1993 Akademia Medyczna została powtórnie wchłonięta przez Uniwersytet Jagielloński. W 2006 roku zmarł Marek Grechuta, został pochowany na cmentarzu Rakowickim. W latach 2007-2011 prowadzono prace archeologiczne na Rynku Głównym. Otwarto muzeum w podziemiach. W 2008 roku w marcu prezydent miasta zezwolił na ponowne malowanie jajek. W 2010 roku przerzucono przez Wisłę kładkę Bernatka, która stała się mostem miłości. W 2017 otwarto nowy most na Wiśle, łaczący Nową Hutę z Rybitwami.

Kładka Bernatka - Krakowski most miłości

Skrytka

Subiektywne podsumowanie

Kraków to niewątpliwie miasto kościołów i kopców. Legend i ciekawych opowiastek, których nie sposób przedstawić w tym miejscu. My Krakusi często nie wiemy o swoim mieście zbyt wiele - zwiedzanie muzeów zostawiamy zwykle na "potem", pęd i zabieganie sukcesywnie ukrywają zakamarki miasta, czekające do odkrycia na nowo - pamięta o nich bowiem historia.

Wyłuskując z opisu według mnie najciekawsze wydarzenia z Krakowem związane, dumnie można przypomnieć, co następuje:

• W Krakowie powstał pierwszy w Polsce klasztor - 1044 rok
• W Krakowie powstała pierwsza polska uczelnia wyższa - 1364 rok
• W Krakowie pojawił się pierwszy w Polsce wydruk - 1473 rok
• W Krakowie powstała Poczta Polska - 1558 rok
• W Krakowie powstała pierwsza gazeta periodyczna - 1661 rok
• W Krakowie powstał najstarszy klub sportowy Polski - 1906 rok
• W Krakowie rozpoczął działanie "Polski" Internet - 1990 rok

Opis wybranych punktów

Studzienka Badylaka

To miejsce upamiętniające żołnierza Armii Krajowej, który w 1980 roku przykuł się łańcuchem do studzienki na Rynku Głównym, oblał benzyną i podpalił. Był to tragiczny protest przeciwko władzy PRL za utajanie wszelkich informacji o "Zbrodni Katyńskiej". Informacja o tym wydarzeniu pojawiła się jedynie w prasie lokalnej. Przez kilkanaście dni po akcie samospalenia mieszkańcy palili przy studzience znicze, rozkładali kwiaty, które ktoś nocami skrupulatnie usuwał.^P1

Skarbonka Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa

Każdy może wrzucić swoje trzy grosze, które przeznaczone będą na remont zabytków Krakowa. Dla Krakusów to miejsce spotkań z dziewczynami poznanymi na IRC'u, start niemalże każdego wypadu w miasto. Na pytanie, "Gdzie się spotykamy?" Odpowiada się zazwyczaj: "Jak zwykle, pod skarbonką!"^P2.

Nóż

Nie każdy ma okazję wiedzieć, że na jednej ze ścian Sukiennic jest nóż. Istnieją co najmniej trzy możliwości dlaczego się tutaj znajduje. Najbardziej prawdopodobna i najbardziej znana jest związana z legendą o budowie wież mariackich.
Za czasów panowania Bolesława Wstydliwego postanowiono dobudować do kościoła Mariackiego dwie wieże. Zadanie to zostało powierzone dwóm braciom - starszemu pozostawiono do zbudowania wieżę południową, młodszemu - północną. Początkowo budowa przebiegała niemalże na równi, ale po dłuższym czasie starszy brat prześcignął w budowie młodszego, jego wieża była wyższa. Z zazdrości o powodzenie młodszy brat ugodził starszego nożem w serce. Dręczony wyrzutami sumienia skoczył z wyższej wieży i również zginął. Na pamiątkę tego wydarzenia w Sukiennicach umieszczono symboliczny nóż.
Drugą historią powiązaną z nożem jest metoda straszaka na złodziei. Nóż ten miał przypominać, że za kradzież karą będzie obcięcie uszu owym nożem.
Najmniej egzotyczną historią jest teza, że nóż był w rzeczywistości szpachlą do odmierzania towarów, oferowanych na Rynku Głównym^P3.

