Galego Castellano
Os muíños do Sarela
A produción de fariña comeza no neolítico, cando se utilizaron pequenos muíños manuais consistentes nunha pedra grande pousada no chan contra a que se movía unha cilíndrica. Na romanización popularízanse os muíños de man circulares, con dúas rodas e que moían cun pau inserido na de arriba.
Os muíños de río apareceron en Galicia na Idade Media (séculos XI-XII), máquinas que utilizan a forza da auga para o seu funcionamento, que poden ser de dous tipos segundo a posición da súa roda:
- De rodicio ou regato: roda matriz horizontal, son os máis antigos e abundantes.
- De bruia: roda matriz vertical, tamén chamados aceas.
Habíaos de dous tipos segundo o seu dono:
- Particulares, eran dunha persoa que moía o seu gran e o de aqueles veciños que llo encargaran, cobrándolles en cartos ou cunha parte do moído, a maquía.
- Comunitarios ou muíños de herdeiros, tiñan varios donos polo que foron lugar de reunión dos veciños, que facían troulas e muiñada mentres esperaban pola vez para moer.
A pesar do seu curto percorrido, a forza do Sarela movía ata trinta rodicios de muíños fariñeiros. A maioría deles eran de millo, pero tamén os había de trigo e centeo para abasteceren coa súa actividade aos panadeiros e labregos de toda a comarca. A gran dimensión dalgúns deles, como é o caso do da Agra, indica o seu uso industrial como muíños de maquía.
Geocaching polo Sarela, Granxa do Xesto e Selva Negra
Esta serie está deseñada para percorrer o Paseo do río Sarela, ir camiñando ata a Granxa do Xesto no Pedroso e baixar pola Selva Negra para chegar ao punto de partida. O percorrido total é de uns 12km. Para facer o percorrido completo podes consultar o track neste enlace de Wikiloc: Geocaching polo Sarela, Granxa do Xesto e Selva Negra o rexistro para poder descargalo é gratuíto. A continuación podes ver unhas fotos da ruta: Fotos polo Sarela, Granxa do Xesto e Selva Negra
ATENCIÓN:
Os WP iniciais dos mystery non gardan relación coa resolución dos mesmos, só serven como punto de paso indicativo do camiño a seguir. Para resolvelos hai que percorrer como mínimo o tramo no que están os paneis informativos ao principio da ruta. Cada mystery inclúe os WP correspondentes aos paneis necesarios para resolvelo.
Galego Castellano
Los molinos del Sarela
La producción de harina comienza en el neolítico, cuando se utilizaron pequeños molinos manuales consistentes en una piedra grande posada en el suelo contra la que se movía una cilíndrica. En la romanización se popularizan los muíños de mano circulares, con dos ruedas y que molían con un palo insertado en la de arriba.
Los molinos de río aparecieron en Galicia en la Edad Media (siglos XI-XII), máquinas que utilizan la fuerza del agua para su funcionamiento, que pueden ser de dos tipos segundo la posición de su rueda:
- De rodezno o arroyo: rueda madre horizontal, son los más antiguos y abundantes.
- De "bruia": rueda madre vertical, también llamados "aceas".
Los había de dos tipos según su dueño:
- Particulares, eran de una persona que molía su grano y el de aquellos vecinos que se lo habían encargado, cobrándoles en dinero o con una parte de lo molido, la maquía.
- Comunitarios o molinos de herederos, tenían varios dueños por lo que fueron lugar de reunión de los vecinos, que hacían fiestas y "muiñada" mientras esperaban por su turno para moler.
A pesar de su corto recorrido, la fuerza del Sarela movía hasta treinta rodeznos de molinos para harina. La mayoría de ellos eran de maíz, pero también los había de trigo y centeno para abastecer con su actividad a los panaderos y labradores de toda la comarca. La gran dimensión de algunos de ellos, como es el caso del de A Agra, indica su uso industrial como molinos de maquía.
Geocaching por el Sarela, Granxa do Xesto y Selva Negra
Esta serie está diseñada para recorrer el Paseo del río Sarela, ir caminando hasta la Granxa do Xesto en el Pedroso y bajar por la Selva Negra para llegar al punto de partida. El recorrido total es de unos 12km. Para hacer el recorrido completo puedes consultar el track en este enlace de Wikiloc: Geocaching por el Sarela, Granxa do Xesto y Selva Negra el registro para poder descargarlo es gratuíto. A continuación puedes ver unas fotos de la ruta: Fotos polo Sarela, Xesto e Selva Negra
ATENCIÓN:
Los WP iniciales de los mystery no guardan relación con la resolución de los mismos, sólo sirven como punto de paso indicativo del camino a seguir. Para resolverlos hay que recorrer como mínimo el tramo en el que están los paneles informativos al principio de la ruta. Cada mystery incluye los WP correspondientes a los paneles necesarios para resolverlo.