Ile masz lat?
How old are you?
[PL] 
UWAGA! To jest skrzynka typu Earth Cache. Nie zawiera fizycznego pojemnika! Zgodnie z wytycznymi dla Earth Cache, logować można po wysłaniu odpowiedzi. Nie czekaj na odpowiedź z mojej strony. Jeśli coś będzie nie tak z Twoimi odpowiedziami sam się do Ciebie zgłoszę
I jeszcze jedna uwaga:
logi bez wcześniej udzielonych odpowiedzi będą kasowane w ciągu 14 dni!
Ile on-ona ma lat? Ile byś mi dał lat? Który to rocznik może być? Czyż te pytania nie pojawiają się na co dzień w trakcie naszych, jakże krótkich życiowych czynności? Czym jest czas? Jak mierzyć jego upływ? Na wszystko earhcache nie odpowie. Ale... zawsze coś tam nam przybliży...
Na pytania ile ktoś lub coś ma lat odpowiadamy na co dzień. Liczy się tutaj głównie doświadczenie choć, wiem po sobie, że sprawa wcale taka łatwa nie jest. Ocena ma szczególne znaczenie wtedy gdy będzie się ona różniła i to znacznie skalą. Bo czym jest pomyłka o 2 lata gdy oceniamy 5-letni samochód, a czym pomyłka o milion lat gdy oceniać będziemy skałę z okresu triasu (250 - 200 milionów lat)?
Ale w geologii ocena wieku skały czy też zjawiska nie zawsze wymaga podania konkretnej liczby wskazującej na fakt, ile to już lat minęło od momentu utworzenia skały czy też wystąpienia zjawiska. Istotne jest wskazanie "czasookresu". Skupmy się wiec na jednym z tematów to jest na datowaniu skał.
Rozróżnijmy dwie zasadnicze metody datowań: datowanie względne pozwalające określić wiek danej skały względem innych skał i jednocześnie nie podające wieku bezwzględnego oraz datowanie bezwzględne podające wyznaczoną konkretną liczbą lat. W uproszczeniu, metody określające wiek względny dawałyby kobietom szanse na to, że jedynie podkreślamy "o ta pani jest starsza od tej" ale nie wskazywałyby konkretnie ilości przeżytych lat! Cóż za ulga dla znacznej części społeczności! Zupełnie inaczej będzie w przypadku metody bezwzględnej. Tutaj, dzięki wykorzystanie szczegółowych metod analitycznych podajemy konkretną liczbę. Nie ma już zabawy w "ta starsza, a ta młodsza", ale tutaj powiemy "ta ma lat 36, a tamta 55...". Nie ma znaczenia, że ta 55 latka może i zdecydowanie lepiej wyglądać niż nasza 36-latka... Dość tych jakże brutalnych dla płci pięknej porównań (czasy takie, że i dla płci brzydkiej te porównania mogą być bolesne...). Wracamy do naszych skał.
Datowanie względne może opierać się o metody litostratygraficzne (np. kolejność zdarzeń, fakt, że w niezaburzonym profilu skalnym, skały starsze zawsze w profilu są niżej, a te młodsze są położone wyżej itp - więcej o tych zasadach w EC w odległości kilkunastu km - No to po kolei... | What was the first.. (GC6P6GR)) lub metody biostratygraficzne (paleontologiczną, która opiera się na skamieniałościach przewodnich oraz ekostratygraficzną, która wykorzystuje zmiany ekosystemów kopalnych).
Datowanie względne w oparciu o metodę paleontologiczną wykorzystuję więc możliwość określenia wieku na podstawie zawartych w skale skamieniałości przewodnich. Co nazwiemy skamieniałością przewodnią? Są to organizmy, które charakteryzowały się występowaniem w stosunkowo krótkim okresie czasu oraz szerokim rozprzestrzenieniem geograficznym. Przykładem takich skamieniałości są trylobity, graptolity, konodonty, amonity czy też otwornice. Spośród wymienionych, dla paleozoiku za skamieniałości przewodnie uznajemy trylobity czy też graptolity, a dla mezozoiku belemnity lub amonity. Organizmy, które dają dobre skamieniałości przewodnie, charakteryzowały się powszechnością występowania, szerokim spektrum środowiskowym oraz szybkim tempem ewolucji (krótkimi zasięgami czasowymi). Poniżej na rysunku przedstawione zostały przykładowe skamieniałości przewodnie z okresu ostatnich 600 milionów lat.