Karmienie gołębi na Krakowskim Rynku

Kiedy Henryk IV Prawy zasiadł na tronie chciał zjednoczyć wszystkie polskie ziemie i zostać ukoronowanym. Aby tego dokonać należało kupić sobie upodobanie kościoła. Król Henryk był zamożny, jednak nie miał wystarczającej ilości złota, która zadowoliłaby papieża. Pomocna okazała się czarownica, która zmieniła jego rycerzy w gołębie, a te obskubywały mury Kościoła Mariackiego z drobin zaprawy murarskiej i cegieł. Spadające fragmenty zamieniały się w szczerozłote monety. Zebrawszy odpowiednią ich ilość król wybrał się do Rzymu w celu kupienia dla siebie korony. Na miejsce jednak nigdy nie dotarł, bo liczne uczty pozbawiły go tego majątku. Do Krakowa już nie wrócił. Zaklęci rycerze pozostali^P3. Smutnym jest, że gołębi na Krakowskim Rynku jest coraz mniej. Akcja odstraszania, mająca miejsce po 2000 roku jak również obawa przed "ptasią grypą" skutecznie przeniosła dostojne gołębie na śmietniki, blokowiska, miejsca, gdzie ludzie je jeszcze dokarmiają. Osobiście mam nadzieję, że gołębie wrócą tu jeszcze.

Zasady zalogowania

Aby zdobyć skrytkę i dokonać wpisu w dzienniku należy wykonać jedno lub kilka zdjęć siebie lub urządzenia z widocznymi współrzędnymi wirtualnych etapów:

• Studzienki Badylaka
• Skarbonki Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa
• Noża
• Miejsca, gdzie karmiłem gołębie

Wpisy bez załączonej poprawnej fotografii będą usuwane.

Dodatkowe zasady, które można, ale nie trzeba spełnić, aby dokonać wpisu

• Wyjść na pole.
• Kochać Kraków.
• Przynajmniej raz w życiu usłyszeć Hejnał Mariacki, znać legendę o jednym z trębaczy.
• Kupić coś "Krakowskim Targiem" - polecam wizytę pod Halą Targową w sobotę lub niedzielę rano lub na Placu Imbramowskim.
• Posłuchać piosenki Marka Grechuty "Kraków".
• Odwiedzić miejsce somnambulicznego tańca chochoła z "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego.
• Wpisać w logu swoje najmilsze wspomnienie związane z Krakowem, opowiastkę lub coś ciekawego, z Krakowem związanego.
• Znać smak bajgla ^;) z solą, makiem lub sezamem.
• Postarać się "poprawnie" wypowiedzieć kwotę "23 złote."
• Pamiętać, że są borówki, a nie jagody.
• Chociaż raz w życiu być na Wzgórzu Wawelskim.
• Znaleźć na półce sklepowej grysik.
• Zrobić sobie zdjęcie z flizą.
• Wpisu dokonać dynksem.

Od autora

Długo zastanawiałem się nad miejscem założenia tej skrytki, którą to zostałem uhonorowany. To wielkie brzemię, które nie pozwalało mi spać. Dotychczas poprzeczkę na poziom moich skrytek ustawiałem sobie sam, tym razem poprzeczka była ustawiona przez kogoś innego na prawdę wysoko, bardzo wysoko. Wiele miejsc zagościło w głowie mej, pięknych, trudnych do zdobycia, unikatowych, ale jest tylko jedno miejsce na świecie, do którego zawsze będę wracał, kochał i w sercu miał. To... Kraków. Lokalny patriotyzm, jak również moje znienawidzenie do zbędnego certolenia się wymusiło na mnie stworzenie skrytki tutaj. Mam nadzieję, że również dla Was będzie to miejsce godne zapamiętania, miejsce miło spędzonych chwil oraz wspaniałych emocji. Ja jestem szczęściarzem. Dziękuję recenzentom, którzy również mieli nie mały wkład w ostateczny wygląd tej skrytki - podziwiam włożoną w tą zabawę pasję i oddanie. Pozdrawiam.

Cracow

City situated on the Vistula River, capital of Poland from 1038 to 1795. Place fullfilled with magic, full of mysteries, interesting places, history and center of culture. The city that doesn't fall asleep. The place of coronation and burials of the Kings of the Poland.

Geocache

Subjective summary of Cracow's history

Cracow is a city of churches and mounds, legends and interesting stories that can't be presented all in this place. We - citizens of Cracow often do not know much about our city - we usually leave visiting museums for later.

There are some facts in history worth to be here:

• The first convent in Poland was built in Cracow - 1044.
• The first Polish university was established in Cracow - 1364.
• The first print in Poland - 1473.
• The Polish Post was established in Cracow in 1558.
• Cracow created the first periodical newspaper - 1661.
• The oldest Polish sports club in Poland was founded in 1906.
• The Internet of Poland was launched in Cracow - 1990.

Waypoints description

Badylaka's well

In 1980 a soldier of "Armia Krajowa" chained to the manhole in the Main Market Square, disappeared with gasoline and set a fire. It was a tragic protest against the communists authorities for hiding information about the "Katyn Crime". Information about this event appeared only in the local press. For a dozen days after the self-immolation act, the inhabitants burned candles at the well, spreading flowers, which at night were scrupulously removing.^P1

A moneybox of the National Monuments Revival Fund of Krakow

You can add three cents to save monuments of Cracow. For citizens this is a place, where they meet girls from IRC, a starting point of every excursion to city. When someone ask "Where are we meeting?" proper response is "As usual, under the moneybox!"^P2.

Knife

There is a legend about the two brothers who built the towers of St. Mary's Church. The older brother builds taller tower so the younger brother takes a knife and kill him with envy. After that tired of conscience he jumps from the higher tower. The knife is the symbol of that story.^P3

Feeding pigeons on Cracow's Main Market Square

When Henry IV were ruled, he wanted to unite all Polish lands and to be crowned. To complete this task he needed church support but he didn't have a lot o money. The witch helped him by changing knights to pigeons. The pigeons were pounding bricks of Mariacki Church, the ones that had fallen into gold coins. Henry took coins and went to Rome. He never reach this destination nor returned to Cracow. Gold was vanished spent on feasts. Pigeons were stay till now.^P3

Logging rules

To reach this geocache and have permission to log it you must take one or more photos of yourself or a device with visible coordinates of one of the virtual stages:

• Badylak's Well
• Moneybox of The National Fund of Revival of Cracow Monuments
• Knife
• Place, where I fed pigeons

Logs without correct photo will be removed.

Additional rules which are not mandatory.

• Go out to so-called "pole".
• Try to love Cracow.
• At least one time in your life listen to "Hejnał Mariacki" and know the legend of the trumpeter.
• Buy something using Cracow's Fair (I recommend do it on saturday or sunday at "Hala Targowa" or "Plac Imbramowski").
• Listen to Marek's Grechuta song called "Kraków".
• Visit the place of sleepy dance described in Stanisław's Wyspiański drama called "Wesele".
• Write in log your most memorable of Cracow, the story or something interesting related with Cracow.
• Know the taste of "bagel" with salt, poppy or sesame.
• Try to correctly pronounce "23 Polish Złoty".
• Remember that there are so-called "borówki" (berries) instead of "jagody" (berries).
• At least once in your life, go to Wawel Hill
• Find the so-called "grysik" on the store shelf.
• Take a picture with so-called "fliza".
• Log geocache using so-called "dynks".

Przypisy, źródła:

• ¹ - Jaskinia Borsuka, Najstarszy pochówek w Polsce
• ² - Cmentarzysko mamutów pod Kopcem Kościuszki, jak polowano na mamuty.
• ³ - Kopiec Krakusa
• ⁴ - Kopiec Wandy
• ⁵ - Ibrahim ibn Jakub - kronikarz, podróżnik, handlarz.
• ⁶ - Pierwszy klasztor na ziemiach polskich.
• ⁷ - Kościół Świętego Wojciecha.
• ⁸ - Kościół Świętego Floriana.
• ⁹ - Jan Długosz - kronikarz Polski.
• ¹⁰ - Bazylika Mariacka
• ¹² - Uniwersytet Jagielloński.
• ¹¹ - Władysław Łokietek
• ¹³ - Przyjaźń Polsko-Węgierska
• ¹⁴ - Dżuma
• ¹⁵ - Najstarszy druk w Polsce.
• ¹⁶ - Statut Łaskiego
• ¹⁷ - O poprawie Rzeczypospolitej
• ¹⁸ - Klasztor na Bielanach
• ¹⁹ - Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
• ²⁰ - Tadeusz Kościuszko
• ²¹ - Turcja jako jedyna nie uznała rozbioru Polski - "Korespondencja ze skupiskami Polaków na świecie" - strona 106.
• ²² - Kopiec Kościuszki
• ²³ - Kopiec Grunwaldzki
• ²⁴ - Wzgórze Kaim
• ²⁵ - Pisanki w Krakowie
• ²⁶ - Pishinger - wafel przełożony gęstym czekoladowym kremem. Poza granicami Małopolski nazywa się go andrutem waflem lub kajmakiem.
• ²⁷ - Most Józefa Piłsudskiego
• ²⁸ - Historia Internetu w Polsce
• ^P1 - Samospalenie Walentego Badylaka
• ^P2 - Znów umawiamy się pod skarbonką!
• ^P3 - Wiedza nabyta w szkole podstawowej.
• ^P4 - Wiedza nabyta w szkole podstawowej.
• ^;) - Oczywiście, że Obwarzanka!