Źródło zdjęcia: Wikipedia.pl
Na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej charakterystyczne jest występowanie wapieni. W nich również możemy znaleźć skamieniałości, również skamieniałości przewodnie (na przykład dobrze znane amonity). Ale na Jurze znajdujemy również skamieniałości, które nie mają charakteru skamieniałości przewodnich. Przykładowo w okresie jury liczne były gąbki. Jednakże ze względu na fakt, że były one popularne w innych okresach geologicznych, nie są one traktowane jako typowy przykładu skamieniałości przewodniej. Więcej o amonitach i gąbkach z terenu Jury Krakowsko-Częstochowskiej możesz się dowiedzieć np tutaj: Amonit to nie ślimak! (GC5Y6GE) oraz Gąbka – prostota i funkcjonalność (GC5Y70D).
Wiek względny powinien już nie być zagadką... Do zobaczenia w takim razie przy kolejnym EC traktującym na temat wieku bezwzględnego!
Aby zalogować niniejszego kesza proszę prześlij za pomocą mojego profilu lub za pomocą maila odpowiedzi na poniższe pytania.
1. będąc na koordynatach obejrzyj to co masz pod stopami lub w zasięgu ręki czy też dwóch rąk. Miejsce poszukiwań wskazuje Ci fotka w listingu (tak, właśnie ta, na której można dostrzec te dwa osobniki E.T. w pocałunku...). Odpowiedz proszę, czy odnalazłeś reprezentanta skamieniałości przewodnich czy też ślady innego organizmu (dla pomocy zamieściłem fotkę wskazującą czego możesz spodziewać się w odsłonięciu). Wystarczy gdy odpowiesz A lub B,
2. rozmawiasz z osobą (przykładowo Andrzej ma na imię) kto nie ma zielonego pojęcia kim jest amonit, a kim jest graptolit. Coś gdzieś przeczytał, coś mu ktoś powiedział. Andrzej się wymądrza. Trochę Cię denerwuje to jego gadanie. Andrzej Ci opowiada, że były takie stwory co się zwały denerwiaki (drobna ywga na marginesie - denerwiaki powstały wyłącznie na cześć niniejszego earthcache i nie żyły nigdy naprawdę...). Denerwiaki żyły sobie od kambru do triasu środkowego i były świetnymi skamieniałościami przewodnimi. Kiwasz głową do Andrzeja potwierdzając to co mówi czy też negujesz jego wypowiedź. Swą odpowiedź uzasadnij proszę,
3. Skała znaleziona w Alpach austriackich (przez Andrzeja) zawierała stwora, którego nazwa brzmi Perisphinctes tiziani. Anna (Twoja koleżanka) przywiozła Ci identyczną skamieniałość z Włoch. Jak myślisz, powiedz proszę, czy jest możliwość, że te skały pochodzą z tego samego okresu? Odpowiedź uzasadnij,
4. miejsce wymaga od Ciebie fotki! Taka brama. "Nietoperzowa" jak sam stwierdzisz na miejscu. Focimy i do logu! Oczywiście jest to zadanie opcjonalne!
UWAGA! Zgodnie z wytycznymi dla Earth Cache, logować można po wysłaniu odpowiedzi. Nie czekaj na odpowiedź z mojej strony. Jeśli coś będzie nie tak z Twoimi odpowiedziami sam się do Ciebie zgłoszę
I jeszcze jedna, ostatnia, uwaga:
logi bez wcześniej udzielonych odpowiedzi będą kasowane w ciągu 14 dni!
Literatura:
1. Wikipedia
ENGLISH SUMMARY
Soon (june 2017?).