Więcej informacji o Krakowie znajduje się na przykład tutaj: Wikipedia - Kalendarium historii Krakowa, Wikipedia - Historia Krakowa, jak również w Kronice Krakowa (ISBN: 838607907X).

Ciekawostki i opowiastki

2017-09-12

O historii noża słów kilka.

Nie zawsze wisiał w miejscu oznaczonym jako jeden z etapów potrzebnych do zalogowania skrytki. Był czas, gdy wisiał on na południowej ścianie Sukiennic, pod latarnią od strony kościoła Świętego Wojciecha. Nóż prawdopodobnie przeniesiono głębiej w Sukiennice na skutek częstych jego zniknięć. W przeciągu 20 lat nóż został skradziony minimum trzy razy. Kradzież była łatwiejsza, bo wisiał znacznie niżej. Za każdym razem, gdy wracał wyglądał inaczej -- przed laty był przerdzewiały.

Obwarzanki z musztardą

U wlotu ulicy Sławkowskiej i Szczepańskiej można było nabyć wspaniałe Obwarzanki Krakowskie od czasem sympatycznej, czasem mniej pani sprzedającej. Sympatyczna była zawsze, gdy prosiło się "ze solą", "z makiem", "z sezamem", Mniej - gdy ktoś poprosił o przysmak z cukrem czy musztardą. Z za budki wyłaniał się wtedy styl od motyki, który w grożącym geście przecinał krakowskie powietrze. Ukrywać należało się wtedy na ulicy Świętego Jana lub w Sukiennicach.

Zagaszacze pochodni

Z racji, że oświetlenie gazowe na rynku uruchomiono w 1857 za wcześniejsze jego rozjaśnianie odpowiedzialne były inne źródła światła, w tym poręczne pochodnie. Gdy światło nie było już potrzebne można je było zagasić między innymi przed północnym wejściej do Sukiennic. Kuliste zagłębienia w poblizu makiety ongiś wyglądających Sukiennic to właśnie owe zagaszacze pochodni.

Zagaszacze pochodni

Historia drugiego trębacza

Zapewne każdy zna historię trębacza oraz przerwanego Hejnału Mariackiego strzałą tatarską, ale nie każdy wie, że na Wieży Mariackiej zmarł również drugi hejnalista. Był to strażak pełniący tam słuzbę. 3 lipca 1901 roku zdążył zagrać dla Króla, dla Panów Rady oraz dla Gości, dla kupców już nie zdążył. Tak stanowi tekst z Przewodnika Pożarniczego, 3.07.1901 r.: "Nocy dzisiejszej o godz. 12 wezwał strażnik na Wieży Mariackiej telefonem pogotowie ratunkowe do izdebki strażniczej, gdzie drugi tam znajdujący strażnik, trębacz Antonii Dołęga, zasłabł nagle. (...)"

Tablica pamiątkowa na murach Kościoła Mariackiego

Tanio okazja skarpety polecam!

Mitów i opowieści na temat tej frazy jest chyba tyle co kupców pod Halą Targową... Na ulicy Floriańskiej stał o kulach pewien pan, z pudełkiem zawieszonym na szyji i jak mantrę, pod wąsem powtarzał: Tanio, okazja, skarpety polecam! Podobno parkował na Placu Matejki (kiedyś w okół był tam większy parking) mercedesem klasy S, który był szczytem marzeń każdego. Prawdopodobnie zielone skarpety były droższe niż czarne, ale potwierdzenia tej tezy próżno mi szukać.

2017-09-26

Na Brackiej pada deszcz i nasz wieszcz

Ulica Bracka w Krakowie rozsławiła się szerzej dzięki piosience zawartej na płycie "To tu, to tam" Grzegorza Turnaua pod tytułem "Bracka". Od 1995 roku większość mieszkańców Krakowa i okolic wie, że "na Brackiej pada deszcz". Sama ulica jest o tyle ciekawa, że swoją krzywizną potwierdza fakt istnienia zabudowy miejskiej przed lokacją Krakowa (1257 rok). Tu mieszkał Franciszek Ksawery Smaciarz (Smreczyński) czyli szerzej Wam znany poeta z Poręby Wielkiej, kryjący się pod pseudonimem "Władysław Orkan". Mieszkała tu też niejaka Henrietta Ewa Ankwiczówna - właścicielka pałacu Decjusza na Woli Justowskiej. Owa panna oczarowała naszego wieszcza Adama Mickiewicza, gdy oboje przebywali w Rzymie (1829 rok). Niestety jej czujny ojciec wywiózł panienkę z Rzymu do Krakowa, a Adam najwyraźniej podłamany wykorzystał jej postać do stworzenia Ewy z III części "Dziadów". Pisał również do niej wiersze (Do H... Wezwanie do Neapolu, Do mego Cziczerona). Mickiewicz ożenił się 5 lat później z Celiną Szymanowską, zmarł w 1885 roku prawdopodobnie na cholerę. Jego pomnik na Rynku Głównym w Krakowie odsłonięto w 1898. Na sto dni przed maturą młodziki skaczą po cokole pomnika na jednej nodze. Ilość okrążeń odpowiada ocenie z matury, którą chcą uzyskać.

2017-10-17

Mamo! Zielone!

Plac Inwalidów w Krakowie, jesienny poranek, podobno ktoś usłyszał fragment dialogu matki z dzieckiem:
Dziecko: Mamo! Zielone!
Matka: Spokojnie synku, zdążymy!
Krążą pogłoski, że kiedyś komuś udało się przejść na pasach przez Aleje Trzech Wieszczów na zielonym, nie oczekując w połowie drogi na ponowne jego zaświecenie.
Plac Inwalidów został wytyczony w latach trzydziestych XX wieku i znajduje się u zbiegu ulic Królewskiej (czyli 18 stycznia) oraz Lea. Ciekawostką jest to, że nazwę "Królewska" w latach 1912-1925 nosiła obecna ulica Lea, stąd starsi Krakusi na obecną ulicę Królewską mówią wciąż 18 stycznia. Do 1991 roku na środku placu stał Pomnik Braterstwa w formie obelisku, upamiętniający "wyzwolenie" Krakowa przez Armię Czerwoną. Aleje Trzech Wieszczów to główna alteria miasta i nic w tym dziwnego, że piesi są tutaj krzywdzeni. Jeżeli więc ktoś zmęczy się przechodząc bardzo szybkim krokiem w kierunku północno-wschodnim, to zaraz obok znajduje się Park Krakowski, gdzie na ławeczkach można odpocząć, douczyć się do egzaminów, jak również napić się orzeźwiającej wody z jurajskiego piętra wodonośnego. Zdrój Królewski jest jednym z kilku udostępnionych ujęć wód artezyjskich (wiek wody szacowany jest na około 10 tys lat), zasilanych z północnych części Krakowa (okolice Ronda Ofiar Katynia, Jasnogórskiej). Woda jest warunkowo dopuszczona do spożycia przez ludzi i stanowi zapasowy rezerwuar wody pitnej dla miasta na wypadek jakiegoś kataklizmu, stąd jest okresowo badana przez stację sanitarno-epidemiologiczną i pomimo, iż pojawiają się informacje o możliwym skażeniu biologicznym - bez ustanku zjawiają się tu mieszkańcy z bidonami oraz kanistrami.

Gdy wyprzedadzą się już obwarzanki

Kiedy wszystkie obwarzanki w okolicy zostaną wyprzedane jest ciemno, zimno, a do domu daleko - warto udać się na Kazimierz. Pod Halą Targową, w godzinach nocnych, nieprzerwanie od 1991 roku (w wyjątkiem niedziel) zaparkowana jest "Niebieska Nyska". Do godziny 3:00 można posilić się tu wspaniałą kiełbasą z prywatnych dostaw, opiekaną na ogniu drzewa owocowego i bukowego. Do zestawu dołączona jest również bułka i oranżada. Od 26 lat nie znalazł się chyba nikt, kto narzekałby na ten zestaw - jest to niewątpliwy kulinarny symbol nocnego Krakowa, niedostępny nigdzie indziej.
A, zapiekanka? - spytacie - wiadomo, najlepsza z okrąglaka na Placu Nowym. Z dodatkami wszelakiej maści lub najprostsza, tylko ze serem.
Krakusi bardzo często będąc wieczorami w okolicy siłą rzeczy lądują w długich kolejkach do tych miejsc i bynajmniej nie są z tego powodu rozdrażnieni czy też źli - po prostu nie mogą odmówić sobie tych przysmaków, a kilkunasto minutowe niekiedy oczekiwanie na upragniony przysmak wzmaga apetyt.

2017-11-14

Willa Rożnowskich

Historia tego budynku jest równie tajemnicza co histora motelu "Krak", a źródła informacji na temat willi nie są spójne.
Według niektórych źródeł^C171114-1 to śmiała inwestycja budowlana członków zamożnej rodziny Rożnowskich - Idy i Edwarda, związanej z produkcją mydła (Parowa Fabryka mydła i mydełek toaletowych została założona w 1874 roku pod nazwą "Stanisław Rożnowski w Krakowie", przy ulicy Pędzichów 9-11) została wzniesiona w 1891 roku w ówczesnej jeszcze wsi Dębniki, tuż po ukończeniu budowy mostu Dębnickiego (1888).

Według książki "Nieznany portret Krakowa"^C171114-2 owa willa została wybudowana dla Michała Rożnowskiego, a następnie wykupiona przez Wojciecha w 1893 roku ojca Izabeli (zwanej również Idą) oraz Edwarda. Po śmierci jego żony (Marii z Łempickich) willa została odziedziczona właśnie przez ich małoletnich dzieci. Od 1904 roku willa była dzierżawiona różnym osobom, a przez pewien czas mieściła się tam destylarnia wódki. W 1911 roku właścicieli wywłaszczono, by ostatecznie przejąć posiadłość 25 lipca 1924 roku.

Owe niejasności czy spory o pochodzenie Rożnowskich - czy była to gałąź związana z fabryką mydła, czy też linia herbu Nowina ze Skoków nie zaprzeczają o śmiałości i pyszałkowatości całej inwestycji. Z racji tego, że Dębniki były wówczas wsią, należącą do powiatu Wielickiego - realizacja budowy okazałego "zameczku" na przeciwko koszar armii austriackiej (ówcześnie taką funkcję pełnił Wawel) była zgodna z ówczesnym prawem o ochronie krajobrazu.
Dom w Krakowie na długo nie zagościł, był często zalewany (dość znacznie większymi powodziami w 1903, 1925 oraz 1934) - rozebrano go w 1938 roku (Dębniki przyłączono do Krakowa w 1910 roku, a więc w obrębie miasta znajdował się tylko 28 lat). Decyzję o rozbiórce podjęto po powodzi w 1934 roku.
Willa w latach dwudziestych XX wieku została zagarnięta przez miasto i urzędowała tam Dyrekcja Dróg Wodnych. Niestety samo przejęcie majątku jest bardzo tajemnicze - wiadome, że pretekstem do wywłaszczenia były roboty ochronne przed powodziami. Jeśli wierzyć źródłom, że właściciele willi pochodzili z linii rodziny produkującej mydło - można przypuszczać, że zubożeli oni między innymi w skutek pożaru fabryki mydła w 1922 roku^C171114-3, który doprowadził do kresu ich działalności w Krakowie.
Źródła:
^C171114-1 - Willa Rożnowskich w Krakowie
^C171114-2 - "Nieznany portret Krakowa" ISBN: 978-83-7505-550-4
^C171114-3 - Kalendarium Państwowej Straży Pożarnej do roku 1925.
^C171114-4 - Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygn. 1-G-4598c-9
^C171114-5 - Narodowe Archiwum Cyfrowe, sign. 1-G-4518-2

Idźże, idźże Ty bajoku! [to pewnie o opisie skrytki]

Virtual Reward - 2017/2018

This Virtual Cache is part of a limited release of Virtuals created between August 24, 2017 and August 24, 2018. Only 4,000 cache owners were given the opportunity to hide a Virtual Cache. Learn more about Virtual Rewards on the Geocaching Blog.